امثال 22

1 نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

É preferível ter um [bom] nome do que muitas riquezas; e ser favorecido é melhor que a prata e o o ouro.

2 دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

O rico e o pobre se encontram; todos eles foram feitos pelo SENHOR.

3 شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

O prudente vê o mal, e se esconde; mas os ingênuos passam e sofrem as consequências.

4 ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

A recompensa da humildade [e do] temor ao SENHOR são riquezas, honra, e vida.

5 راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

[Há] espinhos e ciladas no caminho do perverso; quem cuida de sua alma deve ficar longe de [tal caminho].

6 بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

Instrui ao menino em seu caminho, e até quando envelhecer, não se desviará dele.

7 فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

O rico domina sobre os pobres, e quem toma emprestado é servo daquele que empresta.

8 هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

Aquele que semeia perversidade colherá sofrimento; e a vara de sua ira se acabará.

9 شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

Quem tem olhos bondosos será abençoado, porque deu de seu pão ao pobre.

10 مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

Expulsa ao zombador, e a briga terminará; cessará a disputa e a vergonha.

11 اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

Quem ama a pureza do coração [fala] graciosamente com os lábios, [e] o rei [será] seu amigo.

12 خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

Os olhos do SENHOR protegem o conhecimento; porém ele transtornará as palavras do enganador.

13 آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

O preguiçoso diz: Há um leão lá fora! Ele me matará nas ruas!

14 سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

A boca da mulher pervertida é uma cova profunda; aquele contra quem o SENHOR se irar cairá nela.

15 حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

A tolice está amarrada ao coração do menino; [mas] a vara da correção a mandará para longe dele.

16 کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

Aquele que oprime ao pobre para proveito próprio e aquele que dá [suborno] ao rico certamente empobrecerão.

17 به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

Inclina o teu ouvido e escuta as palavras dos sábios; dispõe teu coração ao meu conhecimento;

18 زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

porque é agradável que as guardes dentro de ti, e estejam prontas para os teus lábios;

19 این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

para que tua confiança esteja no SENHOR, eu as ensino a ti hoje.

20 این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

Por acaso não te escrevi excelentes coisas sobre o conselho e o conhecimento,

21 تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

para te ensinar a certeza das palavras da verdade, para que possas responder palavras de verdade aos que te enviarem?

22 اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

Não roubes ao pobre, porque ele é pobre; nem oprimas ao aflito junto à porta do julgamento.

23 زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

Porque o SENHOR defenderá a causa deles em juízo, e quanto aos que os roubam, ele lhes roubará a alma.

24 با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

Não seja companheiro de quem se irrita facilmente, nem andes com o homem furioso,

25 مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

Para que não aprendas o caminho dele, e te ponhas em armadilhas para tua alma.

26 ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

Não estejas entre os que se comprometem em acordos com as mãos, [ou] os que ficam por fiadores de dívidas.

27 زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

Se não tens como pagar, por que razão tirariam tua cama debaixo de ti?

28 حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

Não mudes os limites antigos que teus pais fizeram.

29 اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.

Viste um homem habilidoso em sua obra? Perante a face dos reis ele será posto; ele não será posto diante de pessoas sem honra.