امثال 22

1 نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.

美名胜过大财； 恩宠强如金银。

2 دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.

富户穷人在世相遇， 都为耶和华所造。

3 شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

通达人见祸藏躲； 愚蒙人前往受害。

4 ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

敬畏耶和华心存谦卑， 就得富有、尊荣、生命为赏赐。

5 راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.

乖僻人的路上有荆棘和网罗； 保守自己生命的，必要远离。

6 بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

教养孩童，使他走当行的道， 就是到老他也不偏离。

7 فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.

富户管辖穷人； 欠债的是债主的仆人。

8 هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.

撒罪孽的，必收灾祸； 他逞怒的杖也必废掉。

9 شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت.

眼目慈善的，就必蒙福， 因他将食物分给穷人。

10 مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.

赶出亵慢人，争端就消除； 纷争和羞辱也必止息。

11 اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.

喜爱清心的人因他嘴上的恩言， 王必与他为友。

12 خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند.

耶和华的眼目眷顾聪明人， 却倾败奸诈人的言语。

13 آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.»

懒惰人说：外头有狮子； 我在街上就必被杀。

14 سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد.

淫妇的口为深坑； 耶和华所憎恶的，必陷在其中。

15 حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند.

愚蒙迷住孩童的心， 用管教的杖可以远远赶除。

16 کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.

欺压贫穷为要利己的， 并送礼与富户的，都必缺乏。

17 به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛

你须侧耳听受智慧人的言语， 留心领会我的知识。

18 زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است.

你若心中存记， 嘴上咬定，这便为美。

19 این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

我今日以此特特指教你， 为要使你倚靠耶和华。

20 این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام

谋略和知识的美事， 我岂没有写给你吗？

21 تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی.

要使你知道真言的实理， 你好将真言回复那打发你来的人。

22 اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛

贫穷人，你不可因他贫穷就抢夺他的物， 也不可在城门口欺压困苦人；

23 زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.

因耶和华必为他辨屈； 抢夺他的，耶和华必夺取那人的命。

24 با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

好生气的人，不可与他结交； 暴怒的人，不可与他来往；

25 مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

恐怕你效法他的行为， 自己就陷在网罗里。

26 ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد،

不要与人击掌， 不要为欠债的作保。

27 زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

你若没有什么偿还， 何必使人夺去你睡卧的床呢？

28 حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

你先祖所立的地界， 你不可挪移。

29 اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.

你看见办事殷勤的人吗？ 他必站在君王面前， 必不站在下贱人面前。