امثال 15

1 جواب ملایم خشم را فرو می‌نشاند، اما جواب تند آن را بر می‌انگیزاند.

responsio mollis frangit iram sermo durus suscitat furorem

2 از زبان مرد دانا حکمت می‌چکد، اما از دهان آدم نادان حماقت بیرون می‌آید.

lingua sapientium ornat scientiam os fatuorum ebullit stultitiam

3 خدا همه جا را زیر نظر دارد و ناظر اعمال نیکان و بدان است.

in omni loco oculi Domini contemplantur malos et bonos

4 زبان شفابخش درخت حیات است، اما زبان فریبکار روح را در هم می‌شکند.

lingua placabilis lignum vitae quae inmoderata est conteret spiritum

5 شخص نادان نصیحت پدر خود را خوار می‌شمارد، ولی فرزند عاقل تأدیب پدرش را می‌پذیرد.

stultus inridet disciplinam patris sui qui autem custodit increpationes astutior fiet

6 در خانهٔ شخص درستکار گنج فراوان است، اما دسترنج آدمهای بدکار برای ایشان تلخکامی به بار می‌آورد.

domus iusti plurima fortitudo et in fructibus impii conturbatur

7 حکمت توسط دانایان منتشر می‌شود نه به‌وسیلۀ جاهلانی که در آنها راستی نیست.

labia sapientium disseminabunt scientiam cor stultorum dissimile erit

8 خداوند از قربانیهای بدکاران نفرت دارد، اما از دعای درستکاران خشنود است.

victimae impiorum abominabiles Domino vota iustorum placabilia

9 خداوند از اعمال بدکاران متنفر است، اما پیروان راستی را دوست می‌دارد.

abominatio est Domino via impii qui sequitur iustitiam diligetur ab eo

10 کسانی که راه راست را ترک گفته‌اند تنبیه سختی در انتظارشان است و اگر نخواهند تنبیه و اصلاح شوند خواهند مرد.

doctrina mala deserenti viam qui increpationes odit morietur

11 حتی دنیای مردگان از نظر خداوند پنهان نیست، چه رسد به افکار انسان! (Sheol h7585)

infernus et perditio coram Domino quanto magis corda filiorum hominum (Sheol h7585)

12 کسی که کارش مسخره کردن است از نزدیک شدن به افراد دانا خودداری می‌کند چون دوست ندارد سرزنش آنان را بشنود.

non amat pestilens eum qui se corripit nec ad sapientes graditur

13 دل شاد، چهره را شاداب می‌سازد، اما تلخی دل، روح را افسرده می‌کند.

cor gaudens exhilarat faciem in maerore animi deicitur spiritus

14 شخص دانا تشنهٔ دانایی است، اما نادان خود را با حماقت سیر می‌کند.

cor sapientis quaerit doctrinam et os stultorum pascetur inperitia

15 انسان وقتی غمگین است همه چیز به نظرش بد می‌آید، اما وقتی دلش شاد است هر چیزی او را خوشحال می‌کند.

omnes dies pauperis mali secura mens quasi iuge convivium

16 دارایی کم همراه با خداترسی بهتر است از ثروت هنگفت با اضطراب.

melius est parum cum timore Domini quam thesauri magni et insatiabiles

17 نان خشک خوردن در جایی که محبت هست، بهتر است از غذای شاهانه خوردن در جایی که نفرت وجود دارد.

melius est vocare ad holera cum caritate quam ad vitulum saginatum cum odio

18 آدم تندخو نزاع به پا می‌کند، ولی شخص صبور دعوا را فرو می‌نشاند.

vir iracundus provocat rixas qui patiens est mitigat suscitatas

19 راه آدم تنبل با خارها پوشیده است، اما راه شخص درستکار شاهراهی هموار است.

iter pigrorum quasi sepes spinarum via iustorum absque offendiculo

20 فرزند دانا پدرش را خوشحال می‌کند، اما فرزند نادان مادرش را تحقیر می‌نماید.

filius sapiens laetificat patrem et stultus homo despicit matrem suam

21 آدم نادان از کارهای ابلهانه لذت می‌برد، اما شخص فهمیده از راه راست منحرف نمی‌شود.

stultitia gaudium stulto et vir prudens dirigit gressus

22 نقشه‌ای که بدون مشورت کشیده شود، با شکست مواجه می‌گردد، اما مشورت بسیار، باعث موفقیت می‌شود.

dissipantur cogitationes ubi non est consilium ubi vero plures sunt consiliarii confirmantur

23 انسان وقتی جواب درست می‌دهد از آن لذت می‌برد. چه عالی است سخنی که بجا گفته شود!

laetatur homo in sententia oris sui et sermo oportunus est optimus

24 راه دانایان به سوی حیات بالا می‌رود و آنها را از فرو رفتن به جهنم باز می‌دارد. (Sheol h7585)

semita vitae super eruditum ut declinet de inferno novissimo (Sheol h7585)

25 خداوند خانه متکبران را از بین می‌برد، اما ملک بیوه‌زنان را حفظ می‌کند.

domum superborum demolietur Dominus et firmos facit terminos viduae

26 خداوند از نقشه‌های پلید متنفر است، ولی افکار پاک مورد پسند او می‌باشند.

abominatio Domini cogitationes malae et purus sermo pulcherrimus

27 کسی که دنبال سود نامشروع می‌رود به خانواده‌اش لطمه می‌زند، اما شخصی که از رشوه نفرت دارد زندگی خوبی خواهد داشت.

conturbat domum suam qui sectatur avaritiam qui autem odit munera vivet

28 شخص نیک قبل از جواب دادن فکر می‌کند، اما شریر زود جواب می‌دهد و مشکلات به بار می‌آورد.

mens iusti meditatur oboedientiam os impiorum redundat malis

29 خداوند از بدکاران دور است، ولی دعای نیکان را می‌شنود.

longe est Dominus ab impiis et orationes iustorum exaudiet

30 دیدن صورت شاد و شنیدن خبر خوش به انسان شادی و سلامتی می‌بخشد.

lux oculorum laetificat animam fama bona inpinguat ossa

31 کسی که انتقادهای سازنده را بپذیرد، جزو دانایان به حساب خواهد آمد.

auris quae audit increpationes vitae in medio sapientium commorabitur

32 کسی که تأدیب را نپذیرد به خودش لطمه می‌زند، ولی هر که آن را بپذیرد دانایی کسب می‌کند.

qui abicit disciplinam despicit animam suam qui adquiescit increpationibus possessor est cordis

33 خداترسی به انسان حکمت می‌آموزد و فروتنی برای او عزت و احترام به بار می‌آورد.

timor Domini disciplina sapientiae et gloriam praecedit humilitas