امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

Better is the poor who walks in his simplicity, than the rich who twists his lips and is unwise.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

Where there is no knowledge of the soul, there is no good. And whoever hurries with his feet will stumble.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

The foolishness of a man undermines his steps. And then he seethes in his soul against God.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Riches add many friends. But from the pauper, even those whom he had become separated.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

A false witness shall not go unpunished. And whoever speaks lies will not escape.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Many honor the character of one who is powerful, and there are friends for a giver of gifts.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

The brothers of the poor man hate him. Moreover, even his friends have withdrawn far from him. Whoever pursues only words shall have nothing.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

But whoever possesses reason loves his own soul. And one who guards prudence shall discover good things.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

A false witness shall not go unpunished. And whoever speaks lies will perish.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

Fine things are not fitting for the foolish, nor is it fitting for a servant to rule over princes.

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

The doctrine of a man is known through patience. And his glory is to pass beyond iniquities.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

Like the roaring of a lion, so also is the wrath of a king. And his cheerfulness is like the dew upon the grass.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

A foolish son is the grief of his father. And an argumentative wife is like a roof that is continually leaking.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

A house and its riches are given by parents. But a prudent wife is particularly from the Lord.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Laziness sends one into a deep sleep, and a dissolute soul will go hungry.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

Whoever guards a commandment guards his own soul. But whoever neglects his own way will die.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

Whoever is merciful to the poor lends to the Lord. And he will repay him for his efforts.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Teach your son; do not despair. But do not set your soul toward putting him to death.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

Whoever is impatient will sustain damage. And when it has been taken away, he will set up another.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Listen to counsel and take up discipline, so that you may be wise in your latter days.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

There are many intentions in the heart of a man. But the will of the Lord shall stand firm.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

An indigent man is merciful. And a pauper is better than a deceitful man.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

The fear of the Lord is unto life. And he shall linger in plentitude, without being visited by disaster.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

The lazy conceals his hand under his arm, and he will not so much as bring it to his mouth.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

When the pestilent are scourged, the foolish will become wiser. But if you chastise the wise, he will understand discipline.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

Whoever afflicts his father and flees from his mother is disreputable and unhappy.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

Son, do not cease listening to doctrine, and do not be ignorant of the sermons of knowledge.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

An unjust witness ridicules judgment. And the mouth of the impious devours iniquity.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

Judgments are prepared for those who ridicule. And striking hammers are prepared for the bodies of the foolish.