امثال 16

1 انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، اما نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

The preparations of the heart are in man: but the answere of the tongue is of the Lord.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

All the wayes of a man are cleane in his owne eyes: but the Lord pondereth the spirits.

3 نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.

Commit thy workes vnto the Lord, and thy thoughts shalbe directed.

4 خداوند هر چیزی را برای هدف و منظوری خلق کرده است. او حتی بدکاران را برای مجازات آفریده است.

The Lord hath made all things for his owne sake: yea, euen the wicked for the day of euill.

5 خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار کنند.

All that are proude in heart, are an abomination to the Lord: though hand ioyne in hand, he shall not be vnpunished.

6 درستکار و با محبت باش که خدا گناهت را خواهد بخشید. از خداوند بترس که بدی از تو دور خواهد شد.

By mercy and trueth iniquitie shalbe forgiuen, and by the feare of the Lord they depart from euill.

7 وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتی دشمنان آن شخص نیز با وی از در صلح و آشتی درآیند.

When the wayes of a man please the Lord, he will make also his enemies at peace with him.

8 ثروت اندک که با درستکاری به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه نادرست فراهم شده باشد.

Better is a litle with righteousnesse, then great reuenues without equitie.

9 انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

The heart of man purposeth his way: but the Lord doeth direct his steppes.

10 پادشاه با حکمت الاهی سخن می‌گوید، پس نباید به عدالت خیانت ورزد.

A diuine sentence shalbe in the lips of the King: his mouth shall not transgresse in iudgement.

11 میزان و ترازوهای درست از آنِ خداوند است، همۀ وزنه‌های کیسه، ساختۀ اوست.

A true weight and balance are of the Lord: all the weightes of the bagge are his worke.

12 پادشاهان نمی‌توانند ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.

It is an abomination to Kings to commit wickednes: for the throne is stablished by iustice.

13 پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ایشان خشنود می‌شوند.

Righteous lips are the delite of Kings, and the King loueth him that speaketh right things.

14 خشم پادشاه پیک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.

The wrath of a King is as messengers of death: but a wise man will pacifie it.

15 شادی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

In the light of the Kings coutenance is life: and his fauour is as a cloude of the latter raine.

16 به دست آوردن حکمت و دانایی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

Howe much better is it to get wisedome then golde? and to get vnderstanding, is more to be desired then siluer.

17 راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد کرد.

The pathe of the righteous is to decline from euil, and hee keepeth his soule, that keepeth his way.

18 غرور منجر به هلاکت می‌شود و تکبر به سقوط می‌انجامد.

Pride goeth before destruction, and an high minde before the fall.

19 بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمدیدگان بنشیند تا اینکه میان متکبران باشد و در غنایم آنها سهیم شود.

Better it is to be of humble minde with the lowly, then to deuide the spoyles with the proude.

20 آنانی که کلام خداوند را اطاعت کنند سعادتمند خواهند شد و کسانی که بر او توکل نمایند برکت خواهند یافت.

He that is wise in his busines, shall finde good: and he that trusteth in the Lord, he is blessed.

21 دانا را از فهمش می‌شناسند و سخنان دلنشین او انسان را مجاب می‌کند.

The wise in heart shall bee called prudent: and the sweetenesse of the lippes shall increase doctrine.

22 حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند چشمهٔ حیات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.

Vnderstading is welspring of life vnto them that haue it: and the instruction of fooles is folly.

23 سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می‌دهد مؤثر می‌باشد.

The heart of the wise guideth his mouth wisely, and addeth doctrine to his lippes.

24 سخنان محبت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌بخشد.

Faire wordes are as an hony combe, sweetenesse to the soule, and health to the bones.

25 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

There is a way that seemeth right vnto man: but the issue thereof are the wayes of death.

26 گرسنگی خوب است زیرا تو را وادار می‌کند که برای رفع آن کار کنی.

The person that traueileth, traueileth for himselfe: for his mouth craueth it of him.

27 آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.

A wicked man diggeth vp euill, and in his lippes is like burning fire.

28 شخص بداندیش نزاع به پا می‌کند و آدم سخن‌چین بهترین دوستان را از هم جدا می‌نماید.

A frowarde person soweth strife: and a tale teller maketh diuision among princes.

29 آدم ظالم همسایه‌اش را فریب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌کشاند.

A wicked man deceiueth his neighbour, and leadeth him into the way that is not good.

30 شخص بدکار چشمان خود را می‌بندد و لبهایش را جمع می‌کند تا برای انجام مقاصد پلید خود نقشه بکشد.

He shutteth his eyes to deuise wickednes: he moueth his lippes, and bringeth euil to passe.

31 موی سپید تاج جلال است که با زندگی خداپسندانه به دست می‌آید.

Age is a crowne of glory, when it is founde in the way of righteousnes.

32 صبر از قدرت بهتر است و کسی که بر خود مسلط باشد از شخصی که شهری را تسخیر نماید برتر است.

He that is slowe vnto anger, is better then the mightie man: and hee that ruleth his owne minde, is better then he that winneth a citie.

33 انسان قرعه را می‌اندازد، اما حکم آن را خداوند تعیین می‌کند.

The lot is cast into the lap: but the whole disposition thereof is of the Lord.