امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

Better is a poor person who walks in his integrity than one who is perverse in speech and is a fool.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

Also, it is not good to have desire without knowledge and the one who runs too fast misses the path.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

A person's folly ruins his life and his heart rages against Yahweh.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Wealth adds many friends, but a poor person is separated from his friends.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

A false witness will not go unpunished and he who breathes out lies will not escape.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Many will ask for a favor from a generous person and everyone is a friend of the one who gives gifts.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

All the brothers of a poor man hate him; how much more do his friends who go far away from him! He calls out to them, but they are gone.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

He who gets wisdom loves his own life; he who keeps understanding will find what is good.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

A false witness will not go unpunished, but the one who breathes out lies will perish.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

It is not fitting for a fool to live in luxury— much less for a slave to rule over princes.

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

Discretion makes a person slow to anger and it is his glory to overlook an offense.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

The wrath of the king is like the roaring of a young lion, but his favor is like dew on the grass.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

A foolish son is ruin to his father and a quarreling wife is a constant dripping of water.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

A house and wealth are inherited from parents, but a prudent wife is from Yahweh.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Laziness throws a person into a deep sleep, but the one not willing to work will go hungry.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

The one who obeys the command guards his life, but the person who does not think about his ways will die.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

Whoever is kind to the poor lends to Yahweh and he will repay him for what he has done.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Discipline your son while there is hope and do not set your desire on putting him to death.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

A hot-tempered person must pay the penalty; if you rescue him, you will have to do it a second time.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Listen to advice and accept instruction, so you may become wise by the end of your life.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

Many are the plans in a person's heart, but it is the purpose of Yahweh that will stand.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

Loyalty is what a person desires and a poor person is better than a liar.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

Honor for Yahweh leads people to life; anyone who has it will be satisfied and not afflicted by harm.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

The sluggard buries his hand in the dish; he will not even bring it back up to his mouth.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

Strike a mocker, and the naive person will become prudent; discipline one who is discerning, and he will gain knowledge.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

The one who robs his father and chases his mother away is a son who brings shame and reproach.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

If you cease to hear instruction, my son, you will stray from the words of knowledge.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

A corrupt witness mocks justice and the mouth of the wicked swallows iniquity.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

Condemnation is ready for mockers and flogging for the backs of fools.