امثال 14

1 زن دانا خانه خود را بنا می‌کند، اما زن نادان با دست خود خانه‌اش را خراب می‌کند.

Moudrá žena vzdělává dům svůj, bláznice pak rukama svýma boří jej.

2 کسانی که به راستی عمل می‌کنند به خداوند احترام می‌گذارند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

Kdo chodí v upřímnosti své, bojí se Hospodina, ale převrácený v cestách svých pohrdá jím.

3 نادان چوب سخنانِ متکبرانهٔ خود را می‌خورد، ولی سخنان مرد دانا او را محافظت می‌کند.

V ústech blázna jest hůl pýchy, rtové pak moudrých ostříhají jich.

4 اگر در طویله گاو نباشد، طویله تمیز می‌ماند، اما بدون گاو نمی‌توان محصول زیادی به دست آورد.

Když není volů, prázdné jsou jesle, ale hojná úroda jest v síle volů.

5 شاهد امین دروغ نمی‌گوید، ولی از دهان شاهد ناراست دروغ می‌بارد.

Svědek věrný neklamá, ale svědek falešný mluví lež.

6 کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد هرگز نمی‌تواند حکمت پیدا کند، اما شخص فهیم به آسانی آن را به دست می‌آورد.

Hledá posměvač moudrosti, a nenalézá, rozumnému pak umění snadné jest.

7 از احمقان دوری کن زیرا چیزی ندارند به تو یاد دهند.

Odejdi od muže bláznivého, když neseznáš při něm rtů umění.

8 حکمت شخص عاقل راهنمای اوست، اما حماقت احمقان باعث گمراهی آنان می‌شود.

Moudrost opatrného jest, aby rozuměl cestě své, bláznovství pak bláznů ke lsti.

9 نادانان با گناه بازی می‌کنند، اما درستکاران رضایت خدا را می‌طلبند.

Blázen přikrývá hřích, ale mezi upřímými dobrá vůle.

10 تنها دل شخص است که تلخی جان او را احساس می‌کند و در شادی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند سهیم باشد.

Srdce ví o hořkosti duše své, a k veselí jeho nepřimísí se cizí.

11 خانهٔ بدکاران خراب می‌شود، اما خیمهٔ درستکاران وسعت می‌یابد.

Dům bezbožných vyhlazen bude, ale stánek upřímých zkvetne.

12 راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

Cesta zdá se přímá člověku, a však dokonání její jest cesta k smrti.

13 خنده نمی‌تواند اندوه دل را پنهان سازد؛ هنگامی که خنده پایان می‌یابد، درد و اندوه برجای خود باقی می‌ماند.

Také i v smíchu bolí srdce, a cíl veselí jest zámutek.

14 آدم خدانشناس نتیجهٔ کارهای خود را خواهد دید و شخص نیک از ثمرهٔ اعمال خویش بهره خواهد برد.

Cestami svými nasytí se převrácený srdcem, ale muž dobrý štítí se jeho.

15 آدم ساده لوح هر حرفی را باور می‌کند، اما شخص زیرک سنجیده رفتار می‌نماید.

Hloupý věří každému slovu, ale opatrný šetří kroku svého.

16 شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

Moudrý bojí se a odstupuje od zlého, ale blázen dotře a smělý jest.

17 آدم تندخو کارهای احمقانه می‌کند و شخص حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

Náhlý se dopouští bláznovství, a muž myšlení zlých v nenávisti bývá.

18 حماقت نصیب جاهلان می‌شود و دانایی نصیب زیرکان.

Dědičně vládnou hlupci bláznovstvím, ale opatrní bývají korunováni uměním.

19 بدکاران عاقبت در برابر نیکان سر تعظیم فرود خواهند آورد و محتاج آنان خواهند شد.

Sklánějí se zlí před dobrými, a bezbožní u bran spravedlivého.

20 ثروتمندان دوستان بسیار دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایه‌هایش تحقیر می‌کند.

Také i příteli svému v nenávisti bývá chudý, ale milovníci bohatého mnozí jsou.

21 خوار شمردن فقرا گناه است. خوشا به حال کسی که بر آنها ترحم کند.

Pohrdá bližním svým hříšník, ale kdož se slitovává nad chudými, blahoslavený jest.

22 کسانی که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند گمراه خواهند شد، ولی آنانی که نیت خوب دارند مورد محبت و اعتماد قرار خواهند گرفت.

Zajisté žeť bloudí, kteříž ukládají zlé; ale milosrdenství a pravda těm, kteříž smýšlejí dobré.

23 کسی که زحمت می‌کشد منفعت عایدش می‌شود، ولی آنکه فقط حرف می‌زند فقیر خواهد شد.

Všeliké práce bývá zisk, ale slovo rtů jest jen k nouzi.

24 ثروت نصیب دانایان خواهد شد، اما پاداش احمقان حماقت ایشان است.

Koruna moudrých jest bohatství jejich, bláznovství pak bláznivých bláznovstvím.

25 شاهد راستگو جان مردم را نجات می‌دهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

Vysvobozuje duše svědek pravdomluvný, ale lstivý mluví lež.

26 کسی که از خداوند می‌ترسد تکیه‌گاه محکمی دارد و فرزندانش در امان خواهند بود.

V bázni Hospodinově jestiť doufání silné, kterýž synům svým útočištěm bude.

27 خداترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگه می‌دارد.

Bázeň Hospodinova jest pramen života, k vyhýbání se osídlům smrti.

28 عظمت یک پادشاه بستگی به تعداد مردمی دارد که بر آنها فرمان می‌راند. پادشاه بدون قوم نابود می‌شود.

Ve množství lidu jest sláva krále, ale v nedostatku lidu zahynutí vůdce.

29 کسی که صبر و تحمل دارد شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر می‌زند.

Zpozdilý k hněvu hojně má rozumu, ale náhlý pronáší bláznovství.

30 آرامش فکر به بدن سلامتی می‌بخشد، اما حسادت مانند خوره جان را می‌خورد.

Život těla jest srdce zdravé, ale hnis v kostech jest závist.

31 هر که به فقرا ظلم کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به فقرا ترحم نماید، به خدا احترام گذاشته است.

Kdo utiská chudého, útržku činí Učiniteli jeho; ale ctí jej, kdož se slitovává nad chudým.

32 خداشناسان وقتی بمیرند پناهگاهی دارند، اما گناهکاران به‌وسیلۀ گناهان خودشان تباه می‌شوند.

Pro zlost svou odstrčen bývá bezbožný, ale naději má i při smrti své spravedlivý.

33 حکمت در دل دانایان ساکن است، اما در میان نادانان جای ندارد.

V srdci rozumného odpočívá moudrost, co pak jest u vnitřnosti bláznů, nezatají se.

34 درستکاری مایه سرافرازی یک قوم است و گناه مایه رسوایی آن.

Spravedlnost zvyšuje národ, ale hřích jest ku pohanění národům.

35 پادشاه از خدمتگزاران کاردان خشنود می‌گردد، ولی کسانی که دردسر ایجاد می‌کنند مورد غضب او واقع می‌شوند.

Laskav bývá král na služebníka rozumného, ale hněviv na toho, kterýž hanbu činí.