امثال 12

1 کسی می‌تواند دانا شود که تأدیب را دوست داشته باشد. هر که از اصلاح شدن نفرت داشته باشد نادان است.

If you love knowledge, you will love discipline. Anyone who hates being corrected is stupid!

2 خداوند از اشخاص نیک خشنود است، اما کسانی را که نقشه‌های پلید می‌کشند محکوم می‌کند.

The Lord blesses the good, but he condemns anyone with evil schemes.

3 انسان با کارهای بد نمی‌تواند برای خود امنیت به وجود آورد، اما اشخاص درستکار پا برجا خواهند ماند.

Wickedness doesn't provide security, but those who live right are deeply rooted and cannot be moved.

4 زن نجیب، تاج سر شوهرش است، ولی زن بی‌حیا مانند خوره جان او را می‌خورد.

A good wife is a crown for her husband, but one who brings shame is like rot in his bones.

5 انسان نیک فکرش پر از درستکاری است، اما فکر آدم بدکار انباشته از دروغ و نیرنگ است.

Good people make plans that are fair, but the advice of the wicked is deceptive.

6 سخنان بدکاران مردم را به دام هلاکت می‌کشاند، اما سخنان نیکان مردم را رهایی می‌بخشد.

The words of the wicked are like a violent ambush, but those of honest people save them.

7 بدکاران نابود می‌شوند، اما نیکان پایدار می‌مانند.

The wicked are destroyed, and they're gone, but the family of the good stands firm.

8 آدم عاقل را همه می‌ستایند، اما شخص کوته‌فکر را حقیر می‌شمارند.

People are appreciated for talking sense, but those with perverted minds are despised.

9 بهتر است انسان شخص مهمی به حساب نیاید اما دستش به دهانش برسد تا اینکه خود را آدم بزرگی نشان دهد ولی محتاج نان باشد.

Better to be a humble man serving himself than a boastful man who has nothing to eat.

10 شخص خداشناس حتی به فکر آسایش چارپایان خود نیز هست، اما رحم و مروت خدانشناسان چیزی به‌جز ستمگری نیست.

Good people look after their animals, but the care given by wicked is really cruelty.

11 هر که در زمین خود زراعت کند نان کافی خواهد داشت، اما کسی که وقت خود را به بیهودگی بگذراند آدم احمقی است.

If you cultivate the land you'll have plenty of food, but if you chase after worthless things you're stupid.

12 اشخاص خدانشناس چشم طمع به اموالی که بدکاران غارت کرده‌اند دارند، اما اعمال خداشناسان، میوۀ خود را می‌دهد.

Wicked people long for ill-gotten gains, but good people are productive themselves.

13 دروغ انسان را در دام گرفتار می‌کند، ولی شخص درستکار از تنگنا خلاصی می‌یابد.

The wicked trap themselves by their own sinful words, but good people escape trouble.

14 پاداش تو بستگی به گفتار و رفتار تو دارد. هر چه بکاری همان را درو خواهی کرد.

What you say brings you rewards, and your work returns to bless you.

15 آدم نادان فکر می‌کند هر کاری می‌کند درست است و احتیاج به نصیحت ندارد، اما شخص دانا به نصایح دیگران گوش می‌دهد.

Stupid people think they're on the right track, but if you're wise you listen to advice.

16 آدم نادان در مقابل توهین دیگران زود خشمگین می‌شود، ولی شخص دانا خونسردی خود را حفظ می‌کند.

Stupid people get angry immediately, but if you're sensible you ignore an insult.

17 وقتی که حقیقت را می‌گویی عدالت اجرا می‌گردد، اما دروغ به بی‌عدالتی منجر می‌شود.

Whoever tells the truth is being honest, but a false witness tells lies.

18 هستند کسانی که با سخنان نسنجیدهٔ خود زخم زبان می‌زنند، ولی سخنان مرد دانا تسکین دهنده و شفابخش است.

Some people's hasty words cut like a knife, but the words of the wise bring healing.

19 عمر دروغ کوتاه است، اما حقیقت تا ابد پایدار می‌ماند.

Words of truth last forever, but lies are gone in a moment.

20 افکار توطئه‌گران پر از نیرنگ است، اما دلهای آنانی که خیراندیش هستند آکنده از شادی می‌باشد.

Deceit is in the mind of those planning evil, but those who plan peace have joy.

21 هیچ بدی به خداشناسان نمی‌رسد، اما بدکاران همیشه گرفتار بلا می‌شوند.

No harm comes to the good, but trouble fills the wicked.

22 خدا کسانی را که به قول خود وفا می‌کنند دوست دارد، ولی از اشخاص بدقول بیزار است.

The Lord hates liars but is happy with those who are trustworthy.

23 آدم عاقل علم و دانش خود را به نمایش نمی‌گذارد، ولی شخص نادان حماقت خود را آشکار می‌سازد.

If you're sensible, you don't show off your knowledge, but stupid people announce their stupidity.

24 کار و کوشش، انسان را به قدرت می‌رساند؛ اما تنبلی، او را نوکر دیگران می‌سازد.

Hard work brings leadership, but laziness brings slavery.

25 غم و غصه انسان را گرانبار می‌کند، اما سخن دلگرم کننده او را سبکبار و شاد می‌سازد.

If you're anxious, you're weighed down, but an encouraging word will cheer you up.

26 شخص درستکار مردم را به راه راست هدایت می‌کند، اما آدم بدکار آنها را منحرف می‌سازد.

Good people look out for their friends, but the way the wicked live leads them astray.

27 آدم تنبل حتی دنبال شکار خود نیز نمی‌رود. تلاش و کوشش، گنج گرانبهای انسان است.

Lazy people don't catch their prey, but if you work hard you can become rich.

28 راهی که خداشناسان در آن گام برمی‌دارند به حیات منتهی می‌شود و در آن مرگ نیست.

The path of right leads to life, it doesn't lead to death.