امثال 14

1 زن دانا خانه خود را بنا می‌کند، اما زن نادان با دست خود خانه‌اش را خراب می‌کند.

La sagesse des femmes édifie la maison; leur folie la renverse de ses propres mains.

2 کسانی که به راستی عمل می‌کنند به خداوند احترام می‌گذارند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

Qui craint l’Eternel va droit son chemin; qui le méprise suit des voies obliques.

3 نادان چوب سخنانِ متکبرانهٔ خود را می‌خورد، ولی سخنان مرد دانا او را محافظت می‌کند.

Dans la bouche de l’insensé éclôt l’orgueil; mais les lèvres des sages les en préservent.

4 اگر در طویله گاو نباشد، طویله تمیز می‌ماند، اما بدون گاو نمی‌توان محصول زیادی به دست آورد.

Faute de bétail, le râtelier reste vide; c’est la vigueur du bœuf qui produit les riches moissons.

5 شاهد امین دروغ نمی‌گوید، ولی از دهان شاهد ناراست دروغ می‌بارد.

Un témoin loyal ne ment pas; un témoin mensonger n’exhale que faussetés.

6 کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد هرگز نمی‌تواند حکمت پیدا کند، اما شخص فهیم به آسانی آن را به دست می‌آورد.

Le persifleur recherche la sagesse: elle lui échappe; mais le savoir est facilement abordable à l’homme intelligent.

7 از احمقان دوری کن زیرا چیزی ندارند به تو یاد دهند.

Quand tu te sépareras d’un homme sot, tu n’auras pas appris ce que c’est que des lèvres raisonnables.

8 حکمت شخص عاقل راهنمای اوست، اما حماقت احمقان باعث گمراهی آنان می‌شود.

C’Est une sagesse chez l’homme prudent de bien discerner sa voie; la sottise des fous est une cause de tromperie.

9 نادانان با گناه بازی می‌کنند، اما درستکاران رضایت خدا را می‌طلبند.

Le péché se joue des insensés; parmi les hommes droits règne le contentement.

10 تنها دل شخص است که تلخی جان او را احساس می‌کند و در شادی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند سهیم باشد.

Le cœur seul sent l’amertume qui l’envahit; de même ses joies, l’étranger n’y est pour rien.

11 خانهٔ بدکاران خراب می‌شود، اما خیمهٔ درستکاران وسعت می‌یابد.

La maison des méchants sera ruinée; la tente des hommes droits est florissante.

12 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

Tel chemin se présente tout uni devant l’homme et, finalement, il conduit à la mort.

13 خنده نمی‌تواند اندوه دل را پنهان سازد؛ هنگامی که خنده پایان می‌یابد، درد و اندوه برجای خود باقی می‌ماند.

Même dans le rire le cœur peut souffrir, et la joie elle-même finit en tristesse.

14 آدم خدانشناس نتیجهٔ کارهای خود را خواهد دید و شخص نیک از ثمرهٔ اعمال خویش بهره خواهد برد.

Un cœur dévoyé recueille le fruit de sa conduite; et l’homme de bien trouve sa satisfaction en lui-même.

15 آدم ساده لوح هر حرفی را باور می‌کند، اما شخص زیرک سنجیده رفتار می‌نماید.

Le niais croit tout; l’homme réfléchi considère chacun de ses pas.

16 شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

Le sage est craintif et évite le mal; le sot se laisse entraîner et se croit en sûreté.

17 آدم تندخو کارهای احمقانه می‌کند و شخص حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

Un homme prompt à la colère fait des sottises; l’homme fertile en roueries s’attire la haine.

18 حماقت نصیب جاهلان می‌شود و دانایی نصیب زیرکان.

Les niais ont en partage la sottise; la raison est la couronne des gens avisés.

19 بدکاران عاقبت در برابر نیکان سر تعظیم فرود خواهند آورد و محتاج آنان خواهند شد.

Les méchants baissent la tête devant les bons; et les impies se tiennent à la porte du juste.

20 ثروتمندان دوستان بسیار دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایه‌هایش تحقیر می‌کند.

Même pour son intime le pauvre est un objet d’antipathie; mais nombreux sont les amis du riche.

21 خوار شمردن فقرا گناه است. خوشا به حال کسی که بر آنها ترحم کند.

Qui méprise son prochain est fautif; mais heureux qui prend pitié des humbles!

22 کسانی که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند گمراه خواهند شد، ولی آنانی که نیت خوب دارند مورد محبت و اعتماد قرار خواهند گرفت.

Certes, ils font fausse route, ceux qui machinent le mal; amour et bienveillance récompensent ceux qui méditent le bien.

23 کسی که زحمت می‌کشد منفعت عایدش می‌شود، ولی آنکه فقط حرف می‌زند فقیر خواهد شد.

Tout effort sérieux donne du profit; les vaines paroles ne causent que des pertes.

24 ثروت نصیب دانایان خواهد شد، اما پاداش احمقان حماقت ایشان است.

Pour les sages la richesse est une couronne; la folie des sots reste toujours folie.

25 شاهد راستگو جان مردم را نجات می‌دهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

Un témoin véridique sauve des existences; un témoin déloyal débite des faussetés.

26 کسی که از خداوند می‌ترسد تکیه‌گاه محکمی دارد و فرزندانش در امان خواهند بود.

La crainte de l’Eternel vaut une place forte; on en fait un abri pour ses enfants.

27 خداترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگه می‌دارد.

La crainte de l’Eternel est une source de vie; elle éloigne des pièges de la mort.

28 عظمت یک پادشاه بستگی به تعداد مردمی دارد که بر آنها فرمان می‌راند. پادشاه بدون قوم نابود می‌شود.

Quand la nation s’accroit, c’est une gloire pour le roi; quand la population vient à manquer, c’est une ruine pour le prince.

29 کسی که صبر و تحمل دارد شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر می‌زند.

Etre longanime, c’est faire preuve de grande intelligence; se montrer irascible, c’est mettre en relief sa sottise.

30 آرامش فکر به بدن سلامتی می‌بخشد، اما حسادت مانند خوره جان را می‌خورد.

Un cœur paisible est un gage de vie pour le corps mais la jalousie est la carie des os.

31 هر که به فقرا ظلم کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به فقرا ترحم نماید، به خدا احترام گذاشته است.

Qui opprime le pauvre outrage son Créateur; qui a pitié de l’indigent l’honore.

32 خداشناسان وقتی بمیرند پناهگاهی دارند، اما گناهکاران به‌وسیلۀ گناهان خودشان تباه می‌شوند.

Le méchant est accablé par son malheur; le juste a confiance jusque dans la mort.

33 حکمت در دل دانایان ساکن است، اما در میان نادانان جای ندارد.

La sagesse réside dans un cœur intelligent; elle se fait remarquer parmi les sots.

34 درستکاری مایه سرافرازی یک قوم است و گناه مایه رسوایی آن.

La justice grandit une nation; le crime est l’opprobre des peuples.

35 پادشاه از خدمتگزاران کاردان خشنود می‌گردد، ولی کسانی که دردسر ایجاد می‌کنند مورد غضب او واقع می‌شوند.

La faveur du roi va au serviteur intelligent; celui qui agit sans vergogne est l’objet de sa colère.