متی 27
| چون صبح شد، کاهنان اعظم و مشایخ، با یکدیگر مشورت کردند تا راهی بیابند که عیسی را بکشند. | 1 |
When the mornynge was come all ye chefe prestes and the elders of ye people helde a counsayle agenst Iesu to put him to deeth
| پس او را دست بسته به پیلاتُس، فرماندار رومی، تحویل دادند. | 2 |
and brought him bounde and delivered him vnto Poncius Pilate the debite.
| اما یهودا، تسلیم‌کنندۀ او، وقتی دید که عیسی به مرگ محکوم شده است، از کار خود پشیمان شد و سی سکه نقره‌ای را که گرفته بود، نزد کاهنان اعظم و سران قوم آورد تا به ایشان بازگرداند. | 3 |
Then when Iudas which betrayed him sawe that he was condempned he repented him sylfe and brought ageyne the. xxx. plattes of sylver to ye chefe prestes and elders
| او به آنان گفت: «من گناه کرده‌ام چون باعث محکومیت مرد بی‌گناهی شده‌ام.» آنان جواب دادند: «به ما چه؟ خودت خواستی!» | 4 |
sayinge: I have synned betrayinge the innocent bloud. And they sayde: what is that to vs? Se thou to that.
| پس او سکه‌ها را در معبد ریخت و بیرون رفت و خود را با طناب خفه کرد. | 5 |
And he cast doune the sylver plattes in the temple and departed and went and hounge him sylfe.
| کاهنان اعظم سکه‌ها را از روی زمین جمع کردند و گفتند: «ریختن این سکه‌ها در خزانۀ معبد حرام است، زیرا خونبهاست.» | 6 |
And the chefe prestes toke the sylver plattes and sayd: it is not lawfull for to put them in to the treasury because it is the pryce of bloud.
| بنابراین، پس از بحث و مشورت، قرار بر این شد که با آن پول قطعه زمینی را بخرند که کوزه‌گرها از خاکش استفاده می‌کردند، و از آن زمین به عنوان قبرستان بیگانگانی استفاده کنند که در اورشلیم فوت می‌شدند. | 7 |
And they toke counsell and bought with them a potters felde to bury strangers in.
| به همین، دلیل آن قبرستان تا به امروز نیز به «زمین خون» معروف است. | 8 |
Wherfore that felde is called the felde of bloud vntyll this daye.
| این واقعه، پیشگویی ارمیای نبی را به انجام رساند که فرموده بود: «آنها سی سکۀ نقره یعنی قیمتی را که مردم اسرائیل برای او تعیین کرده بودند برداشتند، | 9 |
Then was fulfylled that which was spoken by Ieremy the Prophet sayinge: and they toke. xxx. sylver plattes the prise of him that was valued whom they bought of the chyldren of Israel
| و از کوزه‌گرها زمینی خریدند، همان‌گونه که خداوند به من فرموده بود.» | 10 |
and they gave them for the potters felde as the Lorde appoynted me.
| در این هنگام، عیسی را به حضور پیلاتُس، فرماندار رومی آوردند. فرماندار از او پرسید: «آیا تو پادشاه یهود هستی؟» عیسی جواب داد: «همین‌طور است که می‌گویی.» | 11 |
Iesus stode before the debite: and the debite axed him sayinge: Arte thou the kynge of ye Iues? Iesus sayd vnto him: Thou sayest
| آنگاه کاهنان اعظم و سران قوم یهود اتهاماتی بر او وارد ساختند، اما او هیچ جواب نداد. | 12 |
and when he was accused of ye chefe prestes and elders he answered nothinge.
| پس پیلاتُس به او گفت: «نمی‌شنوی چه می‌گویند؟» | 13 |
Then sayd Pilate vnto him: hearest thou not how many thinges they laye ageynste ye?
| اما عیسی همچنان خاموش بود، به طوری که سکوت او فرماندار را نیز به تعجب واداشت. | 14 |
And he answered him to never a worde: in so moche that the debite marveylled greatlie.
| و رسم فرماندار بر این بود که هر سال در عید پِسَح، یک زندانی را به خواست مردم آزاد کند. | 15 |
At that feest the debite was wonte to deliver vnto ye people a presoner whom they wolde desyer.
| در آن سال، زندانی مشهوری به اسم باراباس در زندان بود. | 16 |
He had then a notable presoner called Barrabas.
| آن روز صبح، وقتی مردم گرد آمدند، پیلاتُس به ایشان گفت: «کدام یک از این دو نفر را می‌خواهید برایتان آزاد کنم: باراباس یا عیسی را که مسیح شماست؟» | 17 |
And when they were gadered together Pilate sayde vnto the: whether wyll ye that I geve losse vnto you Barrabas or Iesus which is called Christ?
| چون خوب می‌دانست که سران قوم از روی حسادت عیسی را دستگیر کرده‌اند. | 18 |
For he knewe well that for envie they had delivred him.
| در همان هنگام که پیلاتُس جلسه دادگاه را اداره می‌کرد، همسرش برای او پیغامی فرستاده، گفت: «با این مرد بی‌گناه کاری نداشته باش، چون دیشب به خاطر او خوابهای وحشتناکی دیده‌ام.» | 19 |
When he was set doune to geve iudgemet his wyfe sent to him sayinge: have thou nothinge to do with that iuste man. For I have suffered many thinges this daye in a dreame about him.
| کاهنان اعظم و مقامات قوم یهود از این فرصت استفاده کردند و مردم را واداشتند که از پیلاتُس آزادی باراباس و اعدام عیسی را بخواهند. | 20 |
But the chefe preestes and the elders had parswaded the people that they shulde axe Barrabas and shulde destroye Iesus.
| پس فرماندار دوباره پرسید: «کدام یک از این دو نفر را می‌خواهید برایتان آزاد کنم؟» مردم فریاد زدند: «باراباس را!» | 21 |
Then the debite answered and sayde vnto them: whether of the twayne wyll ye that I let loosse vnto you? And they sayde Barrabas.
| پیلاتُس پرسید: «پس با عیسی که مسیح شماست، چه کنم؟» مردم یکصدا فریاد زدند: «مصلوبش کن!» | 22 |
Pilate sayde vnto them: what shall I do then with Iesus which is called Christ? They all sayde to him: let him be crucified.
| پیلاتُس پرسید: «چرا؟ مگر چه گناهی کرده است؟» ولی باز فریاد زدند: «مصلوبش کن!» | 23 |
Then sayde the debite: what evyll hath he done? And they cryed the more sayinge: let him be crucified.
| وقتی پیلاتُس دید که اصرار او فایده‌ای ندارد، و حتی ممکن است شورشی به پا شود، دستور داد کاسهٔ آبی حاضر کنند، و در مقابل چشمان مردم دستهای خود را شست و گفت: «من از خون این مرد، بری هستم؛ دیگر خودتان می‌دانید!» | 24 |
When Pilate sawe that he prevayled nothinge but that moare busines was made he toke water and wasshed his hondes before ye people sayinge: I am innocent of the bloud of this iuste person and that ye shall se.
| جمعیت فریاد زدند: «خونش به گردن ما و فرزندان ما باشد!» | 25 |
Then answered all the people and sayde: his bloud be on vs and on oure chyldren.
| پس پیلاتُس، باراباس را برای ایشان آزاد کرد و دستور داد عیسی را پس از شلّاق زدن، ببرند و مصلوب کنند. | 26 |
Then let he Barrabas loose vnto them and scourged Iesus and delivered him to be crucified.
| سربازان ابتدا عیسی را به حیاط کاخ فرماندار بردند و تمام سربازان را به دور او جمع کردند. | 27 |
Then the soudeours of the debite toke Iesus vnto the comen hall and gaddered vnto him all the company.
| سپس، لباس او را درآوردند و ردایی ارغوانی به او پوشاندند، | 28 |
And they stripped him and put on him a purpyll roobe
| و تاجی از خار ساخته، بر سر او گذاشتند، و یک چوب، به نشانهٔ عصای سلطنت، به دست راست او دادند و در برابرش زانو زده، با ریشخند می‌گفتند: «درود بر پادشاه یهود!» | 29 |
and platted a croune of thornes and put vpon his heed and a rede in his ryght honde: and bowed their knees before him and mocked him saying: hayle kinge of the Iewes:
| پس از آن، به صورتش آب دهان انداختند و چوب را از دستش گرفته، بر سرش زدند. | 30 |
and spitted vpon him and toke the rede and smoote him on the heed.
| پس از اینکه از مسخره کردن او خسته شدند، شنل را از دوشش برداشته، لباس خودش را به او پوشانیدند، و او را بردند تا مصلوبش کنند. | 31 |
And when they had mocked him they toke the robe of him ageyne and put his awne reymet on him and leed him awaye to crucify him.
| در راه، به مردی برخوردند از اهالی قیروان که نامش شمعون بود. او را وادار کردند صلیب عیسی را بر دوش بگیرد و ببرد. | 32 |
And as they came out they fonnde a man of Cyren named Simon: him they compelled to beare his crosse.
| وقتی به محلی به نام جُلجُتا که به معنی جمجمه است، رسیدند، | 33 |
And whe they cam vnto ye place called Golgotha (that is to saye a place of deed mens sculles)
| سربازان به او شرابی مخلوط به زرداب دادند؛ اما وقتی آن را چشید، نخواست بنوشد. | 34 |
they gave him veneger to drinke mengled with gall. And when he had tasted therof he wolde not drinke.
| سربازان، پس از مصلوب کردن او، بر سر تقسیم لباسهایش قرعه انداختند. | 35 |
When they had crucified him they parted his garmentes and did cast lottes: to fulfyll that was spoken by the prophet. They deuyded my garmetes amonge them: and apon my vesture did cast loottes.
| سپس همان جا در اطراف صلیب به تماشای جان دادن او نشستند. | 36 |
And they sate and watched him there.
| تقصیرنامۀ او را نیز بالای سرش بر صلیب نصب کردند: «این است عیسی، پادشاه یهود.» | 37 |
And they set vp over his heed the cause of his deeth written. This is Iesus the kynge of the Iewes.
| دو شورشی را نیز با او به صلیب کشیدند، یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ او. | 38 |
And ther were two theves crucified with him one on ye right honde and another on the lyfte.
| کسانی که از آنجا رد می‌شدند، سرهای خود را تکان داده، ریشخندکنان | 39 |
They that passed by revyled him waggynge ther heeddes
| می‌گفتند: «تو که می‌خواستی معبد را خراب کنی و در عرض سه روز آن را باز بسازی، خود را نجات بده! اگر واقعاً پسر خدایی، از صلیب پایین بیا!» | 40 |
and sayinge: Thou that destroyest the temple of God and byldest it in thre dayes save thy sylfe. If thou be ye sonne of God come doune from the crosse.
| کاهنان اعظم و علمای دین و مشایخ نیز او را مسخره کرده، می‌گفتند: | 41 |
Lykwyse also the hye prestes mockinge him with the scribes aud elders sayde:
| «دیگران را نجات می‌داد اما نمی‌تواند خودش را نجات دهد! اگر پادشاه اسرائیل است همین الان از صلیب پایین بیاید تا به او ایمان بیاوریم؟ | 42 |
He saved other him sylfe he can not save. If he be ye kynge of Israel: let him now come doune from the crosse and we will beleve him.
| او به خدا توکل کرد، پس اگر خدا دوستش دارد، بگذار نجاتش دهد، زیرا ادعا می‌کرد که پسر خداست!» | 43 |
He trusted in God let him deliver him now yf he will have him: for he sayde I am the sonne of God.
| حتی آن دو شورشی نیز که با او مصلوب شده بودند، به او دشنام می‌دادند. | 44 |
That same also the theves which were crucified with him cast in his tethe.
| آن روز، از ظهر تا ساعت سه بعد از ظهر، تاریکی تمام آن سرزمین را فراگرفت. | 45 |
From the sixte houre was there dercknes over all the londe vnto the nynth houre.
| نزدیک به ساعت سه، عیسی با صدای بلند فریاد زد: «ایلی، ایلی، لَمّا سَبَقتَنی»، یعنی «خدای من، خدای من، چرا مرا واگذاشتی؟» | 46 |
And about ye nynth houre Iesus cryed with a loude voyce sayinge: Eli Eli lama asbathani. That is to saye my God my God why hast thou forsaken me?
| بعضی که آنجا ایستاده بودند، تصور کردند که ایلیا نبی را صدا می‌زند. | 47 |
Some of them that stode there when they herde that sayde: This man calleth for Helyas.
| یکی از آنان دوید و اسفنجی از شراب ترشیده را بر سر یک چوب گذاشت و نزدیک دهان او برد تا بنوشد. | 48 |
And streyght waye one of them ranne and toke a sponge and filled it full of veneger and put it on a rede and gave him to drinke.
| ولی دیگران گفتند: «کاری نداشته باش! بگذار ببینیم آیا ایلیا می‌آید او را نجات دهد یا نه؟» | 49 |
Other sayde let be: let vs se whyther Helyas will come and deliver him.
| آنگاه عیسی فریاد بلند دیگری برآورد و روح خود را تسلیم کرد. | 50 |
Iesus cryed agayne with a lowde voyce and yelded vp the goost.
| در آن لحظه، ناگهان پردهٔ معبد از بالا تا پایین دو پاره شد و چنان زمین لرزه‌ای رخ داد که سنگها شکافته، | 51 |
And beholde the vayle of the temple dyd rent in twayne from ye toppe to the bottome and the erth dyd quake and the stones dyd rent
| و قبرها باز شدند و بسیاری از مقدّسین خدا که مرده بودند، زنده شدند؛ | 52 |
and graves dyd open: and the bodies of many sainctes which slept arose
| و پس از زنده شدن عیسی، از قبرستان به اورشلیم رفتند و بسیاری ایشان را دیدند. | 53 |
and came out of ye graves after his resurreccion and came into the holy cite and appered vnto many.
| آن افسر رومی و سربازانش که وظیفۀ نگهبانی از عیسی را بر عهده داشتند، از این زمین‌لرزه و رویدادها وحشت کردند و گفتند: «براستی این مرد پسر خدا بود.» | 54 |
When the Centurion and they that were with him watchinge Iesus sawe ye erth quake and those thinges which hapened they feared greatly sayinge. Of a surete this was the sonne of God.
| عده‌ای از زنان که عیسی را خدمت می‌کردند و به دنبال او از جلیل آمده بودند، در آنجا حضور داشتند و از دور ناظر واقعه بودند. | 55 |
And many wemen were there beholdinge him a farre of which folowed Iesus fro Galile ministringe vnto him.
| در بین ایشان مریم مجدلیه، مریم مادر یعقوب و یوسف، و نیز مادر یعقوب و یوحنا، پسران زبدی، دیده می‌شدند. | 56 |
Amonge which was Mary Magdalen and Mary the mother of Iames and Ioses and ye mother of zebedes chyldren.
| هنگام غروب، مردی ثروتمند به نام یوسف که اهل رامه و یکی از پیروان عیسی بود، | 57 |
When the even was come there came a ryche man of Aramathia named Ioseph which same also was Iesus disciple.
| به حضور پیلاتُس رفت و از او جسد عیسی را درخواست کرد. پیلاتُس دستور داد جسد را در اختیار او قرار دهند. | 58 |
He went to Pilate and begged the body of Iesus. Then Pilate commaunded the body to be delivered.
| یوسف جسد را گرفت و در کتان پاکی پیچید، | 59 |
And Ioseph toke the body and wrapped it in a clene lynnyn clooth
| و در مقبره‌ای که به تازگی برای خود در صخره تراشیده بود، جای داد. سپس سنگی بزرگ در مقابل قبر قرار داد و رفت. | 60 |
and put it in his newe tombe which he had hewen out even in the roke and rolled a greate stone to the dore of ye sepulcre and departed.
| مریم مجدلیه و آن مریم دیگر در آنجا روبروی قبر نشسته بودند. | 61 |
And there was Mary Magdalene and the other Mary sittynge over ageynste the sepulcre.
| روز بعد، پس از مراسم اولین روز پِسَح، کاهنان اعظم و فریسیان نزد پیلاتُس رفتند | 62 |
The nexte daye that foloweth good frydaye the hye prestes and pharises got them selves to Pilate
| و گفتند: «قربان، به یاد داریم که آن فریبکار وقتی زنده بود، می‌گفت:”من پس از سه روز زنده می‌شوم.“ | 63 |
and sayde: Syr we remember yt this deceaver sayde whyll he was yet alyve After thre dayes I will aryse agayne.
| پس خواهش می‌کنیم دستور فرمایید قبر را تا سه روز زیر نظر داشته باشند، تا شاگردانش نتوانند بیایند و جسد او را بدزدند و ادعا کنند که او زنده شده است! اگر موفق به این کار شوند، وضع بدتر از اول می‌شود.» | 64 |
Commaunde therfore that the sepulcre be made sure vntyll ye thyrd daye lest paraventure his disciples come and steale him awaye and saye vnto the people he is rysen from deeth and the laste erroure be worsse then the fyrst.
| پیلاتُس گفت: «چرا از نگهبانان معبد استفاده نمی‌کنید؟ آنان خوب می‌توانند از قبر محافظت کنند.» | 65 |
Pilate sayde vnto them. Take watche men: Go and make it as sure as ye can.
| پس رفتند و سنگ در قبر را مُهر و موم کردند و نگهبانان گماشتند تا کسی به قبر نزدیک نشود. | 66 |
And they went and made the sepulcre sure with watche men and sealed the stone.
