متی 5

1 روزی عیسی جماعت زیادی را دید که جمع شده‌اند. پس به بالای کوهی برآمد و نشست، و شاگردانش نیز دور او جمع شدند.

And having seen the multitudes, he went up to the mount, and he having sat down, his disciples came to him,

2 آنگاه شروع کرد به تعلیم دادنِ ایشان و فرمود:

and having opened his mouth, he was teaching them, saying:

3 «خوشا به حال فقیران که به خدا محتاجند، زیرا ملکوت آسمان از آنِ ایشان است.

'Happy the poor in spirit — because theirs is the reign of the heavens.

4 «خوشا به حال ماتم‌زدگان، زیرا ایشان تسلی خواهند یافت.

'Happy the mourning — because they shall be comforted.

5 «خوشا به حال آنان که فروتن هستند، زیرا ایشان وارث زمین خواهند گشت.

'Happy the meek — because they shall inherit the land.

6 «خوشا به حال آنان که گرسنه و تشنۀ عدل و انصاف هستند، زیرا سیر خواهند شد.

'Happy those hungering and thirsting for righteousness — because they shall be filled.

7 «خوشا به حال آنان که بر دیگران رحم می‌کنند، زیرا بر ایشان رحم خواهد شد.

'Happy the kind — because they shall find kindness.

8 «خوشا به حال پاکدلان، زیرا خدا را خواهند دید.

'Happy the clean in heart — because they shall see God.

9 «خوشا به حال آنان که برای برقراری صلح در میان مردم کوشش می‌کنند، زیرا ایشان فرزندان خدا نامیده خواهند شد.

'Happy the peacemakers — because they shall be called Sons of God.

10 «خوشا به حال آنان که در راه عدالت آزار می‌بینند، زیرا ملکوت آسمان از آنِ ایشان است.

'Happy those persecuted for righteousness' sake — because theirs is the reign of the heavens.

11 «خوشا به حال شما، وقتی که مردم به خاطر من شما را مسخره کنند و به شما جفا رسانند و دربارۀ شما دروغ بگویند و هر نوع سخن بدی در مورد شما بر زبان بیاورند.

'Happy are ye whenever they may reproach you, and may persecute, and may say any evil thing against you falsely for my sake —

12 شاد و خوشحال باشید، زیرا در آسمان پاداشی بزرگ در انتظار شماست. بدانید که با انبیای قدیم نیز چنین کردند.

rejoice ye and be glad, because your reward [is] great in the heavens, for thus did they persecute the prophets who were before you.

13 «شما نمک جهان هستید. اما اگر نمک طعم و خاصیتش را از دست بدهد، چگونه می‌توان طعم و خاصیتش را به آن بازگرداند؟ دیگر به درد هیچ کاری نخواهد خورد، جز اینکه بیرون انداخته شود و مردم آن را پایمال کنند.

'Ye are the salt of the land, but if the salt may lose savour, in what shall it be salted? for nothing is it good henceforth, except to be cast without, and to be trodden down by men.

14 «شما نور جهانید، همچون شهری که بر تپه‌ای بنا شده و نمی‌توان آن را از دیده‌ها پنهان ساخت.

'Ye are the light of the world, a city set upon a mount is not able to be hid;

15 همچنین چراغ را روشن نمی‌کنند تا آن را زیر کاسه‌ای بگذارند، بلکه آن را روی چراغدان می‌گذارند تا به همۀ کسانی که در خانه هستند، روشنایی ببخشد.

nor do they light a lamp, and put it under the measure, but on the lamp-stand, and it shineth to all those in the house;

16 به همین شکل، بگذارید کارهای نیک شما مانند نور بر مردم بتابد، تا آنها این کارها را ببینند و پدر آسمانی‌تان را ستایش کنند.

so let your light shine before men, that they may see your good works, and may glorify your Father who [is] in the heavens.

17 «گمان مبرید که آمده‌ام تا تورات موسی و نوشته‌های انبیای گذشته را منسوخ و باطل سازم، بلکه آمده‌ام تا آنها را به انجام رسانم.

'Do not suppose that I came to throw down the law or the prophets — I did not come to throw down, but to fulfil;

18 براستی به شما می‌گویم که آسمان و زمین از میان نخواهد رفت، مگر زمانی که تمامی تورات، حتی کوچکترین جزء آن، یک به یک عملی شده باشد.

for, verily I say to you, till that the heaven and the earth may pass away, one iota or one tittle may not pass away from the law, till that all may come to pass.

19 پس اگر کسی کوچکترین حکم را نادیده بگیرد و به دیگران نیز تعلیم دهد که چنین کنند، او در ملکوت آسمان کوچکترین خوانده خواهد شد. اما هر که از احکام خدا اطاعت نماید و آنها را تعلیم دهد، در ملکوت آسمان بزرگ خوانده خواهد شد.

'Whoever therefore may loose one of these commands — the least — and may teach men so, least he shall be called in the reign of the heavens, but whoever may do and may teach [them], he shall be called great in the reign of the heavens.

20 «این هشدار را نیز به شما می‌دهم: تا دینداری شما برتر از دینداری علمای دین یهود و فریسیان نباشد، هرگز وارد ملکوت آسمان نخواهید شد.

'For I say to you, that if your righteousness may not abound above that of the scribes and Pharisees, ye may not enter to the reign of the heavens.

21 «شنیده‌اید که به نیاکان ما گفته شده که”قتل نکن و هر که مرتکب قتل شود، محاکمه خواهد شد“.

'Ye heard that it was said to the ancients: Thou shalt not kill, and whoever may kill shall be in danger of the judgment;

22 اما من می‌گویم که حتی اگر نسبت به برادر خود خشمگین شوی، مورد محاکمه قرار خواهی گرفت؛ و اگر به کسی بگویی”ابله“، در دادگاه پاسخگو خواهی بود. اگر به دوستت ناسزا بگویی، سزاوار آتش جهنم خواهی بود. (Geenna g1067)

but I — I say to you, that every one who is angry at his brother without cause, shall be in danger of the judgment, and whoever may say to his brother, Empty fellow! shall be in danger of the sanhedrim, and whoever may say, Rebel! shall be in danger of the gehenna of the fire. (Geenna g1067)

23 «پس اگر هنگام تقدیم قربانی بر مذبح معبد، به یادت آید که دوستت از تو رنجیده است،

'If, therefore, thou mayest bring thy gift to the altar, and there mayest remember that thy brother hath anything against thee,

24 قربانی‌ات را همان جا بر مذبح رها کن و اول برو و از دوستت طلب بخشش نما و با او آشتی کن؛ آنگاه بیا و قربانی‌ات را به خدا تقدیم نما.

leave there thy gift before the altar, and go — first be reconciled to thy brother, and then having come bring thy gift.

25 وقتی کسی از تو شاکی است و تو را به دادگاه می‌بَرَد، در راه، اختلاف خود را با او حل کن، مبادا او تو را به قاضی بسپارد، و قاضی نیز تو را به مأمور تحویل دهد، و به زندان بیفتی؛

'Be agreeing with thy opponent quickly, while thou art in the way with him, that the opponent may not deliver thee to the judge, and the judge may deliver thee to the officer, and to prison thou mayest be cast,

26 و اگر چنین شود، در زندان خواهی ماند، و تا دینار آخر را نپرداخته باشی، بیرون نخواهی آمد.

verily I say to thee, thou mayest not come forth thence till that thou mayest pay the last farthing.

27 «شنیده‌اید که گفته شده”زنا نکن.“

'Ye heard that it was said to the ancients: Thou shalt not commit adultery;

28 اما من می‌گویم که حتی اگر با نظر شهوت‌آلود به زنی نگاه کنی، همان لحظه در دل خود با او زنا کرده‌ای.

but I — I say to you, that every one who is looking on a woman to desire her, did already commit adultery with her in his heart.

29 پس اگر چشم راستت باعث لغزش تو می‌گردد، آن را از حدقه درآور و دور انداز، زیرا بهتر است بخشی از بدنت را از دست بدهی، تا این که تمام وجودت به دوزخ انداخته شود. (Geenna g1067)

'But, if thy right eye doth cause thee to stumble, pluck it out and cast from thee, for it is good to thee that one of thy members may perish, and not thy whole body be cast to gehenna. (Geenna g1067)

30 و اگر دست راستت باعث لغزش تو می‌شود، آن را قطع کن و دور بینداز، زیرا بهتر است بخشی از بدنت را از دست بدهی، تا اینکه تمام وجودت به دوزخ انداخته شود. (Geenna g1067)

'And, if thy right hand doth cause thee to stumble, cut it off, and cast from thee, for it is good to thee that one of thy members may perish, and not thy whole body be cast to gehenna. (Geenna g1067)

31 «همچنین گفته شده که”هر که زن خود را طلاق دهد، باید به او طلاقنامه‌ای بدهد.“

'And it was said, That whoever may put away his wife, let him give to her a writing of divorce;

32 اما من به شما می‌گویم، هر که زن خود را به هر علّتی جز خیانت، طلاق دهد، باعث می‌شود آن زن مرتکب زنا گردد. و هر که با زنی ازدواج کند که طلاق داده شده، او نیز مرتکب زنا می‌شود.

but I — I say to you, that whoever may put away his wife, save for the matter of whoredom, doth make her to commit adultery; and whoever may marry her who hath been put away doth commit adultery.

33 «باز شنیده‌اید که به نیاکان ما گفته شده:”سوگند دروغ مَخور و هرگاه به نام خدا قسم یاد کنی، به آن وفا کن.“

'Again, ye heard that it was said to the ancients: Thou shalt not swear falsely, but thou shalt pay to the Lord thine oaths;

34 اما من می‌گویم: هیچگاه قسم نخورید، نه به آسمان که تخت خداست،

but I — I say to you, not to swear at all; neither by the heaven, because it is the throne of God,

35 و نه به زمین که پای‌انداز اوست، و نه به اورشلیم که شهر آن پادشاه بزرگ است؛ به هیچ‌یک از اینها سوگند یاد نکنید.

nor by the earth, because it is His footstool, nor by Jerusalem, because it is a city of a great king,

36 به سر خود نیز سوگند مخور، زیرا قادر نیستی مویی را سفید یا سیاه کنی.

nor by thy head mayest thou swear, because thou art not able one hair to make white or black;

37 تنها چیزی که باید بگویی، فقط”بله“یا”نه“است. هر سخنی فراتر از این، شیطانی است.

but let your word be, Yes, Yes, No, No, and that which is more than these is of the evil.

38 «شنیده‌اید که گفته شده مجازات شخص خطاکار باید با آسیبی که رسانده، متناسب باشد، یعنی”چشم به عوض چشم، و دندان به عوض دندان“.

'Ye heard that it was said: Eye for eye, and tooth for tooth;

39 اما من می‌گویم که در برابر شخص شَریر مقاومت نکنید! اگر کسی به طرف راست صورتت سیلی بزند، طرف دیگر را نیز به سوی او بگردان.

but I — I say to you, not to resist the evil, but whoever shall slap thee on thy right cheek, turn to him also the other;

40 اگر کسی تو را به دادگاه بکشاند تا قبایت را از تو بگیرد، عبای خود را نیز به او ببخش.

and whoever is willing to take thee to law, and thy coat to take — suffer to him also the cloak.

41 اگر یک سرباز رومی به تو دستور دهد که باری را به مسافت یک میل برایش حمل کنی، تو دو میل حمل کن.

'And whoever shall impress thee one mile, go with him two,

42 اگر کسی از تو چیزی بخواهد، به او بده؛ و اگر از تو قرض بخواهد، او را دست خالی روانه نکن.

to him who is asking of thee be giving, and him who is willing to borrow from thee thou mayest not turn away.

43 «شنیده‌اید که می‌گویند:”همسایه‌ات را دوست بدار“و با دشمنت دشمنی کن.

'Ye heard that it was said: Thou shalt love thy neighbour, and shalt hate thine enemy;

44 اما من می‌گویم که دشمنان خود را دوست بدارید، و برای آنان که به شما جفا می‌رسانند، دعای خیر کنید.

but I — I say to you, Love your enemies, bless those cursing you, do good to those hating you, and pray for those accusing you falsely, and persecuting you,

45 اگر چنین کنید، همچون فرزندان حقیقی پدر آسمانی خود عمل کرده‌اید. زیرا او آفتاب خود را هم بر بدان و هم بر نیکان می‌تاباند و باران خود را نیز هم بر عادلان و هم بر بدکاران می‌بارانَد.

that ye may be sons of your Father in the heavens, because His sun He doth cause to rise on evil and good, and He doth send rain on righteous and unrighteous.

46 اگر فقط کسانی را دوست بدارید که شما را دوست می‌دارند، چه پاداشی برای این کار دریافت خواهید کرد؟ حتی باجگیران فاسد نیز چنین می‌کنند.

'For, if ye may love those loving you, what reward have ye? do not also the tax-gatherers the same?

47 اگر فقط با دوستان خود مهربانی کنید، چه فرقی با دیگران دارید؟ حتی بت‌پرستان نیز چنین می‌کنند.

and if ye may salute your brethren only, what do ye abundant? do not also the tax-gatherers so?

48 پس شما باید کامل باشید، همان‌گونه که پدر آسمانی شما کامل است.

ye shall therefore be perfect, as your Father who [is] in the heavens is perfect.

The Sermon on the Mount