امثال 20

1 شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

Ju kiti hi nuijat le chatvei sosah ahin, khamna thei kiti jong hi kanah le baotamna jeng ahi. Khamna theija lop chu miching ahipoi.

2 غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

Lengpa lunghan kigin nahi keipi bahkai ngih tobang ahin, koi hileh lengpa phin lung hang chan chu ahinkhoa tijat umtah ahi.

3 اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

Kinah baotamna'a kon kidalse ding hi mijabolna ahin, mingol kiti chu mitoh kina'a baotamji ahi.

4 آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

Koi hileh nipi laija natong nom lou chun, thaset jeh'a chang-at ding amujou lou ding ahi.

5 پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

Mihem khat in alunggil'a angaito hi twi thuh tah tobang ahin, hinlah thil hetkhen themna nei mihem dingin; hitobang thuh tah chu twi thal'a athal ding ahi.

6 بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

Mihem tampin ama ama kitahna cheh aphon ding, hinlah mihem kitah mong koiyin amudoh tadem?

7 فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

Hitobang mi chu lungthim dihtah'a lamlha pa ahin, anungjui-ah achapa te jeng jong phatthei chang ding ahi.

8 پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

Athuthanna laltouna'a tou lengpan, ijakai amit tenin aven ase le apha atetoh jin ahi.

9 کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

Mihem koiham, “Kalung thim kasutheng in; kachonsetna kon in katheng tai,” tia sei ngam ding?

10 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Thil tena dihlou le thil tena kitoh lou chu, Yahweh Pakai dinga thet umtah ahi cheh lhon e.

11 حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

Naosen jeng jong achaloh aum chan in, itobang mi ahi aphongdoh in; hijeh chun athilbol chu adih ham athenga ham ti aseidoh theijin ahi.

12 گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

Kho jahna bikol hihen chule kho muna mit hijongleh, anitah'a Yahweh Pakai in asem ahi.

13 اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

Imut ding bou gel hih hel'in, ajeh chu vaichatnan nahin phah lo ding ahi; na mit teni hasah inlang vetan, chutileh an neh ding neng jeng junga nanei ding ahi.

14 خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

Thilchoa pang pan, “Man bei ahibouve,” atin, hinlah ama chu ache mang teng hoitho nan adim jitai.

15 سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

Chihna le hetna kamsunga kon thucheng hohi, sana le song mantam sang in aman tamjon ahi.

16 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

Hetkhah louhel mi kom'a thilman a kitungsa mipa chu, aponsil aboncha kichom peh a; chule hetphah louhel mite dinga hitobang mihem chu kiman jeng thei ahidem?

17 نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

Koitobang khat dingin changlhah kigua kine hi atui chomdan'in angaito in, hinlah phat chomkhat jouteng akamsunga song chang tobang adim jin ahi.

18 نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

Ki-thu mopto them na jeh'in thilgon ho alolhing thei jin, chingthei tah'a kilam kaina jeh'a galsat'a kikonji ahi.

19 آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

Akam tam le seiding hol'a chun thuguh jouse aseidoh jin, hijeh chun ngol the thua thuseipa chutoh kivop hih in.

20 چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

Koi hileh anu le apa gaosap chan chu, muthim lah'a athao mei kimut mit peh tei ding ahi.

21 مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

Apatna kino chenga kimuji nei le gou chu, achaina lam tengleh phattheina bei ding ahitai.

22 بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

“Keiman thilse ka lethuh ding ahi,” tin jong seihih in; Yahweh Pakai ngah in chule Aman na kithopi tei ding ahi.

23 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Thil tena adihlouva kimangcha chu, Yahweh Pakai dinga dei-umlou tah ahi; chule thil asao le achom tena adihlou jong chu aphapoi.

24 خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

Yahweh Pakai thusah jal'a bou mihem in akal asonji ahin, achutileh mihem in amacham tah'a akalsonna ding iti ahetkhen thei ding ham?

25 هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

Ama deidan tah a, “Hiche hi thil theng ahibouve,” tia sei chu; kipal lhuhna dinga thangkol kisong ahin, hiche hin Yahweh Pakaija kitepna le kigahna chu amin mai maija aphondoh ahi.

26 پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

Lengpa ching thei tah chun migilouho pum'a kijap bangin ajapdoh jin, achunga akol-in akipei lele sah jin ahi.

27 وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

Mihem lhagao kiti hi Yahweh Pakai thaomei vah ahin, hijeh chun mihem lunggil hi ahesoh keijin ahi.

28 هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

Kitahna le tantih neilouva ngailutna chun lengpa ahinso ahin, Alaltouna jeng jong ngailutnan ahendet ahibouve.

29 شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

Gollhang ho loupina hi athahat jal-u ahin, tehse ho melhoina vang hi asam kan'u hi ahi.

30 تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.

Thilse doudalna'a tahsa kijepna maha chu damdoi phatah ahin, hitobang kijepna chun mihem lung laigil geija asuhtheng ahi.