امثال 17

1 خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذای شاهانه در خانه‌ای که در آن جنگ و دعوا باشد.

Better a dry morsel, and peace therewith, than a house full of contentious sacrifices.

2 بردهٔ دانا بر پسر شرور ارباب خود تسلط خواهد یافت و در ارثی که به او می‌رسد شریک خواهد شد.

A prudent servant, shall rule over a son who causeth shame, and, in the midst of brothers, shall he share the inheritance.

3 طلا و نقره را آتش می‌آزماید و دل انسان را خدا.

Fining-pot for silver, crucible for gold, but, he that trieth hearts, is Yahweh.

4 آدم بدکار از همنشینی با آدمهای بد لذت می‌برد و آدم دروغگو از همنشینی با اشخاص دروغگو.

Discord, giveth heed to the aggrieving lip, —Falsehood, giveth ear to the destroying tongue.

5 مسخره کردن فقرا به منزلهٔ مسخره کردن خدایی است که ایشان را آفریده است. کسانی که از غم و بدبختی دیگران شاد می‌شوند بی‌سزا نخواهند ماند.

He that mocketh the poor, hath reproached his Maker, He that maketh merry at distress, shall not be held innocent.

6 تاج افتخار پیران نوه‌های ایشان می‌باشند و تاج افتخار فرزندان، پدران ایشان.

The crown of old men, consists of children’s children, and the adornment of children, is their fathers.

7 شخص نجیب هرگز دروغ نمی‌گوید و آدم نادان هرگز سخن با ارزش بر زبان نمی‌آورد.

Unseemly in an unworthy man, is the lip of excellence, much more, in one of noble mind, the lip of falsehood.

8 رشوه در نظرِ دهندهٔ آن مثل سنگ جادوست که او را در هر کاری موفق می‌سازد.

A gift, in the eyes of its owner, is, a stone of beauty, whithersoever it turneth, it bringeth prosperity.

9 کسی که اشتباهات دیگران را می‌پوشاند محبت ایجاد می‌کند، اما آدمی که آنها را افشا می‌کند باعث جدایی دوستان می‌گردد.

He that hideth a transgression, seeketh love, but, he that repeateth a matter, separateth intimate friends.

10 یک ملامت به شخص فهیم اثرش بیشتر است از صد ضربه شلّاق به آدم نادان.

A reproof sinketh more deeply into an intelligent man than a hundred stripes, into a dullard!

11 بدکاران فقط در پی یاغیگری هستند، اما مأمور بی‌رحم سراغشان خواهد رفت.

Nothing less than rebellion, doth a wicked man seek, and, a relentless messenger, shall be sent out against him.

12 روبرو شدن با ماده خرسی که بچه‌هایش را از او گرفته‌اند بهتر است از روبرو شدن با شخص نادانی که گرفتار حماقت شده است.

Let a bereaved bear encounter man, rather than a dullard, with his folly!

13 اگر خوبی را با بدی تلافی کنی، بلا از خانه‌ات دور نخواهد شد.

He that returneth evil for good, evil shall not depart from his house.

14 شروع کردن دعوا مانند ایجاد رخنه در سد آب است، پس جر و بحث را ختم کن پیش از آنکه به دعوا منجر شود.

A letting forth of water, is the beginning of strife, therefore, before it breaketh out, abandon, contention.

15 خداوند از کسانی که بی‌گناه را محکوم و گناهکار را تبرئه می‌کنند متنفر است.

He that justifieth the lawless, and he that condemneth the righteous, an abomination to Yahweh, are they, both.

16 صرف پول برای آموزش آدم نادان بی‌فایده است، زیرا او طالب حکمت نیست.

Wherefore is there a price in the hand of a dullard? that he who is without sense, may acquire wisdom.

17 دوست واقعی در هر موقعیتی محبت می‌کند و برادر برای کمک به هنگام گرفتاری تولد یافته است.

At all times, doth a friend love, and, a brother for distress, must be born.

18 فقط شخص کم‌عقل است که ضامن شخص دیگری می‌شود.

A man lacking sense, is one who striketh hands, giving security, before his neighbour.

19 شخص ستیزه‌جو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی به بار می‌آورد.

A lover of transgression, is one who loveth strife, he that heighteneth his door, seeketh grievous harm.

20 شخص بداندیش کامیاب نخواهد شد و آدم فریبکار در دام بلا گرفتار خواهد گردید.

The crooked in heart, shall not find good, and, he that is perverse with his tongue, shall fall into wickedness.

21 فرزند نادان مایهٔ غم و غصهٔ والدینش می‌باشد.

He that begetteth a dullard, it is to his own grief, neither can the father of the base, rejoice.

22 شادی دل مانند دارو شفابخش است اما روح پژمرده انسان را بیمار می‌کند.

A joyful heart, worketh an excellent cure, —but, a stricken spirit, drieth up the bone.

23 آدم بدکار پنهانی رشوه می‌گیرد و مانع اجرای عدالت می‌شود.

A bribe out of his bosom, doth a lawless man take, to pervert the ways of justice.

24 هدف مرد دانا تحصیل حکمت است، اما شخص نادان در زندگی هیچ هدفی ندارد.

Before the face of the discerning, is wisdom, but, the eyes of a dullard, are in the ends of the earth.

25 پسر نادان مایهٔ غصهٔ پدر و تلخکامی مادر است.

A vexation to his father, is the son that is a dullard, and a bitterness, to her that bare him.

26 مجازات کردن نیکان و تنبیه نمودن اشخاص نجیب به خاطر صداقتشان، کار نادرستی است.

Surely, to chastise the righteous, is not good, to smite the noble-minded for equity.

27 شخص دانا پرحرفی نمی‌کند و آدم فهمیده آرام و صبور است.

Sparing of his words, is one who valueth knowledge, and, of a thoughtful spirit, is a man of intelligence.

28 آدم نادان نیز اگر سکوت کند و حرف نزند او را دانا و فهیم می‌شمارند.

Even a fool, holding his peace, is accounted, wise, —He that closeth his lips, [is thought] to have understanding.