امثال 21

1 دل پادشاه در دست خداوند است، او آن را مانند آب جوی، به هر سو که بخواهد هدایت می‌کند.

Like brooks of water is a king's heart in the hand of the Lord: whithersoever it pleaseth him doth he turn it.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

Every way of a man is straight in his own eyes; but the Lord weigheth the hearts.

3 به جا آوردن عدالت و انصاف بیشتر از تقدیم قربانیها خداوند را خشنود می‌سازد.

To exercise righteousness and justice is more acceptable to the Lord than sacrifice.

4 غرور و تکبر گناهانی هستند که آدم بدکار توسط آنها شناخته می‌شود.

Haughtiness of the eyes, and an immoderate heart, are the sinful field of the wicked.

5 زیرکی و کوشش، انسان را توانگر می‌کند، اما شتابزدگی باعث فقر می‌شود.

The plans of the diligent tend only to plenty; but every hasty man is [destined] only to want.

6 ثروتی که با زبان دروغگو به دست آید، بخاری است بی‌دوام و تله‌ای مرگبار.

The getting of treasures by a tongue of falsehood is like the fleeting breath of those that seek death.

7 ظلم بدکارانی که نمی‌خواهند راستی را به جا آورند، عاقبت به سوی خودشان باز می‌گردد و آنان را نابود می‌کند.

The robbery of the wicked will drag them away; because they refuse to execute justice.

8 راه آدم گناهکار کج است ولی شخص پاک در راستی گام برمی‌دارد.

Perverse is the way of the man that is estranged [from goodness]; but as for the pure, his work is upright.

9 سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن ستیزه‌جو در یک خانه مشترک.

It is better to dwell in a corner of a roof, than with a quarrelsome woman in a roomy house.

10 آدم بدکار شرارت را دوست دارد، و همسایه‌اش نیز از دست او در امان نیست.

The soul of the wicked longeth for evil: his neighbor findeth no grace in his eyes.

11 جاهلان تا تنبیه شدن مسخره‌کنندگان را نبینند درس عبرت نمی‌گیرند، اما دانایان تنها با شنیدن می‌آموزند.

When the scorner is punished, the simple is made wise: and when the wise is taught intelligence, he receiveth knowledge.

12 خداشناسان از مشاهدهٔ خراب شدن خانهٔ بدکاران و هلاکت ایشان پند می‌گیرند.

The righteous regardeth attentively the house of the wicked; [but God] overturneth the wicked into unhappiness.

13 آنکه فریاد فقیران را نشنیده می‌گیرد در روز تنگدستی خود نیز فریادرسی نخواهد داشت.

Whoso stoppeth his ears against the cry of the poor, he also will cry himself, but shall not be answered.

14 هدیه‌ای که در خفا داده می‌شود خشم را می‌خواباند و رشوهٔ پنهانی غضب شدید را فرو می‌نشاند.

A gift in secret pacifieth anger, and a bribe in the bosom, strong fury.

15 اجرای عدالت برای عادلان شادی‌بخش است، اما برای ظالمان مصیبت‌بار.

It is joy to the righteous to execute justice; but it is a terror to wrong-doers.

16 مرگ در انتظار کسانی است که از راه حکمت منحرف می‌شوند.

The man that wandereth astray out of the way of intelligence shall rest in the assembly of the departed.

17 کسی که خوشگذرانی را دوست دارد، تهیدست می‌شود و آدم میگسار و عیاش هرگز ثروتمند نخواهد شد.

He that loveth pleasure will be a man of want: he that loveth wine and oil will not become rich.

18 بدکاران در همان دامی که برای درستکاران نهاده‌اند، گرفتار می‌شوند.

The wicked shall be a ransom for the righteous, and the treacherous shall be put in the stead of the upright.

19 سکونت در بیابان بی‌آب و علف بهتر است از زندگی کردن با زن ستیزه‌جو.

It is better to dwell in a desert land, than with a quarrelsome and vexatious woman.

20 خانهٔ شخص دانا پر از نعمت و ثروت است، ولی آدم نادان هر چه به دست می‌آورد بر باد می‌دهد.

There are a desirable treasure and oil in the dwelling of the wise; but a foolish man will swallow it up.

21 درستکار و مهربان باش تا عمر خوشی داشته باشی و از احترام و موفقیت برخوردار شوی.

He that pursueth righteousness and kindness will find life, righteousness, and honor.

22 یک مرد دانا می‌تواند شهر زورمندان را بگیرد و قلعه اعتمادشان را فرو بریزد.

A wise man scaleth the city of the mighty, and casteth down the strength in which they trusted.

23 هر که مواظب سخنانش باشد جانش را از مصیبتها نجات خواهد داد.

Whoso guardeth his mouth and his tongue guardeth his soul against distresses.

24 کسانی که دیگران را مسخره می‌کنند، مغرور و متکبرند.

The presumptuous and proud, scorner is his name, dealeth in the wrath of presumption.

25 داشتن اشتیاق و آرزو برای شخص تنبل کشنده است، زیرا برای رسیدن به آن تن به کار نمی‌دهد.

The longing of the slothful will kill him; for his hands refuse to labor.

26 او تمام روز در آرزوی گرفتن به سر می‌برد؛ ولی شخص خداشناس سخاوتمند است و از بخشیدن به دیگران دریغ نمی‌کند.

All the day he feeleth a great longing; but the righteous giveth and withholdeth not.

27 خدا از قربانیهای بدکاران نفرت دارد، بخصوص اگر با نیت بد تقدیم شده باشد.

The sacrifice of the wicked is an abomination: how much more, when he bringeth it with a sinful purpose?

28 شاهد دروغگو نابود خواهد شد، اما سخنان شخص امین تا ابد باقی خواهد ماند.

A lying witness shall perish; but the man that is obedient [to the law] can speak for ever.

29 آدم بدکار خودسرانه عمل می‌کند، اما شخص درستکار تمام جوانب امر را می‌سنجد.

A wicked man showeth impudence in his face; but as for the upright, he will consider well his way.

30 هیچ حکمت و بصیرت و نقشه‌ای نمی‌تواند علیه خداوند عمل کند.

There is no wisdom nor understanding nor counsel against the Lord.

31 انسان اسب را برای روز جنگ آماده می‌کند، ولی پیروزی را خداوند می‌بخشد.

The horse is prepared for the day of battle; but with the Lord is the victory.