امثال 16

1 انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، اما نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

To man belongeth the preparation of the heart; But the answer of the tongue is from the LORD.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

All the ways of a man are pure in his own eyes; But the LORD weigheth the spirit.

3 نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.

Commit thy doings to the LORD, And thy purposes shall be established.

4 خداوند هر چیزی را برای هدف و منظوری خلق کرده است. او حتی بدکاران را برای مجازات آفریده است.

The LORD hath ordained every thing for its end; Yea, even the wicked for the day of evil.

5 خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار کنند.

Every one that is proud in heart is an abomination to the LORD; From generation to generation he shall not be unpunished.

6 درستکار و با محبت باش که خدا گناهت را خواهد بخشید. از خداوند بترس که بدی از تو دور خواهد شد.

Through kindness and truth, iniquity is expiated; And, through the fear of the LORD, men depart from evil.

7 وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتی دشمنان آن شخص نیز با وی از در صلح و آشتی درآیند.

When a man's ways please the LORD, He maketh even his enemies to be at peace with him.

8 ثروت اندک که با درستکاری به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه نادرست فراهم شده باشد.

Better is a little with righteousness, Than great revenues without right.

9 انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

The heart of man deviseth his way, But the LORD establisheth his steps.

10 پادشاه با حکمت الاهی سخن می‌گوید، پس نباید به عدالت خیانت ورزد.

A divine sentence is upon the lips of a king; His mouth transgresseth not in judgment.

11 میزان و ترازوهای درست از آنِ خداوند است، همۀ وزنه‌های کیسه، ساختۀ اوست.

A just balance and scales are the appointment of the LORD; All the weights of the bag are his work.

12 پادشاهان نمی‌توانند ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.

The doing of wickedness is an abomination to kings; For by righteousness is the throne established.

13 پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ایشان خشنود می‌شوند.

Righteous lips are the delight of kings, And they love him who speaketh right things.

14 خشم پادشاه پیک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.

The wrath of a king is messengers of death; But a wise man will pacify it.

15 شادی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

In the light of the king's countenance is life, And his favor is a like a cloud bringing the latter rain.

16 به دست آوردن حکمت و دانایی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

How much better is it to get wisdom than gold! Yea, to get understanding is rather to be chosen than silver.

17 راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد کرد.

It is the highway of the upright to depart from evil; He that taketh heed to his way preserveth his life.

18 غرور منجر به هلاکت می‌شود و تکبر به سقوط می‌انجامد.

Pride goeth before destruction, And a haughty spirit before a fall.

19 بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمدیدگان بنشیند تا اینکه میان متکبران باشد و در غنایم آنها سهیم شود.

Better is it to be of a humble spirit with the lowly, Than to share the spoil with the proud.

20 آنانی که کلام خداوند را اطاعت کنند سعادتمند خواهند شد و کسانی که بر او توکل نمایند برکت خواهند یافت.

He who giveth heed to the word shall find good; And he who trusteth in the LORD, happy is he!

21 دانا را از فهمش می‌شناسند و سخنان دلنشین او انسان را مجاب می‌کند.

The wise in heart shall be called intelligent, And sweetness of the lips increaseth learning.

22 حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند چشمهٔ حیات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.

Understanding is a wellspring of life to him that hath it. And the chastisement of fools is their folly.

23 سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می‌دهد مؤثر می‌باشد.

The heart of the wise man instructeth his mouth, And addeth learning to his lips.

24 سخنان محبت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌بخشد.

Pleasant words are like a honeycomb, Sweet to the taste, and health to the bones.

25 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

There is a way that seemeth right to a man, But the end thereof is the way to death.

26 گرسنگی خوب است زیرا تو را وادار می‌کند که برای رفع آن کار کنی.

The hunger of the laborer laboreth for him; For his mouth urgeth him on.

27 آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.

A worthless man diggeth mischief, And on his lips there is, as it were, a burning fire.

28 شخص بداندیش نزاع به پا می‌کند و آدم سخن‌چین بهترین دوستان را از هم جدا می‌نماید.

A deceitful man stirreth up strife, And a whisperer separateth friends.

29 آدم ظالم همسایه‌اش را فریب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌کشاند.

A man of violence enticeth his neighbor, And leadeth him into a way which is not good.

30 شخص بدکار چشمان خود را می‌بندد و لبهایش را جمع می‌کند تا برای انجام مقاصد پلید خود نقشه بکشد.

He who shutteth his eyes to devise fraud, He who compresseth his lips, hath accomplished mischief!

31 موی سپید تاج جلال است که با زندگی خداپسندانه به دست می‌آید.

The hoary head is a crown of glory, If it be found in the way of righteousness.

32 صبر از قدرت بهتر است و کسی که بر خود مسلط باشد از شخصی که شهری را تسخیر نماید برتر است.

He who is slow to anger is better than the mighty; And he who ruleth his spirit, than he that taketh a city.

33 انسان قرعه را می‌اندازد، اما حکم آن را خداوند تعیین می‌کند.

The lot is cast into the lap; But the whole decision thereof is from the LORD.