امثال 22

1 نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

Une bonne renommée est préférable à de grandes richesses, et la bonne grâce à l’argent et à l’or.

2 دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

Le riche et le pauvre se rencontrent: l’Éternel les a tous faits.

3 شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

L’homme avisé voit le mal et se cache; mais les simples passent outre et en portent la peine.

4 ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

La fin de la débonnaireté, de la crainte de l’Éternel, c’est la richesse, et la gloire, et la vie.

5 راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

Il y a des épines, des pièges, sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.

6 بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

Élève le jeune garçon selon la règle de sa voie; même lorsqu’il vieillira, il ne s’en détournera point.

7 فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

Le riche gouverne les pauvres, et celui qui emprunte est serviteur de l’homme qui prête.

8 هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

Qui sème l’injustice moissonnera le malheur, et la verge de son courroux prendra fin.

9 شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

[Celui qui a] l’œil bienveillant sera béni, car il donne de son pain au pauvre.

10 مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

Chasse le moqueur, et la querelle s’en ira, et les disputes et la honte cesseront.

11 اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

Celui qui aime la pureté de cœur a la grâce sur les lèvres, [et] le roi est son ami.

12 خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

Les yeux de l’Éternel gardent la connaissance, mais il renverse les paroles du perfide.

13 آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

Le paresseux dit: Il y a un lion là dehors, je serai tué au milieu des rues!

14 سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui l’Éternel est irrité y tombera.

15 حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

La folie est liée au cœur du jeune enfant; la verge de la correction l’éloignera de lui.

16 کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

Celui qui opprime le pauvre, ce sera pour l’enrichir; celui qui donne au riche, ce sera pour le faire tomber dans l’indigence.

17 به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

Incline ton oreille et écoute les paroles des sages, et applique ton cœur à ma science;

18 زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

car c’est une chose agréable si tu les gardes au-dedans de toi: elles seront disposées ensemble sur tes lèvres.

19 این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

Afin que ta confiance soit en l’Éternel, je te [les] ai fait connaître à toi, aujourd’hui.

20 این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

Ne t’ai-je pas écrit des choses excellentes en conseils et en connaissance,

21 تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

pour te faire connaître la sûre norme des paroles de vérité, afin que tu répondes des paroles de vérité à ceux qui t’envoient?

22 اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

Ne pille pas le pauvre, parce qu’il est pauvre, et ne foule pas l’affligé à la porte;

23 زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

car l’Éternel prendra en main leur cause, et dépouillera l’âme de ceux qui les dépouillent.

24 با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

Ne sois pas l’ami de l’homme colère, et n’entre pas chez l’homme violent;

25 مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

de peur que tu n’apprennes ses sentiers, et que tu n’emportes un piège dans ton âme.

26 ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

Ne sois point parmi ceux qui frappent dans la main, parmi ceux qui se rendent caution pour des dettes:

27 زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

si tu n’avais pas de quoi payer, pourquoi voudrais-tu qu’on prenne ton lit de dessous toi?

28 حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

Ne recule pas la borne ancienne que tes pères ont faite.

29 اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.

As-tu vu un homme diligent dans son travail? il se tiendra devant les rois, il ne se tiendra pas devant des gens obscurs.