امثال 16

1 انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، اما نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

It is the part of man to prepare the soul: and of the Lord to govern the tongue.

2 تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

All the ways of a man are open to his eyes: the Lord is the weigher of spirits.

3 نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.

Lay open thy works to the Lord: and thy thoughts shall be directed.

4 خداوند هر چیزی را برای هدف و منظوری خلق کرده است. او حتی بدکاران را برای مجازات آفریده است.

The Lord hath made all things for himself: the wicked also for the evil day.

5 خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار کنند.

Every proud man is an abomination to the Lord: though hand should be joined to hand, he is not innocent. The beginning of a good way is to do justice; and this is more acceptable with God, than to offer sacrifices.

6 درستکار و با محبت باش که خدا گناهت را خواهد بخشید. از خداوند بترس که بدی از تو دور خواهد شد.

By mercy and truth iniquity is redeemed: and by the fear of the Lord men depart from evil.

7 وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتی دشمنان آن شخص نیز با وی از در صلح و آشتی درآیند.

When the ways of man shall please the Lord, he will convert even his enemies to peace.

8 ثروت اندک که با درستکاری به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه نادرست فراهم شده باشد.

Better is a little with justice, than great revenues with iniquity.

9 انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

The heart of man disposeth his way: but the Lord must direct his steps.

10 پادشاه با حکمت الاهی سخن می‌گوید، پس نباید به عدالت خیانت ورزد.

Divination is in the lips of the king, his mouth shall not err in judgment.

11 میزان و ترازوهای درست از آنِ خداوند است، همۀ وزنه‌های کیسه، ساختۀ اوست.

Weight and balance are judgments of the Lord: and his work all the weights of the bag.

12 پادشاهان نمی‌توانند ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.

They that act wickedly are abominable to the king: for the throne is established by justice.

13 پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ایشان خشنود می‌شوند.

Just lips are the delight of kings: he that speaketh right things shall be loved.

14 خشم پادشاه پیک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.

The wrath of a king is as messengers of death: and the wise man will pacify it.

15 شادی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

In the cheerfulness of the king’s countenance is life: and his clemency is like the latter rain.

16 به دست آوردن حکمت و دانایی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

Get wisdom, because it is better than gold: and purchase prudence, for it is more precious than silver.

17 راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد کرد.

The path of the just departeth from evils: he that keepeth his soul keepeth his way.

18 غرور منجر به هلاکت می‌شود و تکبر به سقوط می‌انجامد.

Pride goeth before destruction: and the spirit is lifted up before a fall.

19 بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمدیدگان بنشیند تا اینکه میان متکبران باشد و در غنایم آنها سهیم شود.

It is better to be humbled with the meek, than to divide spoils with the proud.

20 آنانی که کلام خداوند را اطاعت کنند سعادتمند خواهند شد و کسانی که بر او توکل نمایند برکت خواهند یافت.

The learned in word shall find good things: and he that trusteth in the Lord is blessed.

21 دانا را از فهمش می‌شناسند و سخنان دلنشین او انسان را مجاب می‌کند.

The wise in heart shall be called prudent: and he that is sweet in words shall attain to greater things.

22 حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند چشمهٔ حیات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.

Knowledge is a fountain of life to him that possesseth it: the instruction of fools is foolishness.

23 سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می‌دهد مؤثر می‌باشد.

The heart of the wise shall instruct his mouth: and shall add grace to his lips.

24 سخنان محبت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌بخشد.

Well ordered words are as a honeycomb: sweet to the soul, and health to the bones.

25 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

There is a way that seemeth to a man right: and the ends thereof lead to death.

26 گرسنگی خوب است زیرا تو را وادار می‌کند که برای رفع آن کار کنی.

The soul of him that laboureth, laboureth for himself, because his mouth hath obliged him to it.

27 آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.

The wicked man diggeth evil, and in his lips is a burning fire.

28 شخص بداندیش نزاع به پا می‌کند و آدم سخن‌چین بهترین دوستان را از هم جدا می‌نماید.

A perverse man stirreth up quarrels: and one full of words separateth princes.

29 آدم ظالم همسایه‌اش را فریب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌کشاند.

An unjust man allureth his friend: and leadeth him into a way that is not good.

30 شخص بدکار چشمان خود را می‌بندد و لبهایش را جمع می‌کند تا برای انجام مقاصد پلید خود نقشه بکشد.

He that with fixed eyes deviseth wicked things, biting his lips, bringeth: evil to pass.

31 موی سپید تاج جلال است که با زندگی خداپسندانه به دست می‌آید.

Old age is a crown of dignity, when it is found in the ways of justice.

32 صبر از قدرت بهتر است و کسی که بر خود مسلط باشد از شخصی که شهری را تسخیر نماید برتر است.

The patient man is better than the valiant: and he that ruleth his spirit than he that taketh cities.

33 انسان قرعه را می‌اندازد، اما حکم آن را خداوند تعیین می‌کند.

Lots are cast into the lap, but they are disposed of by the Lord.