متی 5

1 روزی عیسی جماعت زیادی را دید که جمع شده‌اند. پس به بالای کوهی برآمد و نشست، و شاگردانش نیز دور او جمع شدند.

Now seeing the crowds He went up on the mountain, and upon His sitting down His disciples approached Him.

2 آنگاه شروع کرد به تعلیم دادنِ ایشان و فرمود:

And opening His mouth He started teaching them, saying:

3 «خوشا به حال فقیران که به خدا محتاجند، زیرا ملکوت آسمان از آنِ ایشان است.

“Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of the heavens.

4 «خوشا به حال ماتم‌زدگان، زیرا ایشان تسلی خواهند یافت.

Blessed are those who mourn, for they will be comforted.

5 «خوشا به حال آنان که فروتن هستند، زیرا ایشان وارث زمین خواهند گشت.

Blessed are the meek, for they will inherit the earth.

6 «خوشا به حال آنان که گرسنه و تشنۀ عدل و انصاف هستند، زیرا سیر خواهند شد.

Blessed are those hungering and thirsting for righteousness, for they will be filled.

7 «خوشا به حال آنان که بر دیگران رحم می‌کنند، زیرا بر ایشان رحم خواهد شد.

Blessed are the merciful, for they will be shown mercy.

8 «خوشا به حال پاکدلان، زیرا خدا را خواهند دید.

Blessed are the pure in heart, for they will see God.

9 «خوشا به حال آنان که برای برقراری صلح در میان مردم کوشش می‌کنند، زیرا ایشان فرزندان خدا نامیده خواهند شد.

Blessed are the peacemakers, for they will be called sons of God.

10 «خوشا به حال آنان که در راه عدالت آزار می‌بینند، زیرا ملکوت آسمان از آنِ ایشان است.

Blessed are those who have been persecuted on account of righteousness, for theirs is the kingdom of the heavens.

11 «خوشا به حال شما، وقتی که مردم به خاطر من شما را مسخره کنند و به شما جفا رسانند و دربارۀ شما دروغ بگویند و هر نوع سخن بدی در مورد شما بر زبان بیاورند.

“Blessed are you when they revile and persecute you, and speak all kinds of evil against you, lying, because of Me.

12 شاد و خوشحال باشید، زیرا در آسمان پاداشی بزرگ در انتظار شماست. بدانید که با انبیای قدیم نیز چنین کردند.

Rejoice and exult, because your reward in the heavens is great, for so they persecuted the prophets who were before you.

13 «شما نمک جهان هستید. اما اگر نمک طعم و خاصیتش را از دست بدهد، چگونه می‌توان طعم و خاصیتش را به آن بازگرداند؟ دیگر به درد هیچ کاری نخواهد خورد، جز اینکه بیرون انداخته شود و مردم آن را پایمال کنند.

You are the salt of the earth; but if the salt becomes insipid with what will it be salted? It is then good for nothing except to be thrown out and trampled down by the people.

14 «شما نور جهانید، همچون شهری که بر تپه‌ای بنا شده و نمی‌توان آن را از دیده‌ها پنهان ساخت.

You are the light of the world. A city located upon a hill cannot be hidden.

15 همچنین چراغ را روشن نمی‌کنند تا آن را زیر کاسه‌ای بگذارند، بلکه آن را روی چراغدان می‌گذارند تا به همۀ کسانی که در خانه هستند، روشنایی ببخشد.

Nor do they light a lamp and place it under the hamper, but on the lampstand, and it shines on everything in the house.

16 به همین شکل، بگذارید کارهای نیک شما مانند نور بر مردم بتابد، تا آنها این کارها را ببینند و پدر آسمانی‌تان را ستایش کنند.

So also let your light shine before the people, so that they may see your good works and may glorify your Father, who is in the heavens.

17 «گمان مبرید که آمده‌ام تا تورات موسی و نوشته‌های انبیای گذشته را منسوخ و باطل سازم، بلکه آمده‌ام تا آنها را به انجام رسانم.

“Do not suppose that I came to destroy the Law or the Prophets; I did not come to destroy but to fulfill.

18 براستی به شما می‌گویم که آسمان و زمین از میان نخواهد رفت، مگر زمانی که تمامی تورات، حتی کوچکترین جزء آن، یک به یک عملی شده باشد.

For assuredly I say to you, until heaven and earth pass away, not one iota nor one tittle shall pass away from the Law until everything happens.

19 پس اگر کسی کوچکترین حکم را نادیده بگیرد و به دیگران نیز تعلیم دهد که چنین کنند، او در ملکوت آسمان کوچکترین خوانده خواهد شد. اما هر که از احکام خدا اطاعت نماید و آنها را تعلیم دهد، در ملکوت آسمان بزرگ خوانده خواهد شد.

Therefore, whoever annuls one of the least of these commandments and teaches that to the people will be called least in the kingdom of the heavens; but whoever does and teaches them, he will be called great in the kingdom of the heavens.

20 «این هشدار را نیز به شما می‌دهم: تا دینداری شما برتر از دینداری علمای دین یهود و فریسیان نباشد، هرگز وارد ملکوت آسمان نخواهید شد.

For I say to you that unless your righteousness exceeds that of the scribes and Pharisees you will absolutely not enter the kingdom of the heavens!

21 «شنیده‌اید که به نیاکان ما گفته شده که”قتل نکن و هر که مرتکب قتل شود، محاکمه خواهد شد“.

“You have heard that it was said to the ancients, ‘You shall not murder, so whoever murders will be liable to the judgment.’

22 اما من می‌گویم که حتی اگر نسبت به برادر خود خشمگین شوی، مورد محاکمه قرار خواهی گرفت؛ و اگر به کسی بگویی”ابله“، در دادگاه پاسخگو خواهی بود. اگر به دوستت ناسزا بگویی، سزاوار آتش جهنم خواهی بود. (Geenna g1067)

But I say to you that whoever gets angry with his brother without cause will be liable to the judgment. And whoever says to his brother, ‘Numbskull!’ will be liable to the council. But whoever says, ‘You absolute idiot!’ will be liable to hell fire. (Geenna g1067)

23 «پس اگر هنگام تقدیم قربانی بر مذبح معبد، به یادت آید که دوستت از تو رنجیده است،

Therefore, if you bring your gift to the altar and there remember that your brother has something against you,

24 قربانی‌ات را همان جا بر مذبح رها کن و اول برو و از دوستت طلب بخشش نما و با او آشتی کن؛ آنگاه بیا و قربانی‌ات را به خدا تقدیم نما.

leave your gift there before the altar and go; first be reconciled with your brother and then, returning, offer your gift.

25 وقتی کسی از تو شاکی است و تو را به دادگاه می‌بَرَد، در راه، اختلاف خود را با او حل کن، مبادا او تو را به قاضی بسپارد، و قاضی نیز تو را به مأمور تحویل دهد، و به زندان بیفتی؛

Be agreeable to your adversary quickly, while you are on the way with him, lest the adversary hand you over to the judge, and the judge hand you over to the officer, and you be thrown into prison.

26 و اگر چنین شود، در زندان خواهی ماند، و تا دینار آخر را نپرداخته باشی، بیرون نخواهی آمد.

Assuredly I say to you, you will by no means get out of there until you have paid the last penny.

27 «شنیده‌اید که گفته شده”زنا نکن.“

“You have heard that it was said, ‘You shall not commit adultery.’

28 اما من می‌گویم که حتی اگر با نظر شهوت‌آلود به زنی نگاه کنی، همان لحظه در دل خود با او زنا کرده‌ای.

But I say to you that whoever looks at a woman to lust for her has already committed adultery with her in his heart.

29 پس اگر چشم راستت باعث لغزش تو می‌گردد، آن را از حدقه درآور و دور انداز، زیرا بهتر است بخشی از بدنت را از دست بدهی، تا این که تمام وجودت به دوزخ انداخته شود. (Geenna g1067)

So if your right eye is causing you to fall, tear it out and throw it away; because it is better for you that one of your members perish than that your whole body be thrown into hell. (Geenna g1067)

30 و اگر دست راستت باعث لغزش تو می‌شود، آن را قطع کن و دور بینداز، زیرا بهتر است بخشی از بدنت را از دست بدهی، تا اینکه تمام وجودت به دوزخ انداخته شود. (Geenna g1067)

And if your right hand is causing you to fall, cut it off and throw it away; because it is better for you that one of your members perish than that your whole body be thrown into hell. (Geenna g1067)

31 «همچنین گفته شده که”هر که زن خود را طلاق دهد، باید به او طلاقنامه‌ای بدهد.“

It was said, ‘Whoever divorces his wife, let him give her a certificate of divorce.’

32 اما من به شما می‌گویم، هر که زن خود را به هر علّتی جز خیانت، طلاق دهد، باعث می‌شود آن زن مرتکب زنا گردد. و هر که با زنی ازدواج کند که طلاق داده شده، او نیز مرتکب زنا می‌شود.

But I say to you that whoever divorces his wife, except for a case of fornication, causes her to commit adultery, and whoever marries a divorced woman commits adultery.

33 «باز شنیده‌اید که به نیاکان ما گفته شده:”سوگند دروغ مَخور و هرگاه به نام خدا قسم یاد کنی، به آن وفا کن.“

“Again you have heard that it was said to the ancients: ‘You shall not swear falsely, but you shall perform your oaths to the Lord.’

34 اما من می‌گویم: هیچگاه قسم نخورید، نه به آسمان که تخت خداست،

But I say to you not to swear at all: neither by heaven, because it is God's throne;

35 و نه به زمین که پای‌انداز اوست، و نه به اورشلیم که شهر آن پادشاه بزرگ است؛ به هیچ‌یک از اینها سوگند یاد نکنید.

nor by the earth, because it is a stool for His feet; nor by Jerusalem, because it is the city of the great King.

36 به سر خود نیز سوگند مخور، زیرا قادر نیستی مویی را سفید یا سیاه کنی.

Nor shall you swear by your head, because you cannot make one hair white or black.

37 تنها چیزی که باید بگویی، فقط”بله“یا”نه“است. هر سخنی فراتر از این، شیطانی است.

But let your word be ‘yes yes’, ‘no no’; for whatever is more than these is from the malignant one.

38 «شنیده‌اید که گفته شده مجازات شخص خطاکار باید با آسیبی که رسانده، متناسب باشد، یعنی”چشم به عوض چشم، و دندان به عوض دندان“.

“You have heard that it was said: ‘An eye for an eye, and a tooth for a tooth.’

39 اما من می‌گویم که در برابر شخص شَریر مقاومت نکنید! اگر کسی به طرف راست صورتت سیلی بزند، طرف دیگر را نیز به سوی او بگردان.

But I say to you not to resist the evildoer; but whoever slaps you on your right cheek, turn the other to him also.

40 اگر کسی تو را به دادگاه بکشاند تا قبایت را از تو بگیرد، عبای خود را نیز به او ببخش.

“And if someone wants to sue you and take your tunic, let him have the cloak as well.

41 اگر یک سرباز رومی به تو دستور دهد که باری را به مسافت یک میل برایش حمل کنی، تو دو میل حمل کن.

And whoever compels you to go one mile, go with him two.

42 اگر کسی از تو چیزی بخواهد، به او بده؛ و اگر از تو قرض بخواهد، او را دست خالی روانه نکن.

Give to him who asks you, and do not turn away from him who wants to borrow from you.

43 «شنیده‌اید که می‌گویند:”همسایه‌ات را دوست بدار“و با دشمنت دشمنی کن.

“You have heard that it was said: ‘You shall love your neighbor and hate your enemy.’

44 اما من می‌گویم که دشمنان خود را دوست بدارید، و برای آنان که به شما جفا می‌رسانند، دعای خیر کنید.

But I say to you: love your enemies, bless those who curse you, do good to those who hate you, and pray for those who mistreat you and persecute you,

45 اگر چنین کنید، همچون فرزندان حقیقی پدر آسمانی خود عمل کرده‌اید. زیرا او آفتاب خود را هم بر بدان و هم بر نیکان می‌تاباند و باران خود را نیز هم بر عادلان و هم بر بدکاران می‌بارانَد.

that you may prove to be sons of your Father in the heavens; for He makes His sun rise on the evil and on the good, and He sends rain on the just and the unjust.

46 اگر فقط کسانی را دوست بدارید که شما را دوست می‌دارند، چه پاداشی برای این کار دریافت خواهید کرد؟ حتی باجگیران فاسد نیز چنین می‌کنند.

For if you love those who love you, what reward have you? Do not even the tax collectors do the same?

47 اگر فقط با دوستان خود مهربانی کنید، چه فرقی با دیگران دارید؟ حتی بت‌پرستان نیز چنین می‌کنند.

And if you greet only your friends, what are you doing extra? Do not even the tax collectors do so?

48 پس شما باید کامل باشید، همان‌گونه که پدر آسمانی شما کامل است.

Therefore, you be perfect just as your Father in the heavens is perfect.

The Sermon on the Mount