امثال 16

1 انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، اما نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

İnsan aklıyla çok şey tasarlayabilir, Ama dilin vereceği yanıt RAB'dendir.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

İnsan her yaptığını temiz sanır, Ama niyetlerini tartan RAB'dir.

3 نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.

Yapacağın işleri RAB'be emanet et, O zaman tasarıların gerçekleşir.

4 خداوند هر چیزی را برای هدف و منظوری خلق کرده است. او حتی بدکاران را برای مجازات آفریده است.

RAB her şeyi amacına uygun yapar, Kötü kişinin yıkım gününü de O hazırlar.

5 خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار کنند.

RAB yüreği küstah olandan iğrenir, Bilin ki, öyleleri cezasız kalmaz.

6 درستکار و با محبت باش که خدا گناهت را خواهد بخشید. از خداوند بترس که بدی از تو دور خواهد شد.

Sevgi ve bağlılık suçları bağışlatır, RAB korkusu insanı kötülükten uzaklaştırır.

7 وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتی دشمنان آن شخص نیز با وی از در صلح و آشتی درآیند.

RAB kişinin yaşayışından hoşnutsa Düşmanlarını bile onunla barıştırır.

8 ثروت اندک که با درستکاری به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه نادرست فراهم شده باشد.

Doğrulukla kazanılan az şey Haksızlıkla kazanılan büyük gelirden iyidir.

9 انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

Kişi yüreğinde gideceği yolu tasarlar, Ama adımlarını RAB yönlendirir.

10 پادشاه با حکمت الاهی سخن می‌گوید، پس نباید به عدالت خیانت ورزد.

Tanrı buyruklarını kralın ağzıyla açıklar, Bu nedenle kral adaleti çiğnememelidir.

11 میزان و ترازوهای درست از آنِ خداوند است، همۀ وزنه‌های کیسه، ساختۀ اوست.

Doğru terazi ve baskül RAB'bindir, Bütün tartı ağırlıklarını O belirler.

12 پادشاهان نمی‌توانند ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.

Krallar kötülükten iğrenir, Çünkü tahtın güvencesi adalettir.

13 پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ایشان خشنود می‌شوند.

Kral doğru söyleyenden hoşnut kalır, Dürüst konuşanı sever.

14 خشم پادشاه پیک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.

Kralın öfkesi ölüm habercisidir, Ama bilge kişi onu yatıştırır.

15 شادی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

Kralın yüzü gülüyorsa, yaşam demektir. Lütfu son yağmuru getiren bulut gibidir.

16 به دست آوردن حکمت و دانایی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

Bilgelik kazanmak altından daha değerlidir, Akla sahip olmak da gümüşe yeğlenir.

17 راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد کرد.

Dürüstlerin tuttuğu yol kötülükten uzaklaştırır, Yoluna dikkat eden, canını korur.

18 غرور منجر به هلاکت می‌شود و تکبر به سقوط می‌انجامد.

Gururun ardından yıkım, Kibirli ruhun ardından da düşüş gelir.

19 بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمدیدگان بنشیند تا اینکه میان متکبران باشد و در غنایم آنها سهیم شود.

Mazlumlar arasında alçakgönüllü biri olmak, Kibirlilerle çapul malı paylaşmaktan iyidir.

20 آنانی که کلام خداوند را اطاعت کنند سعادتمند خواهند شد و کسانی که بر او توکل نمایند برکت خواهند یافت.

Öğüde kulak veren başarıya ulaşır, RAB'be güvenen mutlu olur.

21 دانا را از فهمش می‌شناسند و سخنان دلنشین او انسان را مجاب می‌کند.

Bilge yüreklilere akıllı denir, Tatlı söz ikna gücünü artırır.

22 حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند چشمهٔ حیات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.

Sağduyu, sahibine yaşam kaynağı, Ahmaklıksa ahmaklara cezadır.

23 سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می‌دهد مؤثر می‌باشد.

Bilgenin aklı diline yön verir, Dudaklarının ikna gücünü artırır.

24 سخنان محبت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌بخشد.

Hoş sözler petek balı gibidir, Cana tatlı ve bedene şifadır.

25 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

Öyle yol var ki, insana düz gibi görünür, Ama sonu ölümdür.

26 گرسنگی خوب است زیرا تو را وادار می‌کند که برای رفع آن کار کنی.

Emekçinin iştahıdır onu çalıştıran, Çünkü açlığı onu kamçılar.

27 آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.

Alçaklar başkalarına kötülük tasarlar, Konuşmaları kavurucu ateş gibidir.

28 شخص بداندیش نزاع به پا می‌کند و آدم سخن‌چین بهترین دوستان را از هم جدا می‌نماید.

Huysuz kişi çekişmeyi körükler, Dedikoducu can dostları ayırır.

29 آدم ظالم همسایه‌اش را فریب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌کشاند.

Zorba kişi başkalarını ayartır Ve onları olumsuz yola yöneltir.

30 شخص بدکار چشمان خود را می‌بندد و لبهایش را جمع می‌کند تا برای انجام مقاصد پلید خود نقشه بکشد.

Göz kırpmak düzenbazlığa, Sinsi gülücükler kötülüğe işarettir.

31 موی سپید تاج جلال است که با زندگی خداپسندانه به دست می‌آید.

Ağarmış saçlar onur tacıdır, Doğru yaşayışla kazanılır.

32 صبر از قدرت بهتر است و کسی که بر خود مسلط باشد از شخصی که شهری را تسخیر نماید برتر است.

Sabırlı kişi yiğitten üstündür, Kendini denetleyen de kentler fethedenden üstündür.

33 انسان قرعه را می‌اندازد، اما حکم آن را خداوند تعیین می‌کند.

İnsan kura atar, Ama her kararı RAB verir.