امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

Better a poor man who walks with integrity than a fool whose lips are perverse.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

Even zeal is no good without knowledge, and he who hurries his footsteps misses the mark.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

A man’s own folly subverts his way, yet his heart rages against the LORD.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Wealth attracts many friends, but a poor man is deserted by his friend.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

A false witness will not go unpunished, and one who utters lies will not escape.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Many seek the favor of the prince, and everyone is a friend of the gift giver.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

All the brothers of a poor man hate him— how much more do his friends avoid him! He may pursue them with pleading, but they are nowhere to be found.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

He who acquires wisdom loves himself; one who safeguards understanding will find success.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

A false witness will not go unpunished, and one who pours out lies will perish.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

Luxury is unseemly for a fool— how much worse for a slave to rule over princes!

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

A man’s insight gives him patience, and his virtue is to overlook an offense.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

A king’s rage is like the roar of a lion, but his favor is like dew on the grass.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

A foolish son is his father’s ruin, and a quarrelsome wife is like a constant dripping.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

Houses and wealth are inherited from fathers, but a prudent wife is from the LORD.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Laziness brings on deep sleep, and an idle soul will suffer hunger.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

He who keeps a commandment preserves his soul, but he who is careless in his ways will die.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

Kindness to the poor is a loan to the LORD, and He will repay the lender.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Discipline your son, for in that there is hope; do not be party to his death.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

A man of great anger must pay the penalty; if you rescue him, you will have to do so again.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Listen to counsel and accept discipline, that you may be wise the rest of your days.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

Many plans are in a man’s heart, but the purpose of the LORD will prevail.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

The desire of a man is loving devotion; better to be poor than a liar.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

The fear of the LORD leads to life, that one may rest content, without visitation from harm.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

The slacker buries his hand in the dish; he will not even bring it back to his mouth.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

Strike a mocker, and the simple will beware; rebuke the discerning man, and he will gain knowledge.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

He who assaults his father or evicts his mother is a son who brings shame and disgrace.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

If you cease to hear instruction, my son, you will stray from the words of knowledge.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

A corrupt witness mocks justice, and a wicked mouth swallows iniquity.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

Judgments are prepared for mockers, and beatings for the backs of fools.