امثال 16

1 انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، اما نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

The preparations of the heart in man, and the answer of the tongue, [is] from the LORD.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

All the ways of a man [are] clean in his own eyes; but the LORD weigheth the spirits.

3 نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.

Commit thy works unto the LORD, and thy thoughts shall be established.

4 خداوند هر چیزی را برای هدف و منظوری خلق کرده است. او حتی بدکاران را برای مجازات آفریده است.

The LORD hath made all [things] for himself: yea, even the wicked for the day of evil.

5 خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار کنند.

Every one [that is] proud in heart [is] an abomination to the LORD: [though] hand [join] in hand, he shall not be unpunished.

6 درستکار و با محبت باش که خدا گناهت را خواهد بخشید. از خداوند بترس که بدی از تو دور خواهد شد.

By mercy and truth iniquity is purged: and by the fear of the LORD [men] depart from evil.

7 وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتی دشمنان آن شخص نیز با وی از در صلح و آشتی درآیند.

When a man’s ways please the LORD, he maketh even his enemies to be at peace with him.

8 ثروت اندک که با درستکاری به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه نادرست فراهم شده باشد.

Better [is] a little with righteousness than great revenues without right.

9 انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

A man’s heart deviseth his way: but the LORD directeth his steps.

10 پادشاه با حکمت الاهی سخن می‌گوید، پس نباید به عدالت خیانت ورزد.

A divine sentence [is] in the lips of the king: his mouth transgresseth not in judgment.

11 میزان و ترازوهای درست از آنِ خداوند است، همۀ وزنه‌های کیسه، ساختۀ اوست.

A just weight and balance [are] the LORD’s: all the weights of the bag [are] his work.

12 پادشاهان نمی‌توانند ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.

[It is] an abomination to kings to commit wickedness: for the throne is established by righteousness.

13 پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ایشان خشنود می‌شوند.

Righteous lips [are] the delight of kings; and they love him that speaketh right.

14 خشم پادشاه پیک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.

The wrath of a king [is as] messengers of death: but a wise man will pacify it.

15 شادی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

In the light of the king’s countenance [is] life; and his favour [is] as a cloud of the latter rain.

16 به دست آوردن حکمت و دانایی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

How much better [is it] to get wisdom than gold! and to get understanding rather to be chosen than silver!

17 راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد کرد.

The highway of the upright [is] to depart from evil: he that keepeth his way preserveth his soul.

18 غرور منجر به هلاکت می‌شود و تکبر به سقوط می‌انجامد.

Pride [goeth] before destruction, and an haughty spirit before a fall.

19 بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمدیدگان بنشیند تا اینکه میان متکبران باشد و در غنایم آنها سهیم شود.

Better [it is to be] of an humble spirit with the lowly, than to divide the spoil with the proud.

20 آنانی که کلام خداوند را اطاعت کنند سعادتمند خواهند شد و کسانی که بر او توکل نمایند برکت خواهند یافت.

He that handleth a matter wisely shall find good: and whoso trusteth in the LORD, happy [is] he.

21 دانا را از فهمش می‌شناسند و سخنان دلنشین او انسان را مجاب می‌کند.

The wise in heart shall be called prudent: and the sweetness of the lips increaseth learning.

22 حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند چشمهٔ حیات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.

Understanding [is] a wellspring of life unto him that hath it: but the instruction of fools [is] folly.

23 سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می‌دهد مؤثر می‌باشد.

The heart of the wise teacheth his mouth, and addeth learning to his lips.

24 سخنان محبت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌بخشد.

Pleasant words [are as] an honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.

25 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

There is a way that seemeth right unto a man, but the end thereof [are] the ways of death.

26 گرسنگی خوب است زیرا تو را وادار می‌کند که برای رفع آن کار کنی.

He that laboureth laboureth for himself; for his mouth craveth it of him.

27 آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.

An ungodly man diggeth up evil: and in his lips [there is] as a burning fire.

28 شخص بداندیش نزاع به پا می‌کند و آدم سخن‌چین بهترین دوستان را از هم جدا می‌نماید.

A froward man soweth strife: and a whisperer separateth chief friends.

29 آدم ظالم همسایه‌اش را فریب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌کشاند.

A violent man enticeth his neighbour, and leadeth him into the way [that is] not good.

30 شخص بدکار چشمان خود را می‌بندد و لبهایش را جمع می‌کند تا برای انجام مقاصد پلید خود نقشه بکشد.

He shutteth his eyes to devise froward things: moving his lips he bringeth evil to pass.

31 موی سپید تاج جلال است که با زندگی خداپسندانه به دست می‌آید.

The hoary head [is] a crown of glory, [if] it be found in the way of righteousness.

32 صبر از قدرت بهتر است و کسی که بر خود مسلط باشد از شخصی که شهری را تسخیر نماید برتر است.

[He that is] slow to anger [is] better than the mighty; and he that ruleth his spirit than he that taketh a city.

33 انسان قرعه را می‌اندازد، اما حکم آن را خداوند تعیین می‌کند.

The lot is cast into the lap; but the whole disposing thereof [is] of the LORD.