متی 23

1 آنگاه عیسی خطاب به مردم و شاگردانش فرمود:

Yeso mawuzi we tize, magu.

2 «علمای دین و فریسیان مُفَسران شریعت موسی هستند.

Anu dungara wa taurat nan nanu bezi uru wa tonno u turi umu sa.

3 پس آنچه به شما تعلیم می‌دهند، به‌جا آورید، اما هیچگاه از اعمالشان سرمشق نگیرید، زیرا هرگز به تعالیمی که می‌دهند، خودشان عمل نمی‌کنند.

Barki anime, tarsani i wuzi vat imumbe sa wabuka shi, kati i wuzi imum sa wazin nu wuzame ba.

4 ایشان تکالیف دینی بسیار سنگینی بر دوش مردم می‌گذارند، اما هرگز حاضر نیستند حتی انگشتی برای کمک به ایشان تکان دهند.

Wake wa caniwwe cira ugittak, ujas uhanna, wacana anu uni agirza we acece awe wadake wa hana ba.

5 «هر کاری می‌کنند، برای تظاهر است. دعاها و آیه‌های کتب مقدّس را می‌نویسند و به بازویشان می‌بندند، و دامن رداهایشان را بلندتر می‌دوزند تا جلب توجه کنند و مردم آنان را دیندار بدانند.

Vat biwuza wuza buwe aje anu ani, wabara iliya idandang in ti di bi tuwe u tuzo adizi.

6 چقدر دوست دارند که در ضیافتها بر صدر مجلس بنشینند، و در کنیسه‌ها بهترین جا را داشته باشند،

Wa nyara ticukum ti gan can a hiri agab, nan tihira titi cukum ti hu ma udenge Asere.

7 و به هنگام عبور از کوچه و بازار مردم به ایشان تعظیم کنند و آنان را”استاد“خطاب کنند.

A issiziwe ati hira tini gura, agussin we anu dungara.

8 اما شما چنین القابی را از مردم نپذیرید، چون شما یک استاد دارید و همهٔ شما با هم برابر و برادرید.

Kati hem a gussin shi anu dungara ba, barki unu dungara ushime u inde mani vat tu shi ni henu nini.

9 همچنین، هیچ‌کس را بر روی زمین”پدر“نگویید، چون شما یک”پدر آسمانی“دارید که خداست.

Kati ititi uye acoo anyimo unee, barki acoo u inde mani asesere.

10 و نگذارید کسی شما را”استاد“بخواند، چون یک استاد دارید که مسیح است.

Kati atiti shi anu tarsan nanu wani ba unu tarsan na nu memani yeso.

11 «هر چه بیشتر به دیگران خدمت کنید، بزرگتر خواهید بود، زیرا بزرگی در خدمت کردن است.

De sa mazi unanu anyimo a shi me mani urere.

12 زیرا هر که بکوشد خود را بزرگ جلوه دهد، خوار خواهد شد، اما کسی که خود را فروتن سازد، سربلند خواهد گردید.

Vat desa m yeze nice nume, adituzo me, desa ma tuzo nice adi yeze me.

13 «وای به حال شما، ای علمای دین و فریسیان! چقدر ریاکارید! نه می‌گذارید دیگران به ملکوت آسمان وارد شوند و نه خود وارد می‌شوید.

Shi wono shi anime anu dungara, nan anu uyetike a nu bezizi urusa, ana mi yakorsizo tina turibize azesese ace a shi, shi dakki ya ribe ba.

14 «وای بر شما ای علمای دین و فریسیان ریاکار! شما وقتی دعاهای طولانی می‌کنید و تظاهر به دینداری می‌نمایید، تمام هوش و حواستان به این است که چگونه اموال بیوه‌زنان را تصاحب کنید. از این رو مجازات شما بسیار شدید خواهد بود.

Shi wono shi anu dungara wataura nan nanu bezizi urusa, ana matin! ike iri imumare aneme sa anu ruma wawijo ike hunze tubunani in bi ringara bi jokon anime azin nu tara u shi.

15 وای به حال شما ای علمای دین و فریسیان! شما همه جا را زیر پا می‌گذارید تا کسی را پیدا کنید که مرید شما شود؛ و وقتی موفق شدید، او را دو برابر بدتر از خودتان سزاوار جهنم می‌سازید. (Geenna g1067)

Shi wono shi anime, anu dungara wataura, nan nanu be zizi rusa, anamalin ike tar si ti hihira nan ma rba ma dandn dang, barki unyara unu tarsa ushi cas inki ya kem ikurzo me una yimo ura. (Geenna g1067)

16 «وای به حال شما ای عصاکش‌های کور! زیرا می‌گویید:”اشکالی ندارد کسی به معبد قسم بخورد چون می‌تواند قسمش را بشکند؛ ولی کسی که به ظرفهای طلایی که در معبد هست، قسم بخورد باید آن را حتماً وفا کند.“

Shi wono shi, shi anu hungo arubo, shi sa igussa, vattu shi yatonizo undenge Asere imum i zoni, aname desa ma tonikon in ni mumu ihuma udenge Asere, itoni idi rime.

17 ای نادانان! ای نابینایان! کدام مهمتر است، طلا یا معبد که طلا را تقدیس می‌کند؟

Shi ababana, arobo! iya ini iteki shi innu gwardang, bizinariya bini nani udenge Asere sa u zi lau.

18 «همچنین می‌گویید:”قسم به مذبح را می‌شود شکست، ولی قسم به هدیهٔ روی مذبح را باید حتماً وفا کرد.“

Ike gu, kodavi matoniko innu bagadi sadi ga imum izoni. vat de sa matoni kon innu wito nice, itono idimekime.

19 ای احمقهای کور! کدام مهمتر است هدیه‌ای که روی مذبح است یا خود مذبح که هدیه را تقدیس می‌کند؟

Shi arubo iya ini iteki innu gwarndang, u sadiga uni nani ubagadi uwito sa u zi usadiga alau.

20 وقتی به مذبح قسم می‌خورید، در واقع به خود مذبح و هر چه که بر آن است قسم یاد می‌کنید؛

Barki anime kovi magoni kon in nu bagadi uhaya sa uzi lau nani vat inni mumbe sa ira anyimo me.

21 و وقتی به معبد قسم می‌خورید، در واقع به خود خانه و به خدایی که در آن خانه هست قسم یاد می‌کنید؛

Vat desa ma tonikon innu denge Asere, matonikon me, nan desa mara anyimo me.

22 و وقتی به آسمان قسم می‌خورید، در واقع به تخت خدا و خود خدا که بر تخت نشسته است قسم می‌خورید.

koda vi matonikon na zesere, matonikon inn hira ati cukuno tu gomo masere.

23 «وای به حال شما ای علمای دین و فریسیان ریاکار! شما حتی ده‌یک محصول نعناع و شِوید و زیره باغچه‌تان را هدیه می‌دهید، اما احکام مهمتر شریعت را که عدالت و رحمت و امانت است، نادیده می‌گیرید. شما باید ده‌یک را بدهید، ولی احکام مهمتر را نیز فراموش نکنید.

Shi wono shi anu dungara wataura nan nanu bezizi urusa, anamalin! ike isusso imum ye sere reppii? Iye yavete imumu ihuna ini kara ya taura, me ini kadure, nan imum iriri, ubeziu inko iginọ ini ya wuna inguna iwuzi, kati iceki ireba ba.

24 ای عصاکش‌های کور، که پشه را از صافی می‌گذرانید ولی شتر را می‌بلعید!

Anu hungo arubo, ike i inki iruba u kwaro dan mitsil, anime ike itu be ronkoni.

25 «وای به حال شما ای علمای دین و فریسیان ریاکار! چون شما بیرون کاسه و بشقاب را آنقدر تمیز می‌کنید تا بدرخشد، ولی درون آنها از طمع و ناپرهیزی پر است.

Shi wono shi anu dungara wa taura nan naun bezizi uru sa, anamalin! ike i kpici mamaru miso anyimo me ini madiri.

26 ای فریسی‌های کور، اول درون کاسه و بشقاب را تمیز کنید که بیرونشان هم پاک خواهد شد.

Hu urubo unu bezi urusa! tuba u kpico u mamaru miso udiku kpici anyumo me barki mataraa macukuno lau.

27 «وای به حال شما ای علمای دین و فریسیان ریاکار! شما مانند قبرهای سفید شده‌ای هستید که ظاهری زیبا دارند اما داخل آنها پر است از استخوانهای مردگان و کثافات!

Shiwono shi, anu dungara ataura nan nanu bezizi urusa, anamalin! kasi mucau sa a humuka muni, amatara anyimo me a ubo ani zenzen.

28 شما می‌کوشید خود را دیندار جلوه دهید، ولی در زیر آن عبای مقدّستان، دلهایی دارید پر از ریا و گناه.

Aje shi ana huma wani, iye a nyimoo malin mani in katuma kaburu.

29 «وای بر شما ای علمای دین و فریسیان ریاکار! شما برای پیامبران مقبره می‌سازید و آرامگاه مقدّسین را زینت می‌دهید

Shiwono shi anu dungara ataura nan nanu bezizi urusa, anamalin! ike i bari tikura a mu cau manu dang akatuma ka sere, ibara tihira.

30 و می‌گویید:”اگر ما به جای اجدادمان بودیم، در کشتن پیامبران با آنها شریک نمی‌شدیم.“

Igusa da ta cukuno uganiya acokoro aru utuba, sa daki ta benkuwe u kwon gizo umaye manu adang akatuma.

31 «اما با این گفته، به زبان خود اعلام می‌دارید که فرزندان قاتلان انبیا هستید.

A anime ya bezi ace ashi, she wani ahana uhuza ana katuma kadang ka sere.

32 شما قدم به قدم از آنان پیروی می‌کنید؛ شما در اعمال بد، از ایشان پیشی گرفته‌اید.

Ba mincikinani katuma kacokoro ashime.

33 ای مارهای خوش خط و خال! چگونه می‌توانید از مجازات جهنم جان به در ببرید؟ (Geenna g1067)

Shi iwa! aneni idi sumi u gwari ka anyimo ura. (Geenna g1067)

34 «من، انبیا و مردان حکیم و علما را به سوی شما می‌فرستم، و شما بعضی را به دار خواهید کشید و بعضی را در کنیسه‌های خود زیر ضربه‌های شلّاق گرفته، شهر به شهر آواره خواهید کرد.

Barkin anime ma tuman shi ana katuma kadang kasere, nan nanu urusa imum, nan anu rusa atau ra, idi huzi aye awe i gankirka aye, icobi aye suwe ti pin tipin, in nu mnsa uwe u zitto.

35 پس خون مردم بی‌گناهی که بر زمین ریخته شده است، به گردن شما خواهد بود، از خون هابیل معصوم گرفته تا خون زکریا پسر برخیا که او را در داخل معبد، بین محرابگاه و مذبح، کشتید.

Barki nihaiki ni maye manu nanni ruba ubenki a kponkoni unee, makuro ace ashi uzi ka umaye mahabila unu uriri uhana uma zakariya unu barikiya, desa ya hu atii udenge Asere.

36 براستی به شما می‌گویم که این نسل تاوان همۀ اینها را پس خواهد داد.

Kadure inboshi, vat agimo me adi kem anu ganiya ugeme.

37 «ای اورشلیم، ای اورشلیم، ای قاتلِ انبیا و سنگسارکنندۀ فرستادگان خدا! چند بار خواستم فرزندان تو را جمع کنم همان‌طور که مرغ جوجه‌های خود را زیر بال خود می‌گیرد، اما تو نخواستی.

“Shi ananu u urshalima! ananu urshalima anu huzza ana katuma ka dang kasere, anu vingizi an de sa atuma ahira ashi! ka ka hono kani manyara in orso shi kasi bi tukuru sabike bi orso ahana anyimo ama gawre mabini!

38 پس اکنون خانه‌ات ویران خواهد ماند.

Iyenne aceki shi akura anime.

39 زیرا به شما می‌گویم که دیگر مرا نخواهید دید تا زمانی که بگویید”مبارک است آن که به نام خداوند می‌آید.“»

In bossi shi, idaka ira miba, senke ronobesa ya guna, biringara bi cukuno ahira unu ezen ni za ni gomo sere.”

Jesus Preaches in the Synagogue