امثال 14

1 زن دانا خانه خود را بنا می‌کند، اما زن نادان با دست خود خانه‌اش را خراب می‌کند.

חכמות נשים בנתה ביתה ואולת בידיה תהרסנו׃

2 کسانی که به راستی عمل می‌کنند به خداوند احترام می‌گذارند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

הולך בישרו ירא יהוה ונלוז דרכיו בוזהו׃

3 نادان چوب سخنانِ متکبرانهٔ خود را می‌خورد، ولی سخنان مرد دانا او را محافظت می‌کند.

בפי אויל חטר גאוה ושפתי חכמים תשמורם׃

4 اگر در طویله گاو نباشد، طویله تمیز می‌ماند، اما بدون گاو نمی‌توان محصول زیادی به دست آورد.

באין אלפים אבוס בר ורב תבואות בכח שור׃

5 شاهد امین دروغ نمی‌گوید، ولی از دهان شاهد ناراست دروغ می‌بارد.

עד אמונים לא יכזב ויפיח כזבים עד שקר׃

6 کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد هرگز نمی‌تواند حکمت پیدا کند، اما شخص فهیم به آسانی آن را به دست می‌آورد.

בקש לץ חכמה ואין ודעת לנבון נקל׃

7 از احمقان دوری کن زیرا چیزی ندارند به تو یاد دهند.

לך מנגד לאיש כסיל ובל ידעת שפתי דעת׃

8 حکمت شخص عاقل راهنمای اوست، اما حماقت احمقان باعث گمراهی آنان می‌شود.

חכמת ערום הבין דרכו ואולת כסילים מרמה׃

9 نادانان با گناه بازی می‌کنند، اما درستکاران رضایت خدا را می‌طلبند.

אולים יליץ אשם ובין ישרים רצון׃

10 تنها دل شخص است که تلخی جان او را احساس می‌کند و در شادی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند سهیم باشد.

לב יודע מרת נפשו ובשמחתו לא יתערב זר׃

11 خانهٔ بدکاران خراب می‌شود، اما خیمهٔ درستکاران وسعت می‌یابد.

בית רשעים ישמד ואהל ישרים יפריח׃

12 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

יש דרך ישר לפני איש ואחריתה דרכי מות׃

13 خنده نمی‌تواند اندوه دل را پنهان سازد؛ هنگامی که خنده پایان می‌یابد، درد و اندوه برجای خود باقی می‌ماند.

גם בשחוק יכאב לב ואחריתה שמחה תוגה׃

14 آدم خدانشناس نتیجهٔ کارهای خود را خواهد دید و شخص نیک از ثمرهٔ اعمال خویش بهره خواهد برد.

מדרכיו ישבע סוג לב ומעליו איש טוב׃

15 آدم ساده لوح هر حرفی را باور می‌کند، اما شخص زیرک سنجیده رفتار می‌نماید.

פתי יאמין לכל דבר וערום יבין לאשרו׃

16 شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

חכם ירא וסר מרע וכסיל מתעבר ובוטח׃

17 آدم تندخو کارهای احمقانه می‌کند و شخص حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

קצר אפים יעשה אולת ואיש מזמות ישנא׃

18 حماقت نصیب جاهلان می‌شود و دانایی نصیب زیرکان.

נחלו פתאים אולת וערומים יכתרו דעת׃

19 بدکاران عاقبت در برابر نیکان سر تعظیم فرود خواهند آورد و محتاج آنان خواهند شد.

שחו רעים לפני טובים ורשעים על שערי צדיק׃

20 ثروتمندان دوستان بسیار دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایه‌هایش تحقیر می‌کند.

גם לרעהו ישנא רש ואהבי עשיר רבים׃

21 خوار شمردن فقرا گناه است. خوشا به حال کسی که بر آنها ترحم کند.

בז לרעהו חוטא ומחונן עניים אשריו׃

22 کسانی که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند گمراه خواهند شد، ولی آنانی که نیت خوب دارند مورد محبت و اعتماد قرار خواهند گرفت.

הלוא יתעו חרשי רע וחסד ואמת חרשי טוב׃

23 کسی که زحمت می‌کشد منفعت عایدش می‌شود، ولی آنکه فقط حرف می‌زند فقیر خواهد شد.

בכל עצב יהיה מותר ודבר שפתים אך למחסור׃

24 ثروت نصیب دانایان خواهد شد، اما پاداش احمقان حماقت ایشان است.

עטרת חכמים עשרם אולת כסילים אולת׃

25 شاهد راستگو جان مردم را نجات می‌دهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

מציל נפשות עד אמת ויפח כזבים מרמה׃

26 کسی که از خداوند می‌ترسد تکیه‌گاه محکمی دارد و فرزندانش در امان خواهند بود.

ביראת יהוה מבטח עז ולבניו יהיה מחסה׃

27 خداترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگه می‌دارد.

יראת יהוה מקור חיים לסור ממקשי מות׃

28 عظمت یک پادشاه بستگی به تعداد مردمی دارد که بر آنها فرمان می‌راند. پادشاه بدون قوم نابود می‌شود.

ברב עם הדרת מלך ובאפס לאם מחתת רזון׃

29 کسی که صبر و تحمل دارد شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر می‌زند.

ארך אפים רב תבונה וקצר רוח מרים אולת׃

30 آرامش فکر به بدن سلامتی می‌بخشد، اما حسادت مانند خوره جان را می‌خورد.

חיי בשרים לב מרפא ורקב עצמות קנאה׃

31 هر که به فقرا ظلم کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به فقرا ترحم نماید، به خدا احترام گذاشته است.

עשק דל חרף עשהו ומכבדו חנן אביון׃

32 خداشناسان وقتی بمیرند پناهگاهی دارند، اما گناهکاران به‌وسیلۀ گناهان خودشان تباه می‌شوند.

ברעתו ידחה רשע וחסה במותו צדיק׃

33 حکمت در دل دانایان ساکن است، اما در میان نادانان جای ندارد.

בלב נבון תנוח חכמה ובקרב כסילים תודע׃

34 درستکاری مایه سرافرازی یک قوم است و گناه مایه رسوایی آن.

צדקה תרומם גוי וחסד לאמים חטאת׃

35 پادشاه از خدمتگزاران کاردان خشنود می‌گردد، ولی کسانی که دردسر ایجاد می‌کنند مورد غضب او واقع می‌شوند.

רצון מלך לעבד משכיל ועברתו תהיה מביש׃