امثال 13

1 فرزند عاقل تأدیب پدر خود را می‌پذیرد، ولی کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد از پذیرفتن توبیخ سر باز می‌زند.

EL hijo sabio [toma] el consejo del padre: mas el burlador no escucha las reprensiones.

2 سخنان مرد نیک حتی برای خود او نیکوست و جانش را سیر می‌کند، اما شخص بداندیش فقط تشنهٔ ظلم است.

Del fruto de su boca el hombre comerá bien: mas el alma de los prevaricadores [hallará] mal.

3 هر که زبان خود را نگه دارد جان خود را حفظ می‌کند، اما کسی که نسنجیده سخن بگوید خود را هلاک خواهد کرد.

El que guarda su boca guarda su alma: mas el que mucho abre sus labios tendrá calamidad.

4 آدم تنبل آنچه را که آرزو می‌کند به دست نمی‌آورد، اما شخص کوشا کامیاب می‌شود.

Desea, y nada [alcanza] el alma del perezoso: mas el alma de los diligentes será engordada.

5 درستکار از دروغ گفتن نفرت دارد، اما شرور رسوا و خوار می‌شود.

El justo aborrece la palabra de mentira: mas el impío se hace odioso é infame.

6 صداقت درستکاران آنها را حفظ می‌کند، اما شرارت بدکاران آنها را به نابودی می‌کشاند.

La justicia guarda al de perfecto camino: mas la impiedad trastornará al pecador.

7 هستند کسانی که وانمود می‌کنند ثروتمندند در حالی که چیزی ندارند، و هستند کسانی که خود را فقیر نشان می‌دهند اما صاحب ثروت هنگفتی می‌باشند.

Hay quienes se hacen ricos, y no tienen nada: y hay quienes se hacen pobres, y tienen muchas riquezas.

8 ثروت شخص پولدار صرف حفاظت جان او می‌شود، اما جان آدم فقیر را خطری تهدید نمی‌کند.

La redención de la vida del hombre son sus riquezas: pero el pobre no oye censuras.

9 زندگی شخص نیک مانند چراغی نورانی می‌درخشد، ولی زندگی شریران مثل چراغی است که در حال خاموشی است.

La luz de los justos se alegrará: mas apagaráse la lámpara de los impíos.

10 تکبر باعث نزاع می‌شود، ولی شخص دانا نصیحت را می‌پذیرد.

Ciertamente la soberbia parirá contienda: mas con los avisados es la sabiduría.

11 ثروتی که از راه نادرست به دست بیاید طولی نمی‌کشد که از دست می‌رود؛ اما دارایی که با کار و کوشش جمع شود، به تدریج زیاد می‌گردد.

Disminuiránse las riquezas de vanidad: empero multiplicará el que allega con su mano.

12 آرزویی که انجام آن به تعویق افتاده باشد دل را بیمار می‌کند، اما برآورده شدن مراد، درخت حیات است.

La esperanza que se prolonga, es tormento del corazón: mas árbol de vida es el deseo cumplido.

13 هر که دستوری را که به او داده‌اند خوار بشمارد بی‌سزا نخواهد ماند، اما کسی که آن را اطاعت کند پاداش خواهد یافت.

El que menosprecia la palabra, perecerá por ello: mas el que teme el mandamiento, será recompensado.

14 تعلیم مرد دانا چشمهٔ حیات است و شخص را از دامهای مرگ می‌رهاند.

La ley del sabio es manantial de vida, para apartarse de los lazos de la muerte.

15 دانایی، احترام می‌آورد ولی خیانت به هلاکت منتهی می‌شود.

El buen entendimiento conciliará gracia: mas el camino de los prevaricadores es duro.

16 مرد دانا سنجیده عمل می‌کند، اما جاهل حماقت خود را بروز می‌دهد.

Todo hombre cuerdo obra con sabiduría: mas el necio manifestará necedad.

17 قاصدی که قابل اعتماد نباشد باعث گرفتاری می‌شود، اما پیک امین شفا به ارمغان می‌آورد.

El mal mensajero caerá en mal: mas el mensajero fiel es medicina.

18 فقر و رسوایی دامنگیر کسی می‌شود که تأدیب را نمی‌پذیرد، اما شخصی که آن را بپذیرد مورد احترام واقع خواهد شد.

Pobreza y vergüenza tendrá el que menosprecia el consejo: mas el que guarda la corrección, será honrado.

19 برآورده شدن آرزوها لذتبخش است، اما افراد نادان در پی آرزوهای ناپاک خود هستند و نمی‌خواهند از آنها دست بردارند.

El deseo cumplido deleita el alma: pero apartarse del mal es abominación á los necios.

20 با اشخاص دانا معاشرت کن و دانا خواهی شد، با احمقان بنشین و زیان خواهی دید.

El que anda con los sabios, sabio será; mas el que se allega á los necios, será quebrantado.

21 بلا دامنگیر گناهکاران می‌شود، اما چیزهای خوب نصیب نیکان می‌گردد.

Mal perseguirá á los pecadores: mas á los justos les será bien retribuído.

22 شخص نیک حتی برای نوه‌هایش میراث باقی می‌گذارد، اما ثروتی که گناهکاران اندوخته‌اند به درستکاران می‌رسد.

El bueno dejará herederos á los hijos de los hijos; y el haber del pecador, para el justo está guardado.

23 مزرعۀ شخص فقیر ممکن است محصول فراوان بدهد، ولی ظالمان آن را از چنگ او در می‌آورند.

En el barbecho de los pobres [hay] mucho pan: mas piérdese por falta de juicio.

24 کسی که فرزند خود را تنبیه نمی‌کند او را دوست ندارد، اما کسی که فرزندش را دوست دارد از تأدیب او کوتاهی نمی‌کند.

El que detiene el castigo, á su hijo aborrece: mas el que lo ama, madruga á castigarlo.

25 شخص درستکار از خوراکی که دارد می‌خورد و سیر می‌شود، ولی آدم بدکار گرسنگی می‌کشد.

El justo come hasta saciar su alma: mas el vientre de los impíos tendrá necesidad.