امثال 20

1 شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

Ruwan inabi mai yin ba’a ne, barasa kuma mai rikici ne; duk wanda suka sa ya kauce marar hikima ne.

2 غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

Fushin sarki yana kama da rurin zaki; duk wanda ya sa shi fushi zai rasa ransa.

3 اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

Bangirma ne ga mutum ya guji faɗa, amma kowane wawa yana saurin yin faɗa.

4 آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

Rago ba ya noma a lokacin noma; saboda haka a lokacin girbi ba ya bukata samun kome.

5 پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

Manufofin zuciyar mutum zurfafan ruwaye ne, amma mutum mai basira yakan jawo su.

6 بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

Kowane mutum gani yake shi mai ƙauna marar ƙarewa ne, amma ina? Da ƙyar ka sami amintacce mutum guda.

7 فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

Mai adalci kan yi rayuwa marar abin zargi; masu albarka ne’ya’yan da za su biyo bayansa.

8 پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

Sa’ad da sarki ya zauna kan kujerarsa don yă yi shari’a, yakan ga dukan mugunta da idanunsa.

9 کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

Wa zai iya cewa, “Na kiyaye zuciyata da tsarki; ni mai tsabta ne marar zunubi kuma”?

10 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Ma’auni marar gaskiya da magwajin da ba daidai ba, Ubangiji ya ƙi su duka.

11 حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

Akan san ƙananan yara ta ayyukansu, ana iya sani ko rayuwarsu amintattu ne, mai nagarta.

12 گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

Kunnuwan da suke ji da kuma idanun da suke gani, Ubangiji ne ya yi su duka.

13 اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

Kada ka so barci in ba haka ba za ka talauce; ka zauna a faɗake za ka kuwa kasance da sauran abinci.

14 خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

“Kai, ya yi tsada, ya yi tsada!” In ji mai saya; sa’ad da ya tafi yana taƙama a kan ya iya ciniki.

15 سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

Zinariya akwai ta, lu’ulu’u kuma ga shi a yalwace, amma leɓunan da suke magana da sani suna da wuyan samu kamar duwatsu masu daraja.

16 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

A karɓi rigunan wanda ya ɗauki lamunin baƙo; a riƙe shi jingina in ya yi shi don mace marar aminci.

17 نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

Abincin da aka samu ta hanyar zamba yakan zama da daɗi, amma mutum zai ƙarasa da baki cike da yashi.

18 نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

Ka yi shirye-shirye ta wurin neman shawara; in kana yaƙi, ka sami bishewa.

19 آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

Mai gulma yakan lalace yarda; saboda haka ka guji mutum mai yawan surutu.

20 چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

In mutum ya zargi mahaifinsa ko mahaifiyarsa, fitilarsa za tă mutu a tsakiyar duhu.

21 مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

Gādon da aka samu da sauri a farkon farawa ba zai zama mai albarka a ƙarshe ba.

22 بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

Kada ka ce, “Zan rama wannan abin da aka yi mini!” Ka dogara ga Ubangiji, zai kuwa fisshe ka.

23 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Ubangiji ya ƙi ma’aunin da ba daidai ba, da kuma magwajin da ba su gamshe shi ba.

24 خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

Ubangiji ne yake bi da matakan mutum, Ta yaya wani zai fahimci hanyarsa?

25 هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

Tarko ne ga mutum ya keɓe wani abu da ba tunani daga baya kuma ya yi la’akari da alkawarinsa.

26 پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

Sarki mai hikima yakan gane mugunta; ya hukunta su ba tausayi.

27 وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

Fitilar Ubangiji kan bincika zuciyar mutum takan bincika lamirinsa.

28 هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

Ƙauna da aminci kan kiyaye sarki lafiya; ta wurin ƙauna sarautarsa za tă zauna a kafe.

29 شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

Ɗaukakar matasa maza ita ce ƙarfinsu, furfura ita ce darajar tsofaffi.

30 تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.

Naushi da rauni kan share mugunta, dūka kuma kan tsabtacce lamiri.