امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

Better is the poor that walketh in his integrity, than one of perverse lips, who is a fool.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

Also in the want of knowledge in the soul there is nothing good; and he that hasteneth with his feet misseth the right path.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

The folly of a man perverteth his way, and against the Lord will his heart rage.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Wealth bringeth many friends; but the poor becometh separated from his [only] friend.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

A false witness shall not remain unpunished, and he that uttereth lies shall not escape.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Many will entreat the favor of the liberal man; and every one is the friend to him that bestoweth gifts.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

All the brothers of the poor hate him: how much more do his friends go far away from him! he pursueth [their] promises; but these are [all] that he hath.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

He that getteth intelligence loveth his own soul: he that guardeth understanding will find happiness.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

A false witness shall not remain unpunished, and he that uttereth lies shall perish.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

Delicacy is not seemly for a fool: much less for a servant to have rule over princes.

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

It is intelligence in man to be slow in his anger, and it is his glory to pass over a transgression.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

Like the roaring of a young lion is the wrath of a king: as dew upon the herbs is his favor.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

A calamity unto his father is a foolish son; and a continual dropping are the quarrels of a wife.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

House and wealth are an inheritance from fathers; but from the Lord [cometh] an intelligent wife.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Slothfulness casteth [man] into a deep sleep; and an indolent soul will suffer hunger.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

He that observeth the commandment guardeth his own soul: but he that disregardeth [directing] his ways [aright] shall die.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

He lendeth unto the Lord that is liberal to the poor, and his good deed will he repay unto him.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Chastise thy son, for there is hope; and let not thy soul spare [him] for his crying.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

A man of great fury must suffer punishment; for if thou deliver him, thou must still do it again.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Hear counsel, and accept correction, in order that thou mayest be wise in thy latter end.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

There are many thoughts in a man's heart; but the counsel of the Lord alone will stand firm.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

The longing of a man is [to exercise] his kindness; and a poor man is better than a liar.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

The fear of the Lord leadeth unto life: and he [that hath it] shall abide satisfied; he shall not be visited with evil.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

When a slothful man hath hidden his hand in the dish, then will he not even bring it back to his mouth.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

Smite a scorner, and the simple will become prudent; and if one that hath understanding be admonished, he will understand knowledge.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

He that plundereth his father, and chaseth away his mother, is a son that bringeth shame and dishonor.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

Cease, my son, to hear the instruction that causeth [thee] to err from the sayings of knowledge.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

An ungodly witness scorneth at justice, and the mouth of the wicked swalloweth mischief.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

Punishments are prepared for scorners, and stripes for the back of fools.