امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

Mejor es ser pobre y honesto, que un tonto y mentiroso.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

No es bueno ser de los que no piensan. Si actúas con afán, cometerás errores.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

La gente destruye su vida por causa de su propia estupidez, y se enojan con el Señor.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Si eres rico, tendrás muchos amigos; pero si eres pobre, perderás todos los amigos que tenías.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

El testigo falso será castigado; los mentirosos no podrán escaparse con sus mentiras.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Muchos piden favores a personas importantes, y todos son amigos del que es generoso.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

Si los familiares del pobre no lo pueden soportar, ¡cuanto menos lo evitarán sus amigos! El tratará de hablarles, pero ellos no lo escucharán.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

Si te vuelves sabio, tendrás amor propio; si aprendes a tener buen juicio, serás exitoso.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

El testigo falso será castigado, y los mentirosos perecerán.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

No es correcto que los tontos vivan en medio de lujos, e incluso es peor que un esclavo gobierne por encima de los líderes.

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

Si tienes inteligencia, serás lento para enojarte. Serás respetado al perdonar ofensas.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

Cuando un rey se enoja, se escucha como un león rugiente. Pero su bondad es tan suave como el rocío sobre la hierba.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

Un hijo tonto trae miseria a su padre, y una esposa conflictiva es como una gotera que nunca se seca.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

De tu padre heredarás una casa y riquezas; pero una esposa prudente es un regalo de Dios.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Los perezosos se quedan dormidos con frecuencia; pero su holgazanería indica que están hambrientos.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

Guarda los mandamientos y vivirás. Recházalos y morirás.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

Si eres bondadoso con el pobre, estarás prestándole al Señor, y él te pagará con creces por lo que has hecho.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Disciplina a tu hijo cuando aún hay tiempo, pero no lo mates.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

Los que se enojan con facilidad tienen que pagar el precio por ello. Si les ayudas, tendrás que hacerlo de nuevo.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Escucha el consejo y acepta la instrucción, para que con el tiempo te vuelvas sabio.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

Los seres humanos hacen planes en sus mentes, pero la decisión final es del Señor.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

El deseo más profundo de todas las personas es el amor sincero. Mejor es ser pobre que un mentiroso.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

Honrar al Señor es vida, y podrás descansar confiado, libre de todo mal.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

Los perezosos llevan su mano al plato, y ni siquiera la levantan para poner la comida en su boca.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

Si castigas al burlador, puede que estés instruyendo a un inmaduro. Corrige al sabio, y será más sabio.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

Un hijo que abusa de su padre y ahuyenta a su madre, acarrea vergüenza y desgracia.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

Hijo mío, cuando dejes de escuchar mi instrucción pronto dejarás de seguir la sabiduría.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

El testigo deshonesto se burla de la justicia, y el malvado se sacia de maldad.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

El castigo está preparado para los burladores, y el azote para las espaldas de los tontos.