امثال 15

1 جواب ملایم خشم را فرو می‌نشاند، اما جواب تند آن را بر می‌انگیزاند.

A gentle answer turns away wrath, but a harsh word stirs up anger.

2 از زبان مرد دانا حکمت می‌چکد، اما از دهان آدم نادان حماقت بیرون می‌آید.

The tongue of the wise commends knowledge, but the mouths of fools gush out folly.

3 خدا همه جا را زیر نظر دارد و ناظر اعمال نیکان و بدان است.

The LORD’s eyes are everywhere, keeping watch on the evil and the good.

4 زبان شفابخش درخت حیات است، اما زبان فریبکار روح را در هم می‌شکند.

A gentle tongue is a tree of life, but deceit in it crushes the spirit.

5 شخص نادان نصیحت پدر خود را خوار می‌شمارد، ولی فرزند عاقل تأدیب پدرش را می‌پذیرد.

A fool despises his father’s correction, but he who heeds reproof shows prudence.

6 در خانهٔ شخص درستکار گنج فراوان است، اما دسترنج آدمهای بدکار برای ایشان تلخکامی به بار می‌آورد.

In the house of the righteous is much treasure, but the income of the wicked brings trouble.

7 حکمت توسط دانایان منتشر می‌شود نه به‌وسیلۀ جاهلانی که در آنها راستی نیست.

The lips of the wise spread knowledge; not so with the heart of fools.

8 خداوند از قربانیهای بدکاران نفرت دارد، اما از دعای درستکاران خشنود است.

The sacrifice made by the wicked is an abomination to the LORD, but the prayer of the upright is his delight.

9 خداوند از اعمال بدکاران متنفر است، اما پیروان راستی را دوست می‌دارد.

The way of the wicked is an abomination to the LORD, but he loves him who follows after righteousness.

10 کسانی که راه راست را ترک گفته‌اند تنبیه سختی در انتظارشان است و اگر نخواهند تنبیه و اصلاح شوند خواهند مرد.

There is stern discipline for one who forsakes the way. Whoever hates reproof shall die.

11 حتی دنیای مردگان از نظر خداوند پنهان نیست، چه رسد به افکار انسان! (Sheol h7585)

Sheol and Abaddon are before the LORD— how much more then the hearts of the children of men! (Sheol h7585)

12 کسی که کارش مسخره کردن است از نزدیک شدن به افراد دانا خودداری می‌کند چون دوست ندارد سرزنش آنان را بشنود.

A scoffer doesn’t love to be reproved; he will not go to the wise.

13 دل شاد، چهره را شاداب می‌سازد، اما تلخی دل، روح را افسرده می‌کند.

A glad heart makes a cheerful face, but an aching heart breaks the spirit.

14 شخص دانا تشنهٔ دانایی است، اما نادان خود را با حماقت سیر می‌کند.

The heart of one who has understanding seeks knowledge, but the mouths of fools feed on folly.

15 انسان وقتی غمگین است همه چیز به نظرش بد می‌آید، اما وقتی دلش شاد است هر چیزی او را خوشحال می‌کند.

All the days of the afflicted are wretched, but one who has a cheerful heart enjoys a continual feast.

16 دارایی کم همراه با خداترسی بهتر است از ثروت هنگفت با اضطراب.

Better is little, with the fear of the LORD, than great treasure with trouble.

17 نان خشک خوردن در جایی که محبت هست، بهتر است از غذای شاهانه خوردن در جایی که نفرت وجود دارد.

Better is a dinner of herbs, where love is, than a fattened calf with hatred.

18 آدم تندخو نزاع به پا می‌کند، ولی شخص صبور دعوا را فرو می‌نشاند.

A wrathful man stirs up contention, but one who is slow to anger appeases strife.

19 راه آدم تنبل با خارها پوشیده است، اما راه شخص درستکار شاهراهی هموار است.

The way of the sluggard is like a thorn patch, but the path of the upright is a highway.

20 فرزند دانا پدرش را خوشحال می‌کند، اما فرزند نادان مادرش را تحقیر می‌نماید.

A wise son makes a father glad, but a foolish man despises his mother.

21 آدم نادان از کارهای ابلهانه لذت می‌برد، اما شخص فهمیده از راه راست منحرف نمی‌شود.

Folly is joy to one who is void of wisdom, but a man of understanding keeps his way straight.

22 نقشه‌ای که بدون مشورت کشیده شود، با شکست مواجه می‌گردد، اما مشورت بسیار، باعث موفقیت می‌شود.

Where there is no counsel, plans fail; but in a multitude of counselors they are established.

23 انسان وقتی جواب درست می‌دهد از آن لذت می‌برد. چه عالی است سخنی که بجا گفته شود!

Joy comes to a man with the reply of his mouth. How good is a word at the right time!

24 راه دانایان به سوی حیات بالا می‌رود و آنها را از فرو رفتن به جهنم باز می‌دارد. (Sheol h7585)

The path of life leads upward for the wise, to keep him from going downward to Sheol. (Sheol h7585)

25 خداوند خانه متکبران را از بین می‌برد، اما ملک بیوه‌زنان را حفظ می‌کند.

The LORD will uproot the house of the proud, but he will keep the widow’s borders intact.

26 خداوند از نقشه‌های پلید متنفر است، ولی افکار پاک مورد پسند او می‌باشند.

The LORD detests the thoughts of the wicked, but the thoughts of the pure are pleasing.

27 کسی که دنبال سود نامشروع می‌رود به خانواده‌اش لطمه می‌زند، اما شخصی که از رشوه نفرت دارد زندگی خوبی خواهد داشت.

He who is greedy for gain troubles his own house, but he who hates bribes will live.

28 شخص نیک قبل از جواب دادن فکر می‌کند، اما شریر زود جواب می‌دهد و مشکلات به بار می‌آورد.

The heart of the righteous weighs answers, but the mouth of the wicked gushes out evil.

29 خداوند از بدکاران دور است، ولی دعای نیکان را می‌شنود.

The LORD is far from the wicked, but he hears the prayer of the righteous.

30 دیدن صورت شاد و شنیدن خبر خوش به انسان شادی و سلامتی می‌بخشد.

The light of the eyes rejoices the heart. Good news gives health to the bones.

31 کسی که انتقادهای سازنده را بپذیرد، جزو دانایان به حساب خواهد آمد.

The ear that listens to reproof lives, and will be at home among the wise.

32 کسی که تأدیب را نپذیرد به خودش لطمه می‌زند، ولی هر که آن را بپذیرد دانایی کسب می‌کند.

He who refuses correction despises his own soul, but he who listens to reproof gets understanding.

33 خداترسی به انسان حکمت می‌آموزد و فروتنی برای او عزت و احترام به بار می‌آورد.

The fear of the LORD teaches wisdom. Before honor is humility.