امثال 18

1 آدم خودخواه خود را از دیگران کنار می‌کشد و با عقاید درستشان مخالفت می‌ورزد.

Selfish people only please themselves, they attack anything that makes good sense.

2 نادان برای حکمت ارزش قائل نیست و فقط دوست دارد خود را دانا نشان دهد.

Stupid people have no interest in trying to understand, they only want to express their opinions.

3 گناه ننگ و رسوایی به بار می‌آورد.

With wickedness comes contempt; with dishonor comes disgrace.

4 سخنان شخص دانا مانند اقیانوس عمیق است و مثل چشمه گوارا.

People's words can be profound like deep waters, a gushing stream that is the source of wisdom.

5 طرفداری از مجرمی که باعث می‌شود حق بی‌گناه پایمال شود کار نادرستی است.

It's not right to show favoritism to the guilty and rob the innocent of justice.

6 سخنان شخص نادان، منجر به نزاع و کتک خوردنش می‌شود.

What stupid people say gets them into fights, as if they're asking for a beating.

7 زبان شخص نادان چون دامی است که او را به هلاکت می‌کشاند.

Stupid people are caught out by what they say; their own words trap them.

8 سخنان آدم سخن‌چین مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذت بلعیده می‌شود.

Listening to gossip is like gulping down bites of your favorite food—they go deep down inside you.

9 کسی که در کار سستی می‌کند به اندازهٔ یک خرابکار مخرب است.

Laziness and destruction are brothers.

10 اسم خداوند قلعه‌ای است محکم که شخص درستکار به آن پناه می‌برد و در امان می‌ماند.

The Lord is a protective tower that good people can run to and be safe.

11 اما قلعۀ شخص ثروتمند، ثروت اوست که گمان می‌کند او را محافظت خواهد کرد.

Rich people see their wealth as a fortified town—it's like a high wall in their imagination.

12 تکبر به سقوط می‌انجامد و فروتنی به سربلندی.

Pride leads to destruction; humility goes before honor.

13 چقدر زشت و ابلهانه است که انسان قبل از گوش دادن به سخنی، به آن جواب دهد.

Replying before hearing is stupidity and shame.

14 وقتی انسان روحیه‌اش قوی است بیماری را تحمل می‌کند، اما روحیهٔ شکسته را چه کسی می‌تواند تحمل کند؟

With a brave spirit you can put up with sickness, but if it's crushed, you can't bear it.

15 اشخاص دانا همیشه مشتاق و آماده کسب حکمتند.

An intelligent mind acquires knowledge; the wise are ready to hear knowledge.

16 هدیه دادن راه را برای انسان باز می‌کند و او را به حضور اشخاص مهم می‌رساند.

A gift opens doors for you, and gets you into the presence of important people.

17 دلایل کسی که در دادگاه اول صحبت می‌کند به نظر درست می‌آید ولی این تا زمانی است که طرف مقابل هنوز دلایلش را ارائه نداده باشد.

The first person to plead a case sounds right until someone comes to cross-examine them.

18 قرعه، دعوا را می‌خواباند و به منازعهٔ بین حریفان زورمند خاتمه می‌دهد.

Casting lots can end disputes and decide between powerful people.

19 به دست آوردن دل برادر رنجیده، سختتر از تصرف یک شهر حصاردار است. منازعه بین دو برادر، دیوار جدایی ایجاد می‌کند.

A brother you've offended is harder to win back than a fortified town. Arguments keep people apart like bars on the doors of a fortress.

20 انسان نتیجهٔ سخنانی را که از دهانش بیرون می‌آید خواهد دید.

Make sure you're satisfied with what you say—you have to live with your words.

21 مرگ و زندگی در قدرت زبان است؛ کسانی که دوست می‌دارند حرف بزنند، عواقب سخنانشان را خواهند دید.

What you say has the power to bring life or to kill; those who love talking will have to deal with the consequences.

22 وقتی مردی همسری پیدا می‌کند نعمتی می‌یابد. آن زن برای او برکتی است از جانب خداوند.

If you find a wife, that's great, and you'll be blessed by the Lord.

23 درخواست فقرا با التماس توأم است و پاسخ ثروتمندان با خشونت.

The poor beg for mercy, but the rich reply harshly.

24 هستند دوستانی که انسان را به نابودی می‌کشند، اما دوستی هم هست که از برادر نزدیکتر است.

Some friends give up on you, but there's a friend who stays closer to you than a brother.