امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

Better is the poore that walketh in his vprightnes, then he that abuseth his lips, and is a foole.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

For without knowledge the minde is not good, and he that hasteth with his feete, sinneth.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

The foolishnesse of a man peruerteth his way, and his heart freateth against the Lord.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Riches gather many friends: but the poore is separated from his neighbour.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

A false witnes shall not be vnpunished: and he that speaketh lyes, shall not escape.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Many reuerence the face of the prince, and euery man is friend to him that giueth giftes.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

All the brethren of the poore doe hate him: howe much more will his friends depart farre from him? though hee be instant with wordes, yet they will not.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

He that possesseth vnderstanding, loueth his owne soule, and keepeth wisdome to finde goodnesse.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

A false witnes shall not be vnpunished: and he that speaketh lyes, shall perish.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

Pleasure is not comely for a foole, much lesse for a seruant to haue rule ouer princes.

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

The discretion of man deferreth his anger: and his glory is to passe by an offence.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

The Kings wrath is like the roaring of a lyon: but his fauour is like the dewe vpon ye grasse.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

A foolish sonne is the calamitie of his father, and the contentions of a wife are like a continuall dropping.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

House and riches are the inheritance of the fathers: but a prudent wife commeth of the Lord.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Slouthfulnes causeth to fall asleepe, and a deceitfull person shall be affamished.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

He that keepeth the commandement, keepeth his owne soule: but hee that despiseth his wayes, shall dye.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

He that hath mercy vpon the poore, lendeth vnto the Lord: and the Lord will recompense him that which he hath giuen.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Chasten thy sonne while there is hope, and let not thy soule spare for his murmuring.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

A man of much anger shall suffer punishment: and though thou deliuer him, yet wil his anger come againe.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Heare counsell and receiue instruction, that thou mayest be wise in thy latter ende.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

Many deuises are in a mans heart: but the counsell of the Lord shall stand.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

That that is to be desired of a man, is his goodnes, and a poore man is better then a lyer.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

The feare of the Lord leadeth to life: and he that is filled therewith, shall continue, and shall not be visited with euill.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

The slouthfull hideth his hand in his bosome, and wil not put it to his mouth againe.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

Smite a scorner, and the foolish wil beware: and reproue the prudent, and he wil vnderstand knowledge.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

He that destroyeth his father, or chaseth away his mother, is a lewde and shamefull childe.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

My sonne, heare no more the instruction, that causeth to erre from ye words of knowledge.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

A wicked witnes mocketh at iudgement, and the mouth of ye wicked swalloweth vp iniquitie.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

But iudgements are prepared for the scorners, and stripes for the backe of the fooles.