امثال 22

1 نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

Nimi on kalliimpi suurta rikkautta, suosio hopeata ja kultaa parempi.

2 دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

Rikas ja köyhä kohtaavat toisensa; Herra on luonut kumpaisenkin.

3 شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

Mielevä näkee vaaran ja kätkeytyy, mutta yksinkertaiset käyvät kohti ja saavat vahingon.

4 ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

Nöyryyden ja Herran pelon palkka on rikkaus, kunnia ja elämä.

5 راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

Orjantappuroita ja pauloja on väärän tiellä; henkensä varjelee, joka niistä kaukana pysyy.

6 بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

Totuta poikanen tiensä suuntaan, niin hän ei vanhanakaan siitä poikkea.

7 فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

Rikas hallitsee köyhiä, ja velallinen joutuu velkojan orjaksi.

8 هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

Joka vääryyttä kylvää, se turmiota niittää, ja hänen vihansa vitsa häviää.

9 شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

Hyvänsuopa saa siunauksen, sillä hän antaa leivästään vaivaiselle.

10 مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

Aja pois pilkkaaja, niin poistuu tora ja loppuu riita ja häväistys.

11 اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

Joka sydämen puhtautta rakastaa, jolla on suloiset huulet, sen ystävä on kuningas.

12 خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

Herran silmät suojelevat taitoa, mutta uskottoman sanat hän kääntää väärään.

13 آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

Laiska sanoo: "Ulkona on leijona; tappavat vielä minut keskellä toria".

14 سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

Irstaitten vaimojen suu on syvä kuoppa; Herran vihan alainen kaatuu siihen.

15 حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

Hulluus on kiertynyt kiinni poikasen sydämeen, mutta kurituksen vitsa sen hänestä kauas karkoittaa.

16 کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

Vaivaiselle on voitoksi, jos häntä sorretaan, rikkaalle tappioksi, jos hänelle annetaan.

17 به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

Kallista korvasi ja kuuntele viisaitten sanoja ja tarkkaa minun taitoani.

18 زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

Sillä suloista on, jos kätket ne sisimpääsi; olkoot ne kaikki huulillasi valmiina.

19 این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

Että Herra olisi sinun turvanasi, siksi olen minä nyt neuvonut juuri sinua.

20 این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

Olenhan ennenkin sinulle kirjoittanut, antanut neuvoja ja tietoa,

21 تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

opettaakseni sinulle totuutta, vakaita sanoja, että voisit vakain sanoin vastata lähettäjällesi.

22 اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

Älä raasta vaivaista, siksi että hän on vaivainen, äläkä polje kurjaa portissa,

23 زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

sillä Herra ajaa hänen asiansa ja riistää hänen riistäjiltään hengen.

24 با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

Älä rupea pikavihaisen ystäväksi äläkä seurustele kiukkuisen kanssa,

25 مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

että et tottuisi hänen teihinsä ja saattaisi sieluasi ansaan.

26 ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

Älä ole niitä, jotka kättä lyövät, jotka menevät takuuseen veloista.

27 زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

Jollei sinulla ole, millä maksaa, mitäs muuta, kuin viedään vuode altasi!

28 حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

Älä siirrä ikivanhaa rajaa, jonka esi-isäsi ovat asettaneet.

29 اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.

Jos näet miehen, kerkeän toimissaan, hänen paikkansa on kuningasten, ei alhaisten, palveluksessa.