امثال 22

1 نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

Rykte är kosteligare än stor rikedom; och ynnest bättre än silfver och guld.

2 دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

Rike och fattige måste vara ibland hvarannan; Herren hafver gjort dem alla.

3 شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

Den kloke ser det onda, och tager sig vara; de oförnuftige löpa igenom, och få skada.

4 ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

Der man lider i Herrans fruktan, der är rikedom, ära och lif.

5 راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

Spjut och snaror äro på dens vrångas väg; men den som drager sig der långt ifrå, han bevarar sitt lif.

6 بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

Såsom man vän ett barn, så låter det icke af, då det gammalt varder.

7 فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

Den rike råder öfver de fattiga, och den som borgar, han är hans träl som lånar.

8 هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

Den som orätt sår, han skall uppskära vedermödo, och skall igenom sins ondskos ris förgås.

9 شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

Ett mildt öga varder välsignadt; ty han gifver af sitt bröd dem fattiga.

10 مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

Drif ut bespottaren, så kommer kifvet bort; så vänder igen träta och smälek.

11 اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

Den som ett trofast hjerta hafver, och täckeliga talar, hans vän är Konungen.

12 خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

Herrans ögon bevara godt råd; men föraktarens ord omstörter han.

13 آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

Den late säger: Ett lejon är ute; jag måtte varda dräpen på gatone.

14 سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

Ens skökos mun är en djup grop; dem Herren ogunstig är, han faller deruti.

15 حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

Galenskap är i piltens hjerta; men tuktans ris drifver den långt ifrå honom.

16 کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

Den som den fattiga orätt gör, på det hans gods må mycket varda, han skall ock gifva enom rikom, och fattig varda.

17 به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

Böj din öron, och hör de visas ord, och lägg uppå hjertat mina läro.

18 زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

Ty det skall väl bekomma dig, om du dem när dig behåller; och de skola tillsammans genom din mun väl lyckas.

19 این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

Att ditt hopp skall vara intill Herran, måste jag dig om sådant dagliga förmana.

20 این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

Hafver jag icke margfaldeliga skrifvit dig före, med råd och läro;

21 تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

På det jag skulle visa dig en vissan grund till sanningena, att du måtte kunna rätteliga svara dem som dig sända?

22 اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

Beröfva icke den fattiga, ändock han fattig är; och undertryck icke den elända i portenom.

23 زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

Ty Herren skall handla deras sak, och skall förtrycka deras förtryckare.

24 با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

Gif dig icke i sällskap med en vredsam man, och håll dig icke intill en grym man;

25 مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

Att du tilläfventyrs icke lärer hans väg, och får dine själs förargelse.

26 ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

Var icke när dem som sina hand förpligta, och för skuld i borgan gå.

27 زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

Ty om du icke hafver till att betala, så tager man dina säng bort under dig.

28 حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

För icke tillbaka de förra råmärke, som dine fäder gjort hafva.

29 اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.

Ser du en man endigan i sin ärende, han skall stå för Konungenom; och skall icke stå för de oädla.