امثال 13

1 فرزند عاقل تأدیب پدر خود را می‌پذیرد، ولی کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد از پذیرفتن توبیخ سر باز می‌زند.

A wise son is a lover of teaching, but the ears of the haters of authority are shut to sharp words.

2 سخنان مرد نیک حتی برای خود او نیکوست و جانش را سیر می‌کند، اما شخص بداندیش فقط تشنهٔ ظلم است.

A man will get good from the fruit of his lips, but the desire of the false is for violent acts.

3 هر که زبان خود را نگه دارد جان خود را حفظ می‌کند، اما کسی که نسنجیده سخن بگوید خود را هلاک خواهد کرد.

He who keeps a watch on his mouth keeps his life; but he whose lips are open wide will have destruction.

4 آدم تنبل آنچه را که آرزو می‌کند به دست نمی‌آورد، اما شخص کوشا کامیاب می‌شود.

The hater of work does not get his desires, but the soul of the hard workers will be made fat.

5 درستکار از دروغ گفتن نفرت دارد، اما شرور رسوا و خوار می‌شود.

The upright man is a hater of false words: the evil-doer gets a bad name and is put to shame.

6 صداقت درستکاران آنها را حفظ می‌کند، اما شرارت بدکاران آنها را به نابودی می‌کشاند.

Righteousness keeps safe him whose way is without error, but evil-doers are overturned by sin.

7 هستند کسانی که وانمود می‌کنند ثروتمندند در حالی که چیزی ندارند، و هستند کسانی که خود را فقیر نشان می‌دهند اما صاحب ثروت هنگفتی می‌باشند.

A man may be acting as if he had wealth, but have nothing; another may seem poor, but have great wealth.

8 ثروت شخص پولدار صرف حفاظت جان او می‌شود، اما جان آدم فقیر را خطری تهدید نمی‌کند.

A man will give his wealth in exchange for his life; but the poor will not give ear to sharp words.

9 زندگی شخص نیک مانند چراغی نورانی می‌درخشد، ولی زندگی شریران مثل چراغی است که در حال خاموشی است.

There is a glad dawn for the upright man, but the light of the sinner will be put out.

10 تکبر باعث نزاع می‌شود، ولی شخص دانا نصیحت را می‌پذیرد.

The only effect of pride is fighting; but wisdom is with the quiet in spirit.

11 ثروتی که از راه نادرست به دست بیاید طولی نمی‌کشد که از دست می‌رود؛ اما دارایی که با کار و کوشش جمع شود، به تدریج زیاد می‌گردد.

Wealth quickly got will become less; but he who gets a store by the work of his hands will have it increased.

12 آرزویی که انجام آن به تعویق افتاده باشد دل را بیمار می‌کند، اما برآورده شدن مراد، درخت حیات است.

Hope put off is a weariness to the heart; but when what is desired comes, it is a tree of life.

13 هر که دستوری را که به او داده‌اند خوار بشمارد بی‌سزا نخواهد ماند، اما کسی که آن را اطاعت کند پاداش خواهد یافت.

He who makes sport of the word will come to destruction, but the respecter of the law will be rewarded.

14 تعلیم مرد دانا چشمهٔ حیات است و شخص را از دامهای مرگ می‌رهاند.

The teaching of the wise is a fountain of life, turning men away from the nets of death.

15 دانایی، احترام می‌آورد ولی خیانت به هلاکت منتهی می‌شود.

Wise behaviour gets approval, but the way of the false is their destruction.

16 مرد دانا سنجیده عمل می‌کند، اما جاهل حماقت خود را بروز می‌دهد.

A sharp man does everything with knowledge, but a foolish man makes clear his foolish thoughts.

17 قاصدی که قابل اعتماد نباشد باعث گرفتاری می‌شود، اما پیک امین شفا به ارمغان می‌آورد.

A man taking false news is a cause of trouble, but he who gives news rightly makes things well.

18 فقر و رسوایی دامنگیر کسی می‌شود که تأدیب را نمی‌پذیرد، اما شخصی که آن را بپذیرد مورد احترام واقع خواهد شد.

Need and shame will be the fate of him who is uncontrolled by training; but he who takes note of teaching will be honoured.

19 برآورده شدن آرزوها لذتبخش است، اما افراد نادان در پی آرزوهای ناپاک خود هستند و نمی‌خواهند از آنها دست بردارند.

To get one's desire is sweet to the soul, but to give up evil is disgusting to the foolish.

20 با اشخاص دانا معاشرت کن و دانا خواهی شد، با احمقان بنشین و زیان خواهی دید.

Go with wise men and be wise: but he who keeps company with the foolish will be broken.

21 بلا دامنگیر گناهکاران می‌شود، اما چیزهای خوب نصیب نیکان می‌گردد.

Evil will overtake sinners, but the upright will be rewarded with good.

22 شخص نیک حتی برای نوه‌هایش میراث باقی می‌گذارد، اما ثروتی که گناهکاران اندوخته‌اند به درستکاران می‌رسد.

The heritage of the good man is handed down to his children's children; and the wealth of the sinner is stored up for the upright man.

23 مزرعۀ شخص فقیر ممکن است محصول فراوان بدهد، ولی ظالمان آن را از چنگ او در می‌آورند.

There is much food in the ploughed land of the poor; but it is taken away by wrongdoing.

24 کسی که فرزند خود را تنبیه نمی‌کند او را دوست ندارد، اما کسی که فرزندش را دوست دارد از تأدیب او کوتاهی نمی‌کند.

He who keeps back his rod is unkind to his son: the loving father gives punishment with care.

25 شخص درستکار از خوراکی که دارد می‌خورد و سیر می‌شود، ولی آدم بدکار گرسنگی می‌کشد.

The upright man has food to the full measure of his desire, but there will be no food for the stomach of evil-doers.