امثال 20

1 شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

Iwayini liyisideleli; okunathwayo okulamandla kulomsindo; njalo wonke oduha kukho kahlakaniphanga.

2 غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

Ukwesabeka kwenkosi kunjengokubhonga kwebhongo lesilwane; oyithukuthelisayo wona umphefumulo wakhe.

3 اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

Kuludumo emuntwini ukuyekela inkani; kodwa sonke isiwula siyaziveza.

4 آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

Ngenxa yobusika ivila kaliyikulima; ngakho lizaphanza esivunweni, kodwa kungabi lalutho.

5 پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

Iseluleko enhliziyweni yomuntu sinjengamanzi azikileyo, kodwa umuntu oqedisisayo uzasikha.

6 بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

Inengi labantu limemezela, lowo lalowo ukulunga kwakhe, kodwa ngubani ongathola umuntu othembekileyo?

7 فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

Olungileyo uhamba ngobuqotho bakhe; babusisiwe abantwana bakhe emva kwakhe.

8 پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

Inkosi ehlezi esihlalweni sesahlulelo ihlakaza bonke ububi ngamehlo ayo.

9 کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

Ngubani ongathi: Ngihlanzile inhliziyo yami, ngihlambulukile esonweni sami?

10 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Amatshe ezilinganiso ezehlukeneyo, ama-efa ehlukeneyo, kuyisinengiso eNkosini, yebo kokubili.

11 حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

Lomntwana uyazazisa ngezenzo zakhe, loba umsebenzi wakhe uhlanzekile kumbe loba uqotho.

12 گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

Indlebe ezwayo lelihlo elibonayo, iNkosi yakwenza, yebo kokubili.

13 اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

Ungathandi ubuthongo, hlezi ube ngumyanga; vula amehlo akho, usuthe isinkwa.

14 خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

Kubi, kubi, kutsho umthengi; kodwa esehambile abesezincoma.

15 سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

Kulegolide, lobunengi bamatshe aligugu, kodwa indebe zolwazi zingumceciso oligugu.

16 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

Thatha isembatho sakhe oyisibambiso sowemzini, umbambe abe yisibambiso sabezizwe.

17 نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

Isinkwa samanga simnandi emuntwini, kodwa emva kwalokho umlomo wakhe uzagcwaliswa ngokhethe.

18 نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

Imicabango uyimisa ngeseluleko; ngakho yenza impi ngamaqhinga amahle.

19 آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

Ohambahamba enyeya wembula imfihlakalo; ngakho ungahlangani lokhohlisa ngendebe zakhe.

20 چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

Othuka uyise loba unina, isibane sakhe sizacitshwa ebumnyameni obumnyama.

21 مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

Ilifa lingaphangisiswa ekuqaleni, kodwa ukucina kwalo kakuyikubusiswa.

22 بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

Ungathi: Ngizaphindisela okubi; lindela iNkosi, njalo izakusindisa.

23 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Amatshe ezilinganiso ezehlukeneyo ayisinengiso eNkosini, lesikali esikhohlisayo kasilunganga.

24 خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

Izinyathelo zomuntu zivela eNkosini; pho, umuntu angaqedisisa njani indlela yakhe?

25 هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

Kungumjibila emuntwini ukuginya okungcwele, lokuhlolisisa emva kwezifungo.

26 پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

Inkosi ehlakaniphileyo ihlakaza ababi, ibuyisela ivili phezu kwabo.

27 وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

Umphefumulo womuntu uyisibane seNkosi, sihlolisisa wonke amakamelo esisu.

28 هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

Umusa leqiniso kuyayigcina inkosi, isekela isihlalo sayo sobukhosi ngokulunga.

29 شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

Udumo lwejaha lungamandla alo, lobukhosi babadala yizimvu zekhanda.

30 تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.

Imivimvinya yenxeba ihlanza ububi, ngokunjalo izidutshuzo zamakamelo esisu.