امثال 22

1 نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

La réputation est préférable à de grandes richesses, Et la grâce vaut mieux que l’argent et que l’or.

2 دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

Le riche et le pauvre se rencontrent; C’est l’Éternel qui les a faits l’un et l’autre.

3 شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

L’homme prudent voit le mal et se cache, Mais les simples avancent et sont punis.

4 ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

Le fruit de l’humilité, de la crainte de l’Éternel, C’est la richesse, la gloire et la vie.

5 راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

Des épines, des pièges sont sur la voie de l’homme pervers; Celui qui garde son âme s’en éloigne.

6 بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; Et quand il sera vieux, il ne s’en détournera pas.

7 فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

Le riche domine sur les pauvres, Et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.

8 هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

Celui qui sème l’iniquité moissonne l’iniquité, Et la verge de sa fureur disparaît.

9 شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

L’homme dont le regard est bienveillant sera béni, Parce qu’il donne de son pain au pauvre.

10 مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; Les disputes et les outrages cesseront.

11 اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

Celui qui aime la pureté du cœur, Et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.

12 خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

Les yeux de l’Éternel gardent la science, Mais il confond les paroles du perfide.

13 آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

Le paresseux dit: Il y a un lion dehors! Je serai tué dans les rues!

14 سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

La bouche des étrangères est une fosse profonde; Celui contre qui l’Éternel est irrité y tombera.

15 حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

La folie est attachée au cœur de l’enfant; La verge de la correction l’éloignera de lui.

16 کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

Opprimer le pauvre pour augmenter son bien, C’est donner au riche pour n’arriver qu’à la disette.

17 به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

Prête l’oreille, et écoute les paroles des sages; Applique ton cœur à ma science.

18 زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

Car il est bon que tu les gardes au-dedans de toi, Et qu’elles soient toutes présentes sur tes lèvres.

19 این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

Afin que ta confiance repose sur l’Éternel, Je veux t’instruire aujourd’hui, oui, toi.

20 این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

N’ai-je pas déjà pour toi mis par écrit Des conseils et des réflexions,

21 تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

Pour t’enseigner des choses sûres, des paroles vraies, Afin que tu répondes par des paroles vraies à celui qui t’envoie?

22 اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

Ne dépouille pas le pauvre, parce qu’il est pauvre, Et n’opprime pas le malheureux à la porte;

23 زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

Car l’Éternel défendra leur cause, Et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.

24 با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

Ne fréquente pas l’homme colère, Ne va pas avec l’homme violent,

25 مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

De peur que tu ne t’habitues à ses sentiers, Et qu’ils ne deviennent un piège pour ton âme.

26 ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

Ne sois pas parmi ceux qui prennent des engagements, Parmi ceux qui cautionnent pour des dettes;

27 زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

Si tu n’as pas de quoi payer, Pourquoi voudrais-tu qu’on enlève ton lit de dessous toi?

28 حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

Ne déplace pas la borne ancienne, Que tes pères ont posée.

29 اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.

Si tu vois un homme habile dans son ouvrage, Il se tient auprès des rois; Il ne se tient pas auprès des gens obscurs.