امثال 1

1 امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود:

The proverbs of Solomon, the son of David, king of Israel:

2 این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید.

To know wisdom and instruction, to discern the words of understanding.

3 آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید.

To receive instruction in wise dealing, in righteousness, justice, and equity.

4 این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت.

To give shrewdness to the inexperienced, knowledge and discretion to the young man.

5 با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند.

A wise man will hear and increase in learning, and a man of understanding will attain to sound counsel.

6

To understand a proverb, and parables, the words and riddles of the wise.

7 ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است.

The fear of the LORD is the beginning of knowledge; but the foolish despise wisdom and instruction.

8 ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو،

My son, listen to your father's instruction, and do not forsake your mother's teaching:

9 زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت.

for they will be a garland to grace your head, and a necklace around your neck.

10 وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو.

My son, if sinners entice you, do not consent.

11 اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم

If they say, "Come with us, Let's lie in wait for blood; let's lurk secretly for the innocent without cause;

12 و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585)

let's swallow them up alive like Sheol, and whole, like those who go down into the pit. (Sheol h7585)

13 از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛

We'll find all valuable wealth. We'll fill our houses with spoil.

14 هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!»

Throw in your lot with us. We'll all have one purse."

15 پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛

My son, do not walk in the way with them. Keep your foot from their path,

16 زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند.

for their feet run to evil. They hurry to shed blood.

17 یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند.

For in vain is the net spread in the sight of any bird:

18 ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند.

but these lie in wait for their own blood. They lurk secretly for their own lives.

19 این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند.

So are the ways of everyone who is greedy for gain. It takes away the life of its owners.

20 حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد.

Wisdom calls aloud in the street. She utters her voice in the public squares.

21 مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید:

She calls at the head of noisy places. At the entrance of the city gates, she utters her words:

22 «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟

"How long, you simple ones, will you love simplicity? How long will mockers delight themselves in mockery, and fools hate knowledge?

23 بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت.

Turn at my reproof. Look, I will pour out my spirit on you. I will make known my words to you.

24 «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید.

Because I have called, and you have refused; I have stretched out my hand, and no one has paid attention;

25 شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید.

but you have ignored all my counsel, and wanted none of my reproof;

26 من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد،

I also will laugh at your disaster. I will mock when calamity overtakes you;

27 آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد.

when calamity overtakes you like a storm, when your disaster comes on like a whirlwind; when distress and anguish come on you.

28 «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛

Then will they call on me, but I will not answer. They will seek me diligently, but they will not find me;

29 زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند.

because they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD.

30 نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند.

They wanted none of my counsel. They despised all my reproof.

31 بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید.

Therefore they will eat of the fruit of their own way, and be filled with their own schemes.

32 زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد.

For the backsliding of the simple will kill them. The careless ease of fools will destroy them.

33 ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.»

But whoever listens to me will dwell securely, and will be at ease, without fear of harm."

King Solomon in Old Age