امثال 15

1 جواب ملایم خشم را فرو می‌نشاند، اما جواب تند آن را بر می‌انگیزاند.

A soft answer turneth away fury; but a mortifying word stirreth up anger.

2 از زبان مرد دانا حکمت می‌چکد، اما از دهان آدم نادان حماقت بیرون می‌آید.

The tongue of the wise maketh knowledge acceptable; but the mouth of fools sputtereth out folly.

3 خدا همه جا را زیر نظر دارد و ناظر اعمال نیکان و بدان است.

In every place are the eyes of the Lord, looking on the bad and the good.

4 زبان شفابخش درخت حیات است، اما زبان فریبکار روح را در هم می‌شکند.

A healing [word] of the tongue is a tree of life; but perverseness therein is a breach to the spirit.

5 شخص نادان نصیحت پدر خود را خوار می‌شمارد، ولی فرزند عاقل تأدیب پدرش را می‌پذیرد.

A fool contemneth the correction of his father; but he that observeth admonition will become prudent.

6 در خانهٔ شخص درستکار گنج فراوان است، اما دسترنج آدمهای بدکار برای ایشان تلخکامی به بار می‌آورد.

In the house of the righteous there is much treasure; but in the income of the wicked is trouble.

7 حکمت توسط دانایان منتشر می‌شود نه به‌وسیلۀ جاهلانی که در آنها راستی نیست.

The lips of the wise scatter knowledge; but the heart of fools is not reliable.

8 خداوند از قربانیهای بدکاران نفرت دارد، اما از دعای درستکاران خشنود است.

The sacrifice of the wicked is an abomination of the Lord: but, the prayer of the upright [obtaineth] his favor.

9 خداوند از اعمال بدکاران متنفر است، اما پیروان راستی را دوست می‌دارد.

An abomination of the Lord is the way of the wicked; but him that pursueth righteousness will he love.

10 کسانی که راه راست را ترک گفته‌اند تنبیه سختی در انتظارشان است و اگر نخواهند تنبیه و اصلاح شوند خواهند مرد.

An evil correction is [destined] for him that forsaketh the [right] path; he that hateth admonition will die.

11 حتی دنیای مردگان از نظر خداوند پنهان نیست، چه رسد به افکار انسان! (Sheol h7585)

The nether world and corruption are open before the Lord: how much more then the hearts of the children of men! (Sheol h7585)

12 کسی که کارش مسخره کردن است از نزدیک شدن به افراد دانا خودداری می‌کند چون دوست ندارد سرزنش آنان را بشنود.

A scorner loveth not that one should admonish him: unto the wise doth he not go.

13 دل شاد، چهره را شاداب می‌سازد، اما تلخی دل، روح را افسرده می‌کند.

A merry heart cheereth up the countenance; but when the heart feeleth pain the spirit is depressed.

14 شخص دانا تشنهٔ دانایی است، اما نادان خود را با حماقت سیر می‌کند.

The heart of the man of understanding seeketh knowledge; but the mouth of fools feedeth on folly.

15 انسان وقتی غمگین است همه چیز به نظرش بد می‌آید، اما وقتی دلش شاد است هر چیزی او را خوشحال می‌کند.

All the days of the afflicted are evil; but he that is of a cheerful heart hath a continual feast.

16 دارایی کم همراه با خداترسی بهتر است از ثروت هنگفت با اضطراب.

Better is little with the fear of the Lord, than great treasure and confusion therewith.

17 نان خشک خوردن در جایی که محبت هست، بهتر است از غذای شاهانه خوردن در جایی که نفرت وجود دارد.

Better is an allowance of herbs when love is there, than a stall-fed ox and hatred therewith.

18 آدم تندخو نزاع به پا می‌کند، ولی شخص صبور دعوا را فرو می‌نشاند.

A man of fury stirreth up strife; but he that is slow to anger assuageth contention.

19 راه آدم تنبل با خارها پوشیده است، اما راه شخص درستکار شاهراهی هموار است.

The way of the slothful man is like a hedge of thorns; but the path of the upright is a levelled [road].

20 فرزند دانا پدرش را خوشحال می‌کند، اما فرزند نادان مادرش را تحقیر می‌نماید.

A wise son causeth his father to rejoice; but a foolish man despiseth his mother.

21 آدم نادان از کارهای ابلهانه لذت می‌برد، اما شخص فهمیده از راه راست منحرف نمی‌شود.

Folly is joy to him that is void of sense; but a man of understanding walketh straight forward.

22 نقشه‌ای که بدون مشورت کشیده شود، با شکست مواجه می‌گردد، اما مشورت بسیار، باعث موفقیت می‌شود.

Plans are frustrated without consultation; but through a multitude of counsellors canst thou maintain thyself.

23 انسان وقتی جواب درست می‌دهد از آن لذت می‌برد. چه عالی است سخنی که بجا گفته شود!

A man hath joy by the answer of his mouth; and a word [spoken] at the proper time, how good is it!

24 راه دانایان به سوی حیات بالا می‌رود و آنها را از فرو رفتن به جهنم باز می‌دارد. (Sheol h7585)

The path of life [leadeth] upward for the intelligent, in order that he may avoid the nether world beneath. (Sheol h7585)

25 خداوند خانه متکبران را از بین می‌برد، اما ملک بیوه‌زنان را حفظ می‌کند.

The Lord, will tear down the house of the proud; but he will set up firmly the boundary [-stone] of the widow.

26 خداوند از نقشه‌های پلید متنفر است، ولی افکار پاک مورد پسند او می‌باشند.

An abomination of the Lord are the thoughts of the bad man; but pleasant speeches are pure [before him].

27 کسی که دنبال سود نامشروع می‌رود به خانواده‌اش لطمه می‌زند، اما شخصی که از رشوه نفرت دارد زندگی خوبی خواهد داشت.

He that is greedy after gain troubleth his own house; but he that hateth gifts will live.

28 شخص نیک قبل از جواب دادن فکر می‌کند، اما شریر زود جواب می‌دهد و مشکلات به بار می‌آورد.

The heart of the righteous reflecteth to answer; but the mouth of the wicked sputtereth out evil things.

29 خداوند از بدکاران دور است، ولی دعای نیکان را می‌شنود.

The Lord is far from the wicked; but the prayer of the righteous doth he hear.

30 دیدن صورت شاد و شنیدن خبر خوش به انسان شادی و سلامتی می‌بخشد.

[What is pleasant to] the light of the eyes rejoiceth the heart: a good report giveth marrow to the bones.

31 کسی که انتقادهای سازنده را بپذیرد، جزو دانایان به حساب خواهد آمد.

The ear that heareth the admonition of life will ever abide in the midst of the wise.

32 کسی که تأدیب را نپذیرد به خودش لطمه می‌زند، ولی هر که آن را بپذیرد دانایی کسب می‌کند.

He that rejecteth correction despiseth his own soul; but he that heareth admonition acquireth intelligence.

33 خداترسی به انسان حکمت می‌آموزد و فروتنی برای او عزت و احترام به بار می‌آورد.

The fear of the Lord is the correction for wisdom; and before honor there must come humility.