امثال 21

1 دل پادشاه در دست خداوند است، او آن را مانند آب جوی، به هر سو که بخواهد هدایت می‌کند.

The heart of a king [is] streams of waters in the hand of YHWH, He inclines it wherever He pleases.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

Every way of a man [is] right in his own eyes, And YHWH is pondering hearts.

3 به جا آوردن عدالت و انصاف بیشتر از تقدیم قربانیها خداوند را خشنود می‌سازد.

To do righteousness and judgment, Is chosen of YHWH rather than sacrifice.

4 غرور و تکبر گناهانی هستند که آدم بدکار توسط آنها شناخته می‌شود.

Loftiness of eyes, and breadth of heart, Tillage of the wicked [is] sin.

5 زیرکی و کوشش، انسان را توانگر می‌کند، اما شتابزدگی باعث فقر می‌شود.

The purposes of the diligent [are] only to advantage, And of every hasty one, only to want.

6 ثروتی که با زبان دروغگو به دست آید، بخاری است بی‌دوام و تله‌ای مرگبار.

The making of treasures by a lying tongue, [Is] a vanity driven away of those seeking death.

7 ظلم بدکارانی که نمی‌خواهند راستی را به جا آورند، عاقبت به سوی خودشان باز می‌گردد و آنان را نابود می‌کند.

The spoil of the wicked catches them, Because they have refused to do judgment.

8 راه آدم گناهکار کج است ولی شخص پاک در راستی گام برمی‌دارد.

The way of a man who is vile [is] contrary, And the pure—his work [is] upright.

9 سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن ستیزه‌جو در یک خانه مشترک.

Better to sit on a corner of the roof, Than [with] a woman of contentions and a house of company.

10 آدم بدکار شرارت را دوست دارد، و همسایه‌اش نیز از دست او در امان نیست.

The soul of the wicked has desired evil, his neighbor is not gracious in his eyes.

11 جاهلان تا تنبیه شدن مسخره‌کنندگان را نبینند درس عبرت نمی‌گیرند، اما دانایان تنها با شنیدن می‌آموزند.

When the scorner is punished, the simple becomes wise, And in giving understanding to the wise He receives knowledge.

12 خداشناسان از مشاهدهٔ خراب شدن خانهٔ بدکاران و هلاکت ایشان پند می‌گیرند.

The Righteous One is acting wisely Toward the house of the wicked, He is overthrowing the wicked for wickedness.

13 آنکه فریاد فقیران را نشنیده می‌گیرد در روز تنگدستی خود نیز فریادرسی نخواهد داشت.

Whoever is shutting his ear from the cry of the poor, He also cries, and is not answered.

14 هدیه‌ای که در خفا داده می‌شود خشم را می‌خواباند و رشوهٔ پنهانی غضب شدید را فرو می‌نشاند.

A gift in secret pacifies anger, And a bribe in the bosom—strong fury.

15 اجرای عدالت برای عادلان شادی‌بخش است، اما برای ظالمان مصیبت‌بار.

To do justice [is] joy to the righteous, But ruin to workers of iniquity.

16 مرگ در انتظار کسانی است که از راه حکمت منحرف می‌شوند.

A man who is wandering from the way of understanding, Rests in an assembly of Rephaim.

17 کسی که خوشگذرانی را دوست دارد، تهیدست می‌شود و آدم میگسار و عیاش هرگز ثروتمند نخواهد شد.

Whoever [is] loving mirth [is] a poor man, Whoever is loving wine and oil makes no wealth.

18 بدکاران در همان دامی که برای درستکاران نهاده‌اند، گرفتار می‌شوند.

The wicked [is] an atonement for the righteous, And the treacherous dealer for the upright.

19 سکونت در بیابان بی‌آب و علف بهتر است از زندگی کردن با زن ستیزه‌جو.

Better to dwell in a wilderness land, Than [with] a woman of contentions and anger.

20 خانهٔ شخص دانا پر از نعمت و ثروت است، ولی آدم نادان هر چه به دست می‌آورد بر باد می‌دهد.

A treasure to be desired, and oil, [Is] in the habitation of the wise, And a foolish man swallows it up.

21 درستکار و مهربان باش تا عمر خوشی داشته باشی و از احترام و موفقیت برخوردار شوی.

Whoever is pursuing righteousness and kindness, Finds life, righteousness, and honor.

22 یک مرد دانا می‌تواند شهر زورمندان را بگیرد و قلعه اعتمادشان را فرو بریزد.

The wise has gone up a city of the mighty, And brings down the strength of its confidence.

23 هر که مواظب سخنانش باشد جانش را از مصیبتها نجات خواهد داد.

Whoever is keeping his mouth and his tongue, Is keeping his soul from adversities.

24 کسانی که دیگران را مسخره می‌کنند، مغرور و متکبرند.

Proud, haughty, scorner—his name, Who is working in the wrath of pride.

25 داشتن اشتیاق و آرزو برای شخص تنبل کشنده است، زیرا برای رسیدن به آن تن به کار نمی‌دهد.

The desire of the slothful slays him, For his hands have refused to work.

26 او تمام روز در آرزوی گرفتن به سر می‌برد؛ ولی شخص خداشناس سخاوتمند است و از بخشیدن به دیگران دریغ نمی‌کند.

All the day desiring he has desired, And the righteous gives and does not withhold.

27 خدا از قربانیهای بدکاران نفرت دارد، بخصوص اگر با نیت بد تقدیم شده باشد.

The sacrifice of the wicked [is] abomination, Much more when he brings it in wickedness.

28 شاهد دروغگو نابود خواهد شد، اما سخنان شخص امین تا ابد باقی خواهد ماند.

A false witness perishes, And an attentive man speaks forever.

29 آدم بدکار خودسرانه عمل می‌کند، اما شخص درستکار تمام جوانب امر را می‌سنجد.

A wicked man has hardened by his face, And the upright—he prepares his way.

30 هیچ حکمت و بصیرت و نقشه‌ای نمی‌تواند علیه خداوند عمل کند.

There is no wisdom, nor understanding, Nor counsel against YHWH.

31 انسان اسب را برای روز جنگ آماده می‌کند، ولی پیروزی را خداوند می‌بخشد.

A horse is prepared for a day of battle, And the deliverance [is] of YHWH!