امثال 10

1 امثال سلیمان: پسر عاقل پدرش را شاد می‌سازد، اما پسر نادان باعث غم مادرش می‌گردد.

Parábolas de Salomón. Un hijo sabio es la alegría de su padre, y un hijo necio el desconsuelo de su madre.

2 ثروتی که از راه نادرست به دست آمده باشد نفعی به انسان نمی‌رساند، اما درستکاری به او سعادت دائمی می‌بخشد.

Nada aprovechan los tesoros de iniquidad, pero la justicia libra de la muerte.

3 خداوند نمی‌گذارد مرد درستکار گرسنگی بکشد و یا مرد شریر به آرزوی خود برسد.

Yahvé no permite que el justo sufra hambre, al par que desatiende los apetitos de los malvados.

4 آدمهای تنبل، فقیر می‌شوند، ولی اشخاص کوشا ثروتمند می‌گردند.

La mano indolente empobrece, y la mano laboriosa enriquece.

5 کسی که به موقع محصول خود را برداشت می‌کند عاقل است، اما کسی که موقع برداشت محصول می‌خوابد مایهٔ ننگ است.

Quien en verano recoge, es hijo sabio; el que ronca en la siega, se acarrea deshonra.

6 بر سر درستکاران برکت‌هاست، اما وجود بدکاران از ظلم و لعنت پوشیده است.

La bendición (descansa) sobre la cabeza del justo, mientras los labios de los malvados encubren la maldad.

7 نیکان خاطرهٔ خوبی از خود باقی می‌گذارند، اما نام بدکاران به فراموشی سپرده می‌شود.

La memoria del justo será bendita, pero el nombre de los malos es podredumbre.

8 شخص عاقل پند و اندرز را می‌پذیرد، اما نادان یاوه‌گو هلاک می‌شود.

El sabio de corazón acepta los preceptos, el necio de labios, en cambio, caerá.

9 قدمهای شخص درستکار ثابت و استوار است، ولی شخص کجرو عاقبت می‌لغزد و می‌افتد.

Quien procede con rectitud anda seguro, mas el que tuerce sus caminos vendrá a ser descubierto.

10 آن که با نیت بد چشمک می‌زند سبب رنجش می‌شود، اما آن که بی‌پرده نکوهش می‌کند باعث صلح می‌شود.

Quien guiña los ojos causa dolores; y el necio de labios va a la perdición.

11 دهان درستکاران چشمهٔ حیات است، اما دهان شخص بدکار پر از نفرین می‌باشد.

Fuente de vida es la boca del justo; mas los labios de los malvados encubren la injusticia.

12 کینه و نفرت باعث نزاع می‌شود، اما محبت گناه دیگران را می‌بخشد.

El odio suscita contiendas, el amor, empero, cubre todas las faltas.

13 اشخاص دانا به خاطر سخنان حکیمانه‌شان مورد ستایش قرار می‌گیرند، اما اشخاص نادان چوب حماقت خود را می‌خورند.

En los labios del prudente se halla la sabiduría, mas para las espaldas del que no tiene juicio es la vara.

14 در دهان شخص دانا سخنان سنجیده یافت می‌شود، اما آدم نادان نسنجیده سخن می‌گوید و خرابی به بار می‌آورد.

Los sabios conservan su saber, mas la boca del necio se apresura en causar ruina.

15 ثروت شخص ثروتمند قلعۀ اوست، اما بینوایی شخص فقیر او را از پای درمی‌آورد.

La hacienda del rico es su plaza fuerte, la desgracia de los pobres es su misma pobreza.

16 درآمد شخص درستکار به زندگی او رونق می‌بخشد، اما شخص بدکار درآمد خود را در راههای گناه‌آلود بر باد می‌دهد.

Los trabajos del justo son para vida, las ganancias del impío, para pecado.

17 کسی که تأدیب را می‌پذیرد در راه حیات گام برمی‌دارد، اما کسی که نمی‌خواهد اصلاح گردد، به گمراهی کشیده می‌شود.

Va por senda de vida quien hace caso de la corrección, anda descarriado quien no acepta la reprensión.

18 کسی که کینه‌اش را پنهان می‌کند آدم نادرستی است. شخصی که شایعات بی‌اساس را پخش می‌کند نادان است.

El que disimula el odio tiene labios mentirosos, y quien esparce calumnias es un insensato.

19 پرحرفی، انسان را به سوی گناه می‌کشاند. عاقل کسی است که زبانش را مهار کند.

En el mucho hablar no falta pecado, el sabio ahorra sus palabras.

20 سخنان عادلان مانند نقره گرانبهاست، اما سخنان بدکاران هیچ ارزشی ندارد.

Plata finísima es la lengua del justo, mas el corazón del malvado vale muy poco.

21 سخنان خوب عادلان، دیگران را احیا می‌کند، اما حماقت نادانان باعث مرگ خودشان می‌شود.

Nutren a muchos los labios del justo, mas los necios mueren por falta de inteligencia.

22 برکت خداوند انسان را ثروتمند می‌سازد بدون اینکه زحمتی برای وی به بار آورد.

La bendición de Yahvé da prosperidad, nuestro afán no le añade nada.

23 آدم نادان از عمل بد لذت می‌برد و شخص دانا از حکمت.

Es como un juego para el necio el hacer mal, y para el sensato el ser sabio.

24 آنچه بدکاران از آن می‌ترسند بر سرشان می‌آید، اما نیکان به آرزوی خود می‌رسند.

Sobrevendrá al impío el mal que teme, mas a los justos se les concede lo que desean.

25 بلا و مصیبت چون گردباد از راه می‌رسد و بدکاران را با خود می‌برد، اما شخص درستکار مانند صخره، پا برجا می‌ماند.

Como pasa el torbellino, así desaparece el impío, mas el justo queda cimentado para siempre.

26 هرگز از آدم تنبل نخواه برای تو کاری انجام دهد؛ او مثل دودی است که به چشم می‌رود و مانند سرکه‌ای است که دندان را کند می‌کند.

Como el agraz para los dientes, y el humo para los ojos, así es el perezoso para el que le manda.

27 خداترسی سالهای عمر انسان را زیاد می‌کند، اما شرارت از عمر او می‌کاهد.

El temor de Yahvé alarga la vida, mas los años de los malvados serán abreviados.

28 امید درستکاران به شادی می‌انجامد، اما امید بدکاران بر باد می‌رود.

La esperanza de los justos se transforma en gozo, la expectación de los malos en humo.

29 خدا برای نیکان قلعه‌ای محافظ است، اما او بدان را هلاک خواهد کرد.

El camino de Yahvé es una fortaleza para el hombre recto, pero causa de ruina para los obradores de iniquidad.

30 درستکاران همیشه از امنیت برخوردار خواهند بود، اما بدکاران بر زمین، زنده نخواهند ماند.

Nunca vacilará el justo, pero los impíos no subsistirán sobre la tierra.

31 از دهان درستکاران غنچه‌های حکمت می‌شکفد، اما زبان دروغگویان از ریشه کنده خواهد شد.

La boca del justo brota sabiduría, la lengua perversa será cortada.

32 عادلان همیشه سخنان خوشایند بر زبان می‌آورند، اما دهان بدکاران از سخنان نیشدار پر است.

Los labios del justo conocen la benevolencia, mas de la boca de los malvados sale la perversidad.