امثال 13

1 فرزند عاقل تأدیب پدر خود را می‌پذیرد، ولی کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد از پذیرفتن توبیخ سر باز می‌زند.

A wise son—the instruction of a father, And a scorner—he has not heard rebuke.

2 سخنان مرد نیک حتی برای خود او نیکوست و جانش را سیر می‌کند، اما شخص بداندیش فقط تشنهٔ ظلم است.

A man eats good from the fruit of the mouth, And the soul of the treacherous—violence.

3 هر که زبان خود را نگه دارد جان خود را حفظ می‌کند، اما کسی که نسنجیده سخن بگوید خود را هلاک خواهد کرد.

Whoever is keeping his mouth, is keeping his soul, Whoever is opening wide his lips—ruin to him!

4 آدم تنبل آنچه را که آرزو می‌کند به دست نمی‌آورد، اما شخص کوشا کامیاب می‌شود.

The soul of the slothful is desiring, and does not have. And the soul of the diligent is made fat.

5 درستکار از دروغ گفتن نفرت دارد، اما شرور رسوا و خوار می‌شود.

The righteous hates a false word, And the wicked causes abhorrence, and is confounded.

6 صداقت درستکاران آنها را حفظ می‌کند، اما شرارت بدکاران آنها را به نابودی می‌کشاند.

Righteousness keeps him who is perfect in the way, And wickedness overthrows a sin offering.

7 هستند کسانی که وانمود می‌کنند ثروتمندند در حالی که چیزی ندارند، و هستند کسانی که خود را فقیر نشان می‌دهند اما صاحب ثروت هنگفتی می‌باشند.

There is [he] who is making himself rich, and has nothing, Who is making himself poor, and wealth [is] abundant.

8 ثروت شخص پولدار صرف حفاظت جان او می‌شود، اما جان آدم فقیر را خطری تهدید نمی‌کند.

The ransom of a man’s life [are] his riches, And the poor has not heard rebuke.

9 زندگی شخص نیک مانند چراغی نورانی می‌درخشد، ولی زندگی شریران مثل چراغی است که در حال خاموشی است.

The light of the righteous rejoices, And the lamp of the wicked is extinguished.

10 تکبر باعث نزاع می‌شود، ولی شخص دانا نصیحت را می‌پذیرد.

A vain man causes debate through pride, And wisdom [is] with the counseled.

11 ثروتی که از راه نادرست به دست بیاید طولی نمی‌کشد که از دست می‌رود؛ اما دارایی که با کار و کوشش جمع شود، به تدریج زیاد می‌گردد.

Wealth from vanity becomes little, And whoever is gathering by the hand becomes great.

12 آرزویی که انجام آن به تعویق افتاده باشد دل را بیمار می‌کند، اما برآورده شدن مراد، درخت حیات است.

Hope prolonged is making the heart sick, And a tree of life [is] the coming desire.

13 هر که دستوری را که به او داده‌اند خوار بشمارد بی‌سزا نخواهد ماند، اما کسی که آن را اطاعت کند پاداش خواهد یافت.

Whoever is despising the word is destroyed for it, And whoever is fearing the command is repaid.

14 تعلیم مرد دانا چشمهٔ حیات است و شخص را از دامهای مرگ می‌رهاند.

The law of the wise [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.

15 دانایی، احترام می‌آورد ولی خیانت به هلاکت منتهی می‌شود.

Good understanding gives grace, And the way of the treacherous [is] hard.

16 مرد دانا سنجیده عمل می‌کند، اما جاهل حماقت خود را بروز می‌دهد.

Every prudent one deals with knowledge, And a fool spreads out folly.

17 قاصدی که قابل اعتماد نباشد باعث گرفتاری می‌شود، اما پیک امین شفا به ارمغان می‌آورد.

A wicked messenger falls into evil, And a faithful ambassador is healing.

18 فقر و رسوایی دامنگیر کسی می‌شود که تأدیب را نمی‌پذیرد، اما شخصی که آن را بپذیرد مورد احترام واقع خواهد شد.

Whoever is refusing instruction—poverty and shame, And whoever is observing reproof is honored.

19 برآورده شدن آرزوها لذتبخش است، اما افراد نادان در پی آرزوهای ناپاک خود هستند و نمی‌خواهند از آنها دست بردارند.

A desire accomplished is sweet to the soul, And an abomination to fools [Is] to turn from evil.

20 با اشخاص دانا معاشرت کن و دانا خواهی شد، با احمقان بنشین و زیان خواهی دید.

Whoever is walking with wise men is wise, And a companion of fools suffers evil.

21 بلا دامنگیر گناهکاران می‌شود، اما چیزهای خوب نصیب نیکان می‌گردد.

Evil pursues sinners, And good repays the righteous.

22 شخص نیک حتی برای نوه‌هایش میراث باقی می‌گذارد، اما ثروتی که گناهکاران اندوخته‌اند به درستکاران می‌رسد.

A good man causes sons’ sons to inherit, And the sinner’s wealth [is] laid up for the righteous.

23 مزرعۀ شخص فقیر ممکن است محصول فراوان بدهد، ولی ظالمان آن را از چنگ او در می‌آورند.

Abundance of food—the tillage of the poor, And substance is consumed without judgment.

24 کسی که فرزند خود را تنبیه نمی‌کند او را دوست ندارد، اما کسی که فرزندش را دوست دارد از تأدیب او کوتاهی نمی‌کند.

Whoever is sparing his rod is hating his son, And whoever is loving him has hurried his discipline.

25 شخص درستکار از خوراکی که دارد می‌خورد و سیر می‌شود، ولی آدم بدکار گرسنگی می‌کشد.

The righteous is eating to the satiety of his soul, And the belly of the wicked lacks!