امثال 16

1 انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، اما نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

Of man [are] arrangements of the heart, And from Jehovah an answer of the tongue.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

All the ways of a man are pure in his own eyes, And Jehovah is pondering the spirits.

3 نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.

Roll unto Jehovah thy works, And established are thy purposes,

4 خداوند هر چیزی را برای هدف و منظوری خلق کرده است. او حتی بدکاران را برای مجازات آفریده است.

All things hath Jehovah wrought for Himself, And also the wicked [worketh] for a day of evil.

5 خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار کنند.

An abomination to Jehovah [is] every proud one of heart, Hand to hand he is not acquitted.

6 درستکار و با محبت باش که خدا گناهت را خواهد بخشید. از خداوند بترس که بدی از تو دور خواهد شد.

In kindness and truth pardoned is iniquity, And in the fear of Jehovah Turn thou aside from evil.

7 وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتی دشمنان آن شخص نیز با وی از در صلح و آشتی درآیند.

When a man's ways please Jehovah, even his enemies, He causeth to be at peace with him.

8 ثروت اندک که با درستکاری به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه نادرست فراهم شده باشد.

Better [is] a little with righteousness, Than abundance of increase without justice.

9 انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

The heart of man deviseth his way, And Jehovah establisheth his step.

10 پادشاه با حکمت الاهی سخن می‌گوید، پس نباید به عدالت خیانت ورزد.

An oath [is] on the lips of a king, In judgment his mouth trespasseth not.

11 میزان و ترازوهای درست از آنِ خداوند است، همۀ وزنه‌های کیسه، ساختۀ اوست.

A just beam and balances [are] Jehovah's, His work [are] all the stones of the bag.

12 پادشاهان نمی‌توانند ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.

An abomination to kings [is] doing wickedness, For by righteousness is a throne established.

13 پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ایشان خشنود می‌شوند.

The delight of kings [are] righteous lips, And whoso is speaking uprightly he loveth,

14 خشم پادشاه پیک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.

The fury of a king [is] messengers of death, And a wise man pacifieth it.

15 شادی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

In the light of a king's face [is] life, And his good-will [is] as a cloud of the latter rain.

16 به دست آوردن حکمت و دانایی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

To get wisdom — how much better than gold, And to get understanding to be chosen than silver!

17 راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد کرد.

A highway of the upright [is], 'Turn from evil,' Whoso is preserving his soul is watching his way.

18 غرور منجر به هلاکت می‌شود و تکبر به سقوط می‌انجامد.

Before destruction [is] pride, And before stumbling — a haughty spirit.'

19 بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمدیدگان بنشیند تا اینکه میان متکبران باشد و در غنایم آنها سهیم شود.

Better is humility of spirit with the poor, Than to apportion spoil with the proud.

20 آنانی که کلام خداوند را اطاعت کنند سعادتمند خواهند شد و کسانی که بر او توکل نمایند برکت خواهند یافت.

The wise in any matter findeth good, And whoso is trusting in Jehovah, O his happiness.

21 دانا را از فهمش می‌شناسند و سخنان دلنشین او انسان را مجاب می‌کند.

To the wise in heart is called, 'Intelligent,' And sweetness of lips increaseth learning.

22 حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند چشمهٔ حیات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.

A fountain of life [is] understanding to its possessors, The instruction of fools is folly.

23 سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می‌دهد مؤثر می‌باشد.

The heart of the wise causeth his mouth to act wisely, And by his lips he increaseth learning,

24 سخنان محبت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌بخشد.

Sayings of pleasantness [are] a honeycomb, Sweet to the soul, and healing to the bone.

25 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

There is a way right before a man, And its latter end — ways of death.

26 گرسنگی خوب است زیرا تو را وادار می‌کند که برای رفع آن کار کنی.

A labouring man hath laboured for himself, For his mouth hath caused [him] to bend over it.

27 آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.

A worthless man is preparing evil, And on his lips — as a burning fire.

28 شخص بداندیش نزاع به پا می‌کند و آدم سخن‌چین بهترین دوستان را از هم جدا می‌نماید.

A froward man sendeth forth contention, A tale-bearer is separating a familiar friend.

29 آدم ظالم همسایه‌اش را فریب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌کشاند.

A violent man enticeth his neighbour, And hath causeth him to go in a way not good.

30 شخص بدکار چشمان خود را می‌بندد و لبهایش را جمع می‌کند تا برای انجام مقاصد پلید خود نقشه بکشد.

Consulting his eyes to devise froward things, Moving his lips he hath accomplished evil.

31 موی سپید تاج جلال است که با زندگی خداپسندانه به دست می‌آید.

A crown of beauty [are] grey hairs, In the way of righteousness it is found.

32 صبر از قدرت بهتر است و کسی که بر خود مسلط باشد از شخصی که شهری را تسخیر نماید برتر است.

Better [is] the slow to anger than the mighty, And the ruler over his spirit than he who is taking a city.

33 انسان قرعه را می‌اندازد، اما حکم آن را خداوند تعیین می‌کند.

Into the centre is the lot cast, And from Jehovah [is] all its judgment!