متی 20

1 «زیرا ملکوت آسمان را می‌توان به ماجرای صاحب باغی تشبیه کرد که صبح زود بیرون رفت تا برای باغ خود چند کارگر بگیرد.

Basa naa ma, Yesus nanori nae, “Lamatualain totoꞌu parendan, onaꞌ nekendandaaꞌ ia: hambu tenu osiꞌ esa feꞌe fefetu anaꞌ liiꞌ nee te ana lao, neu sangga atahori fo tao ues sia osi anggor na.

2 او با کارگرها قرار گذاشت که به هر یک، مزد یک روز کامل را بپردازد؛ سپس همه را به سر کارشان فرستاد.

Ana hambu atahori mana tao ues, boe ma ara rala haraꞌ esa de tao ues fai sa na, sesebꞌan, doi fulaꞌ esa, tungga felin. Raꞌaheiꞌ basa ma, ana denu se reu tao ues sia osin rala.

3 «ساعاتی بعد، بار دیگر بیرون رفت و کارگرانی را در میدان دید که بیکار ایستاده‌اند.

Liiꞌ sio fefetun ma, ana lao pasar neu. Sia naa nita atahori hira mana endoꞌ hie-hieꞌ a.

4 پس، آنان را نیز به باغ خود فرستاد و گفت که هر چه حقشان باشد، غروب به ایشان خواهد داد.

Boe ma ana nafadꞌe se nae, ‘We aꞌa nggara e! Hei nau tao ues sia au osi ngga, do? Dei fo au bae nggi tungga ndandaan.’ Rena rala taꞌo naa ma, ara raꞌaheiꞌ neuꞌ ena, de reu ue-tao.

5 پس آنها نیز مشغول کار شدند. باز نزدیک ظهر، و نیز ساعت سه بعد از ظهر بیرون رفت و چنین کرد.

Liiꞌ sanahulu rua reorendun no liiꞌ telu bobꞌon, tenu osiꞌ a lao hela umen, de neu sangga seluꞌ mana tao ues fai.

6 «ساعت پنج بعد از ظهر، بار دیگر رفت و چند نفر دیگر را پیدا کرد که بیکار ایستاده بودند و پرسید: «چرا تمام روز اینجا بیکار مانده‌اید؟

Mbei ma liiꞌ lima bobꞌon, ma tenu osiꞌ a lao fai. Ana mete neu-nema ma, feꞌe hambu atahori mana bakariiꞌ hie-hieꞌ a. Boe ma natane se nae, ‘Taꞌo bee de ama ririi hie-hieꞌ a mia fefetun losa bobꞌon, nda tao saa sa boe?’

7 «جواب دادند: هیچ‌کس به ما کار نداد. «به ایشان گفت: بروید به باغ من و کار کنید.

Atahori naa ra rataa rae, ‘Amaꞌ e! Nda hambu atahori fee hai ue-tataos sa.’ Basa ma, tenu osiꞌ a nae, ‘Mete ma taꞌo naa, naa, ama mii tao ues sia osi ngga leo!’

8 «غروب آن روز، صاحب باغ به سرکارگر خود گفت که کارگرها را فرا بخواند و از آخرین تا اولین نفر، مزدشان را بپردازد.

Losa jam hahae tao ues ma, tenu osiꞌ a noꞌe dedꞌenun de nae, ‘Moꞌe atahori mana tao ues ra, fo bae esa-esaꞌ nggadi nara leo. Mulai mia atahori mana maso tao ues maꞌabꞌuit a losa mana tao ues fefeun.’

9 به کسانی که ساعت پنج به کار مشغول شده بودند، مزد یک روز تمام را داد.

De dedꞌenun noꞌe atahori mana tao ues mia liiꞌ lima bobꞌon. Ana fee se esa na simbo doi fulaꞌ esa.

10 در آخر، نوبت کارگرانی شد که اول از همه به کار مشغول شده بودند؛ ایشان انتظار داشتند بیشتر از دیگران مزد بگیرند. ولی به آنان نیز همان مقدار داده شد.

Basa ma, dedꞌenun noꞌe atahori mana tao ues laen ra, losa atahori mana tao ues eniꞌ a liiꞌ nee fefetun. Mana tao ues mia fefetun duꞌa rae, neꞌo sira simbo naeꞌ lena mana tao ues mia liiꞌ lima bobꞌon. Tao-tao te, ara o simbo doi fulaꞌ beꞌe esaꞌ boe.

11 وقتی آنها مزدشان را گرفتند به صاحب باغ شکایت کرده، گفتند:

Simbo onaꞌ naa ma, ara ramue tenu osiꞌ a rae,

12 ”به اینها که فقط یک ساعت کار کرده‌اند، به اندازهٔ ما داده‌اید که تمام روز زیر آفتاب سوزان جان کنده‌ایم؟“

‘Aweꞌ! Nda bisa taꞌo ia sa, malangga! Sira mana rema maꞌabuit ra, tao ues akaꞌ liiꞌ esaꞌ a. Te hai mana masoꞌ tao ues eniꞌ a fefetu anan ia, tao ues mitaꞌ mamate mara losa mbusar nandali! Te taꞌo bee de malangga bae hai onaꞌ naa ra boe?’

13 «مالک باغ رو به یکی از ایشان کرده، گفت: ای رفیق، من که به تو ظلمی نکردم. مگر تو قبول نکردی با مزد یک روز کار کنی؟

Boe ma tenu osiꞌ a nataa neu esa nae, ‘Aꞌa, e! Au nda laka aꞌa sa. Huu aꞌa naꞌaheiꞌ tao ues fai sa naa, eni babꞌaen doi fulaꞌ esa. Tebꞌe, to? Dadꞌi au bꞌae tungga hita oꞌolan, to?

14 پس مزد خود را بگیر و برو. دلم می‌خواهد به این آخری به همان اندازه مزد بدهم که به تو دادم.

Malole lenaꞌ, aꞌa simbo doi babꞌaem fo baliꞌ leo. Mete ma au ae fee atahori mana rema tao ues raꞌabuit aꞌa naa babꞌaen onaꞌ saa fo au fee aꞌa boe, na, au hihii-nanau ngga.

15 آیا من حق ندارم هر طور که دلم می‌خواهد پولم را خرج کنم؟ آیا این درست است که تو از سخاوت من دلخور شوی؟

Neꞌo au bisa pake-nggao doi ngga tungga hihii ngga. Taꞌo bee de aꞌa namanasa au huu uꞌena rala maloleꞌ?’

16 «پس کسانی که اکنون آخرند، اول خواهند شد و کسانی که اولند، آخر.»

Onaꞌ naa boe, leleꞌ Lamatualain dadꞌi Maneꞌ soaꞌ neu atahori ra, Ana bala-bꞌae atahori ra tungga hihii-nanaun. De atahori mana nema naꞌabꞌuit, dei fo ana simbo babꞌanggin onaꞌ atahori mana nema naꞌahuluꞌa boe. Boe ma atahori mana nema naꞌahuluꞌ a, dei fo ana simbo babꞌanggin onaꞌ atahori mana nema naꞌabꞌuit a boe.

17 در راه اورشلیم، عیسی دوازده شاگرد خود را به کناری کشید و به ایشان گفت:

Basa naa ma, Yesus se lao risiꞌ Yerusalem reu. Sia dalaꞌ taladꞌan, Ana noꞌe ana mana tungga nara mesaꞌ se fo raꞌabꞌue ro E. Dei de nafadꞌe seluꞌ nae,

18 «اکنون به اورشلیم می‌رویم، و در آنجا پسر انسان را به کاهنان اعظم و علمای دین خواهند سپرد. آنها او را به مرگ محکوم خواهند کرد

“Hei rena, e! Ia naa hita tae Yerusalem teu. Te sia naa ara seo hendi Au, Atahori Matetuꞌ a, neu malangga agama Yahudi ra malangga nara ro meser agama ra. Basa fo ara raꞌetuꞌ hukun risa Au.

19 و به رومی‌ها تحویل خواهند داد تا او را مسخره کنند و شلّاق بزنند و به صلیب بکشند. اما روز سوم او زنده خواهد شد.»

Boe ma ara fee Au neu atahori laen nda mana rahine Lamatualain sa. Basa ma ara olaꞌ raꞌamamaeꞌ Au. Ma ara filo ralutu ao ngga. Dei de, ara tao risa Au sia hau ngganggeꞌ a. Memaꞌ tebꞌe Au mate. Te fini esan boe ma Au usodꞌa baliꞌ.”

20 آنگاه مادر یعقوب و یوحنا، پسران زبدی، دو پسر خود را نزد عیسی آورده، در برابرش زانو زد و خواهش کرد که درخواست او را اجابت کند.

Basa naa ma, Sabadeus saon no ana nara Yakobis no Yohanis reu risiꞌ Yesus. Ma ana sendeꞌ lululanggan ma fee hadꞌa-hormat fo kokoe Yesus.

21 عیسی پرسید: «چه درخواستی داری؟» آن زن جواب داد: «وقتی در ملکوت خود، بر تخت سلطنت بنشینی، اجازه بفرما یکی از پسرانم در سمت راست و دیگری در سمت چپ تو بنشینند.»

Boe ma Yesus natane nae, “Mama, mae parlu saa? Boe ma mama naa nafadꞌe nae, “Taꞌo ia, Amaꞌ! Au oꞌe, mete ma Amaꞌ endoꞌ toꞌu parendaꞌ, na, Amaꞌ soꞌu ana nggara ruꞌa se, fo ara o toꞌu parendaꞌ tungga raꞌabꞌue ro Nggo boe. Au oꞌe fo Amaꞌ muꞌeꞌendo esa neu bobꞌoa onam, ma esa neu bobꞌoa diim.”

22 عیسی در پاسخ گفت: «شما نمی‌دانید چه می‌خواهید! آیا می‌توانید از جام تلخ رنج و عذابی که من باید به‌زودی بنوشم، شما نیز بنوشید؟» جواب دادند: «بله، می‌توانیم.»

Yesus rena ana noꞌe onaꞌ naa ma, nafadꞌe neu Yakobis no Yohanis nae, “Hei nda mihine saa fo ama moꞌeꞌ a sa. Te dei fo Au hambu doidꞌosoꞌ naeꞌ. De taꞌo bee? Seꞌu te hei duꞌa mae hei o bisa lemba doidꞌosoꞌ naa miꞌibꞌue mo Au, do? Ruꞌa se rataa randaa rae, “Hai bisa, Amaꞌ, e!”

23 عیسی به ایشان فرمود: «البته از جام من خواهید نوشید، ولی من اختیار آن را ندارم که شما را در سمت راست و چپ خود بنشانم. این جایگاه برای کسانی نگاه داشته شده که پدرم آنها را از قبل انتخاب کرده است.»

Basa ma Ana nataa fai nae, “Memaꞌ, dei fo hei o doidꞌoso onaꞌ Au boe. Te dei fo seka mana endoꞌ sia Au bobꞌoa ona ngga no dii ngga, Au nda uꞌetuꞌ naa sa. Lamatualain mana naꞌena hak naꞌetuꞌ naa. Lamatualain naꞌetuꞌ memaꞌ, seka mana endoꞌ sia mamanaꞌ naa ena.”

24 وقتی بقیه شاگردان فهمیدند که یعقوب و یوحنا چه درخواستی کرده‌اند، بر آن دو خشمگین شدند.

Leleꞌ ana mana tungga ka sanahuluꞌ ra rena ruꞌa se roꞌe taꞌo naa, ma, ramanasa.

25 ولی عیسی همهٔ شاگردان را فرا خوانده، گفت: «در این دنیا، حکمرانان بر مردم ریاست می‌کنند و اربابان به زیردستان خود دستور می‌دهند.

Te Yesus noꞌe nala basa se, ma nafadꞌe nae, “Taꞌo ia! Hei bubꞌuluꞌ ena, to? Atahori moko-monaen mana toꞌu parendaꞌ ra biasa tuni-ndeni rauinggu nara, de nda tao rala saa sa boe. Ma malangga-malangga mia nusaꞌ fo nda mana rahine Lamatualain sa, ara parenda raꞌalelenaꞌ, de rauinggu nara nda botiꞌ rala langga nara sa.

26 ولی در میان شما نباید چنین باشد. بلکه برعکس، هر که می‌خواهد در میان شما بزرگ باشد، باید خدمتگزار همه باشد؛

De ama sudꞌi boe tao taꞌo naa! Mia hei, seka nae dadꞌi atahori moko-monaen, ana musi dadꞌi onaꞌ ate fo mete-seꞌu atahori laen.

27 و هر که می‌خواهد در بین شما اول باشد، باید غلام شما باشد.

Boe ma seka nau dadꞌi malangga, ana musi tao aon onaꞌ ate.

28 چون پسر انسان نیز نیامده تا کسی به او خدمت کند، بلکه آمده است تا به دیگران کمک کند و جانش را در راه آزادی دیگران فدا سازد.»

Rena, e! Au o onaꞌ naa boe. Au, Atahori Matetuꞌ ia, uma fo mete-seꞌu atahori. Au nda uma fo atahori mete-seꞌu Au sa. Huu Au uma fee masodꞌa ngga teme-teme, fo tefa-soi neu atahori hetar sala-kilu nara.”

29 وقتی عیسی و شاگردانش از شهر اریحا خارج می‌شدند، عدۀ زیادی به دنبال او به راه افتادند.

Basa naa ma, Yesus see lao rakandoo. Leleꞌ ara lao hela kota Yeriko, hambu atahori hetar tungga se boe.

30 در همین هنگام، دو کور که کنار جاده نشسته بودند، چون شنیدند که عیسی از آنجا می‌گذرد، صدای خود را بلند کرده، فریاد زدند: «ای سَروَر ما، ای پسر داوود، بر ما رحم کن!»

Sia naa, atahori pokeꞌ rua endoꞌ sia dalaꞌ suun. Leleꞌ ara rena rae, mana tungga naa, naeni Yesus mia Nasaret, ma ara randu, rahereꞌ rae, “Papa! Daud tititi-nononosin, e! Hai mihani Papa doon seli ena! Kasian hai dei!”

31 جمعیت بر سرشان فریاد زدند: «ساکت شوید!» اما آنان صدای خود را بلندتر می‌کردند که: «ای سَرور ما، ای پسر داوود، به ما رحم کن!»

Rena ara rameli raꞌo naa, ma atahori raꞌanggee rae, “Hee! Ama nenee!” Te ara bau rameli rahereꞌ lenaꞌ fai rae, “Papa, e! Daud tititi-nononosin, e! Kasian hai dei!”

32 سرانجام وقتی عیسی به آنجا رسید، ایستاد و از ایشان پرسید: «چه می‌خواهید برایتان بکنم؟»

Leleꞌ Ana rena raꞌo naa, ma Ana nambariiꞌ de natane se nae, “Hei nau Au tao saa fee nggi?”

33 جواب دادند: «سَروَر ما، می‌خواهیم چشمانمان باز شود!»

Ara rataa rae, “Papa, e! Tulun fo hai mete mita dei!”

34 عیسی دلش به حال ایشان سوخت و دست بر چشمانشان گذاشت. بی‌درنگ بینایی خود را بازیافتند و از پی عیسی روانه شدند.

Rena ara olaꞌ taꞌo naa, ma Ana kasian se. De Ana nggama mata nara, ma ara mete rita neuꞌ ena boe. Basa naa ma, ara lao tungga E.