امثال 20

1 شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

Wine is a mocker, and beer is a brawler. Whoever is led astray by them is not wise.

2 غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

The terror of a king is like the roaring of a lion. He who provokes him to anger forfeits his own life.

3 اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

It is an honor for a person to keep away from strife, but every fool quarrels.

4 آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

The sluggard will not plow by reason of the winter; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.

5 پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.

6 بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

Many men claim to be men of unfailing love, but who can find a faithful man?

7 فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

A righteous man walks in integrity; blessed are his children after him.

8 پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.

9 کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

Who can say, "I have made my heart pure. I am clean and without sin?"

10 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Differing weights and differing measures, both of them alike are an abomination to Jehovah.

11 حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

Even a child makes himself known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.

12 گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

The hearing ear, and the seeing eye, Jehovah has made even both of them.

13 اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

Do not love sleep, lest you come to poverty. Open your eyes, and you shall be satisfied with bread.

14 خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

"It's no good, it's no good," says the buyer; but when he is gone his way, then he boasts.

15 سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

There is gold and abundance of rubies; but the lips of knowledge are a rare jewel.

16 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

Take the garment of one who puts up collateral for a stranger; and hold him in pledge for a wayward woman.

17 نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

Fraudulent food is sweet to a man, but afterwards his mouth is filled with gravel.

18 نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

Plans are established by advice; by wise guidance you wage war.

19 آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

He who goes about as a tale-bearer reveals secrets; therefore do not keep company with him who opens wide his lips.

20 چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

Whoever curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.

21 مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

An inheritance quickly gained at the beginning, won't be blessed in the end.

22 بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

Do not say, "I will pay back evil." Wait for Jehovah, and he will save you.

23 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Jehovah detests differing weights, and dishonest scales are no good.

24 خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

A man's steps are from Jehovah; how then can man understand his way?

25 هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

It is a snare to a man to make a rash dedication, then later to consider his vows.

26 پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

A wise king winnows out the wicked, and drives the threshing wheel over them.

27 وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

The spirit of man is Jehovah's lamp, searching all his innermost parts.

28 هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

Love and faithfulness keep the king safe. His throne is sustained by love.

29 شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

The glory of young men is their strength. The splendor of old men is their gray hair.

30 تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.

Wounding blows cleanse away evil, and beatings purge the innermost parts.