امثال 10

1 امثال سلیمان: پسر عاقل پدرش را شاد می‌سازد، اما پسر نادان باعث غم مادرش می‌گردد.

Proverbs of Solomon. A wise son causes a father to rejoice, And a foolish son [is] an affliction to his mother.

2 ثروتی که از راه نادرست به دست آمده باشد نفعی به انسان نمی‌رساند، اما درستکاری به او سعادت دائمی می‌بخشد.

Treasures of wickedness do not profit, And righteousness delivers from death.

3 خداوند نمی‌گذارد مرد درستکار گرسنگی بکشد و یا مرد شریر به آرزوی خود برسد.

YHWH does not cause the soul of the righteous to hunger, And He thrusts away the desire of the wicked.

4 آدمهای تنبل، فقیر می‌شوند، ولی اشخاص کوشا ثروتمند می‌گردند.

Poor [is] he who is working [with] a slothful hand, And the hand of the diligent makes rich.

5 کسی که به موقع محصول خود را برداشت می‌کند عاقل است، اما کسی که موقع برداشت محصول می‌خوابد مایهٔ ننگ است.

Whoever is gathering in summer [is] a wise son, Whoever is sleeping in harvest [is] a son causing shame.

6 بر سر درستکاران برکت‌هاست، اما وجود بدکاران از ظلم و لعنت پوشیده است.

Blessings [are] for the head of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.

7 نیکان خاطرهٔ خوبی از خود باقی می‌گذارند، اما نام بدکاران به فراموشی سپرده می‌شود.

The remembrance of the righteous [is] for a blessing, And the name of the wicked rots.

8 شخص عاقل پند و اندرز را می‌پذیرد، اما نادان یاوه‌گو هلاک می‌شود.

The wise in heart accepts commands, And a talkative fool kicks.

9 قدمهای شخص درستکار ثابت و استوار است، ولی شخص کجرو عاقبت می‌لغزد و می‌افتد.

Whoever is walking in integrity walks confidently, And whoever is perverting his ways is known.

10 آن که با نیت بد چشمک می‌زند سبب رنجش می‌شود، اما آن که بی‌پرده نکوهش می‌کند باعث صلح می‌شود.

Whoever is winking the eye gives grief, And a talkative fool kicks.

11 دهان درستکاران چشمهٔ حیات است، اما دهان شخص بدکار پر از نفرین می‌باشد.

A fountain of life [is] the mouth of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.

12 کینه و نفرت باعث نزاع می‌شود، اما محبت گناه دیگران را می‌بخشد.

Hatred awakens contentions, And love covers over all transgressions.

13 اشخاص دانا به خاطر سخنان حکیمانه‌شان مورد ستایش قرار می‌گیرند، اما اشخاص نادان چوب حماقت خود را می‌خورند.

Wisdom is found in the lips of the intelligent, And a rod [is] for the back of him who is lacking understanding.

14 در دهان شخص دانا سخنان سنجیده یافت می‌شود، اما آدم نادان نسنجیده سخن می‌گوید و خرابی به بار می‌آورد.

The wise lay up knowledge, and the mouth of a fool [is] near ruin.

15 ثروت شخص ثروتمند قلعۀ اوست، اما بینوایی شخص فقیر او را از پای درمی‌آورد.

The wealth of the rich [is] his strong city, The ruin of the poor [is] their poverty.

16 درآمد شخص درستکار به زندگی او رونق می‌بخشد، اما شخص بدکار درآمد خود را در راههای گناه‌آلود بر باد می‌دهد.

The wage of the righteous [is] for life, The increase of the wicked for sin.

17 کسی که تأدیب را می‌پذیرد در راه حیات گام برمی‌دارد، اما کسی که نمی‌خواهد اصلاح گردد، به گمراهی کشیده می‌شود.

A traveler to life [is] he who is keeping instruction, And whoever is forsaking rebuke is erring.

18 کسی که کینه‌اش را پنهان می‌کند آدم نادرستی است. شخصی که شایعات بی‌اساس را پخش می‌کند نادان است.

Whoever is covering hatred with lying lips, And whoever is bringing out an evil report is a fool.

19 پرحرفی، انسان را به سوی گناه می‌کشاند. عاقل کسی است که زبانش را مهار کند.

In the abundance of words transgression does not cease, And whoever is restraining his lips [is] wise.

20 سخنان عادلان مانند نقره گرانبهاست، اما سخنان بدکاران هیچ ارزشی ندارد.

The tongue of the righteous [is] chosen silver, The heart of the wicked—as a little thing.

21 سخنان خوب عادلان، دیگران را احیا می‌کند، اما حماقت نادانان باعث مرگ خودشان می‌شود.

The lips of the righteous delight many, And fools die for lack of heart.

22 برکت خداوند انسان را ثروتمند می‌سازد بدون اینکه زحمتی برای وی به بار آورد.

The blessing of YHWH—it makes rich, And He adds no grief with it.

23 آدم نادان از عمل بد لذت می‌برد و شخص دانا از حکمت.

To execute inventions [is] as play to a fool, And wisdom to a man of understanding.

24 آنچه بدکاران از آن می‌ترسند بر سرشان می‌آید، اما نیکان به آرزوی خود می‌رسند.

The feared thing of the wicked meets him, And the desire of the righteous is given.

25 بلا و مصیبت چون گردباد از راه می‌رسد و بدکاران را با خود می‌برد، اما شخص درستکار مانند صخره، پا برجا می‌ماند.

As the passing by of a windstorm, So the wicked is not, And the righteous is a perpetual foundation.

26 هرگز از آدم تنبل نخواه برای تو کاری انجام دهد؛ او مثل دودی است که به چشم می‌رود و مانند سرکه‌ای است که دندان را کند می‌کند.

As vinegar to the teeth, And as smoke to the eyes, So [is] the slothful to those sending him.

27 خداترسی سالهای عمر انسان را زیاد می‌کند، اما شرارت از عمر او می‌کاهد.

The fear of YHWH adds days, And the years of the wicked are shortened.

28 امید درستکاران به شادی می‌انجامد، اما امید بدکاران بر باد می‌رود.

The hope of the righteous [is] joyful, And the expectation of the wicked perishes.

29 خدا برای نیکان قلعه‌ای محافظ است، اما او بدان را هلاک خواهد کرد.

The way of YHWH [is] strength to the perfect, And ruin to workers of iniquity.

30 درستکاران همیشه از امنیت برخوردار خواهند بود، اما بدکاران بر زمین، زنده نخواهند ماند.

The righteous is not moved for all time, And the wicked do not inhabit the earth.

31 از دهان درستکاران غنچه‌های حکمت می‌شکفد، اما زبان دروغگویان از ریشه کنده خواهد شد.

The mouth of the righteous utters wisdom, And the tongue of contrariness is cut out.

32 عادلان همیشه سخنان خوشایند بر زبان می‌آورند، اما دهان بدکاران از سخنان نیشدار پر است.

The lips of the righteous know a pleasing thing, And the mouth of the wicked perverseness!