< مَرقُس 10 >
| عیسی از کَفَرناحوم به طرف سرزمین یهودیه و قسمت شرقی رود اردن رفت. باز عدهٔ زیادی در آنجا نزد او گرد آمدند و او نیز طبق عادت خود، به تعلیم ایشان پرداخت. | 1 |
Basa boe, Yesus se risiꞌ propensi Yudea, ma mamana-mamanaꞌ laen sia loe Yordan bobꞌoa rulu na. Mia bee-bꞌee atahori naeꞌ rema heo rala E. Onaꞌ a biasa, Yesus nanori se.
| آنگاه بعضی از فریسیان پیش آمدند تا با بحث و گفتگو، او را غافلگیر کنند. پس به عیسی گفتند: «آیا مرد اجازه دارد زن خود را طلاق دهد؟» | 2 |
Hambu atahori Farisi hira rema rae tao raꞌatutudꞌa E. Ratane rae, “Tungga hita atoran agama na naa, mete ma touꞌ sao ena, bole mahelaꞌ, do hokoꞌ?”
| عیسی نیز از ایشان پرسید: «موسی در مورد طلاق چه دستوری داده است؟» | 3 |
Yesus nataa se nae, “Misinedꞌa dei! Atoran sasaot fo Baꞌi Musa fee hela neu hita nae taꞌo bee?”
| جواب دادند: «موسی اجازه داده که مرد طلاقنامه‌ای بنویسد و زن خود را رها کند.» | 4 |
Rataa rae, “Baꞌi Musa atoran na nae, touꞌ bole mahelaꞌ, sadꞌi fee susura mahelaꞌ neu sao na dei.”
| عیسی فرمود: «موسی به علّت سنگدلی شما این حکم را صادر کرد. | 5 |
Yesus naselu nae, “He! Rena dei! Huu hei langga fatu mara, naa de Baꞌi Musa suraꞌ taꞌo naa!
| اما در ابتدای آفرینش، خدا”ایشان را مرد و زن آفرید.“ | 6 |
Afiꞌ hei liliꞌ dudꞌui fefeu na, leleꞌ Lamatualain tao lalai no raefafoꞌ! Nene suraꞌ hela nae, “Lamatualain tao atahori, touꞌ no inaꞌ.
| و”به این سبب است که مرد از پدر و مادر خود جدا می‌شود و به زن خود می‌پیوندد، | 7 |
Naa de, touꞌ a lao hela papa-mama na, neu nasodꞌa ralaꞌ esa no sao na,
| و آن دو یک تن می‌شوند“. بنابراین، از آن پس دیگر دو تن نیستند بلکه یک تن. | 8 |
huu ruꞌa se dadꞌi esa ena.’
| پس آنچه را خدا پیوست، انسان جدا نکند.» | 9 |
Mete ma Lamatualain, tao nala sira ruꞌa se dadꞌi esa ena, atahori afiꞌ fee se mahelaꞌ fai!”
| بعداً وقتی عیسی در خانه تنها بود، شاگردانش بار دیگر سر صحبت را دربارهٔ همین موضوع باز کردند. | 10 |
Basa boe ma, Yesus no mana tungga nara risiꞌ ume sa rala. Sia naa ratane Yesus nenori na faꞌ ra.
| عیسی به ایشان فرمود: «هر که زن خود را طلاق دهد و با زن دیگری ازدواج کند، نسبت به زن خود مرتکب زنا شده است. | 11 |
De nataa nae, “Seka hela hendiꞌ sao na, basa ma ana sao seluꞌ, naa hohongge ena!
| همچنین اگر زنی از شوهرش جدا شود و با مرد دیگری ازدواج کند، او نیز مرتکب زنا شده است.» | 12 |
Inaꞌ o onaꞌ naa boe! Mete ma ana hela hendi sao na, basa ma sao seluꞌ fai, naa hohongge boe!
| مردم کودکان خود را نزد عیسی آوردند تا بر سر ایشان دست بگذارد و برکتشان دهد. اما شاگردان عیسی آنها را برای این کار سرزنش کردند. | 13 |
Leleꞌ esa, atahori ra rendi ana nara risiꞌ Yesus, roꞌe fee se papala-babꞌanggi. Te Yesus mana tungga nara ai atahori naa ra.
| ولی وقتی عیسی رفتار شاگردان را دید، ناراحت شد و به ایشان گفت: «بگذارید کودکان نزد من بیایند و مانع ایشان نشوید. زیرا ملکوت خدا مال کسانی است که مانند این کودکان هستند. | 14 |
Yesus mete-nita taꞌo naa, namanasa mana tungga nara nae, “Hela anaꞌ naa ra rema risiꞌ Au! Afiꞌ miꞌinggee! Te atahori onaꞌ sira ia ra, Lamatualain atahori nara.
| براستی به شما می‌گویم که هر که ملکوت خدا را مانند یک کودک نپذیرد، هرگز به آن داخل نخواهد شد.» | 15 |
Misinedꞌa matalolole! Seka nau nema nandaa no Lamatualain, ana musi hii E, sama onaꞌ anaꞌ hii papa-mama na. Mete ma nda taꞌo naa sa, ana nda nandaa dadꞌi Lamatualain atahori na sa.”
| آنگاه بچه‌ها را در آغوش گرفت و دست بر سر ایشان گذاشت و آنان را برکت داد. | 16 |
Basa boe ma, Yesus holu nala anaꞌ naa ra, tao lima na neu esa-esaꞌ, de fee se papala-babꞌanggi.
| وقتی عیسی عازم سفر بود، شخصی با عجله آمده، نزد او زانو زد و پرسید: «ای استاد نیکو، چه باید بکنم تا زندگی جاوید نصیبم شود؟» (aiōnios ) | 17 |
Yesus se rae lao boe, atahori mamasuiꞌ esa nela-nelaꞌ nema nae nandaa no E. Ana sendeꞌ lululangga na neu Yesus mata na, ma natane nae, “Papa Meser nene fehadat! Au ae utane mbei. Taꞌo ia, Papa. Au musi tao taꞌo bee, fo uhine tebꞌeꞌ au masoꞌ sorga fo usodꞌa o Lamatualain? (aiōnios )
| عیسی از او پرسید: «چرا مرا نیکو می‌خوانی؟ هیچ‌کس نیکو نیست، جز خدا! | 18 |
Yesus nataa nae, “Taꞌo bee de ho mae Au, ‘nene fehadat’!? Nda hambu atahori esa nene fehadat, akaꞌ a Lamatualain.
| و اما در مورد سؤالت، خودت که احکام را می‌دانی: قتل نکن، زنا نکن، دزدی نکن، شهادت دروغ نده، کسی را فریب نده و پدر و مادر خود را گرامی بدار.» | 19 |
Ho muhine, Lamatualain parenda na ma fai maꞌahulu naa nae, ‘Afiꞌ misa atahori; Afiꞌ hohongge; Afiꞌ mumunaꞌo; Afiꞌ dadꞌi sakasii lelekoꞌ; Afiꞌ laka atahori fo haꞌi mala sudꞌiꞌ saa nara; Ma fee hadꞌat neu ho papa-mama ma.’”
| مرد جواب داد: «همۀ این احکام را از کودکی انجام داده‌ام.» | 20 |
Atahori na nataa nae, “Tebꞌe, Papa Meser! Mia au soru ngga, au tungga basa parendaꞌ naa ra ena.”
| عیسی نگاهی گرم و پر محبت به او کرد و فرمود: «تو فقط یک چیز کم داری؛ برو و هر چه داری بفروش و پولش را به فقرا بده تا گنج تو در آسمان باشد نه بر زمین! آنگاه بیا و مرا پیروی کن!» | 21 |
Yesus kasian atahori naa, de nafadꞌe nae, “Tebꞌe! Te feꞌe hela dalaꞌ esa. Ia naa baliꞌ fo seo hendi basa suꞌi mara. Basa naa, muu babanggi doiꞌ nara fee atahori toꞌataꞌ ra. Dei fo uma tungga Au leo. Te Lamatualain pala-baꞌe fee ho suꞌi-betas sia sorga!”
| مرد با چهره‌ای در هم و افسرده، از آنجا رفت، زیرا ثروت زیادی داشت. | 22 |
Atahori naa rena Yesus oꞌola na taꞌo naa, rala na nambalulutu. Ana baliꞌ no rala sususaꞌ, huu eni suꞌiꞌ na naeꞌ.
| عیسی لحظه‌ای به اطراف نگاه کرد و بعد به شاگردان خود فرمود: «برای ثروتمندان چه سخت است ورود به ملکوت خدا.» | 23 |
Boe ma Yesus mete neu-nema, ma olaꞌ no mana tungga nara nae, “Rena e! Atahori mamasuiꞌ a memaꞌ susa lao esaꞌ nisiꞌ sorga!
| شاگردان از این گفتهٔ عیسی تعجب کردند. پس عیسی بازگفت: «ای فرزندان، ورود به ملکوت خدا بسیار سخت است. | 24 |
Rena taꞌo naa boe, mana tungga nara bingun. Te Yesus olaꞌ seluꞌ nae, “Rena matalolole! Mae dadꞌi Lamatualain atahori na, susa lao esaꞌ! Afiꞌ dꞌua mae naa mudaꞌ.
| گذشتن شتر از سوراخ سوزن آسانتر است از وارد شدن شخص ثروتمند به ملکوت خدا!» | 25 |
Atahori mamasuiꞌ a nisiꞌ sorga dadꞌi Lamatualain atahori na, sususa na onaꞌ a banda onta monaeꞌ esa nisiꞌ lalae na tungga sosoot a ndola na.”
| شاگردان از این سخن شگفت‌زده شده، پرسیدند: «پس چه کسی در این دنیا می‌تواند نجات پیدا کند؟» | 26 |
Yesus ola taꞌo naa, tao se bau bingun, de ratane rae, “Mete ma memaꞌ taꞌo naa, seka bisa hambu masodꞌa?”
| عیسی نگاهی به ایشان انداخت و فرمود: «از نظر انسان این کار غیرممکن است، ولی از نظر خدا اینطور نیست، زیرا برای خدا همه چیز ممکن است.» | 27 |
Yesus mete esa-esa, boe ma nafadꞌe nae, “Atahori memaꞌ nda bisa tao sa. Te afiꞌ liliꞌ! Lamatualain bisa tao basaꞌ e!”
| آنگاه پطرس گفت: «ما از همه چیز دست کشیده‌ایم تا از تو پیروی کنیم.» | 28 |
Basa boe ma, Petrus olaꞌ nae, “Papa. Hai lao hela basa saa-saa mara ena fo tungga Papa. Te hai hambu saa?”
| عیسی جواب داد: «خاطرجمع باشید، اگر کسی چیزی را به خاطر من و انجیل از دست بدهد، مثل خانه، برادر، خواهر، پدر، مادر، فرزند و اموال خود، | 29 |
| خدا به او صد برابر بیشتر خانه، برادر، خواهر، مادر و فرزند و زمین خواهد داد، همراه با رنج و زحمت. و در عالم آینده نیز زندگی جاوید نصیب او خواهد شد. (aiōn , aiōnios ) | 30 |
Yesus nataa nae, “Au ufadꞌe hei taꞌo ia! Seka tungga Au, ma lao hela papa-mama nara, odꞌi-aꞌa nara, ana nara, osi na, ue-tatao na, no ume isi nara, fo neu bengga Lamatualain Hara-lii Malole na neu atahori sia bee-bꞌee, eni simbo baliꞌ buna-bꞌoaꞌ lao natun esa. Basa saa fo eni lao helaꞌ nara, eni simbo baliꞌ lenaꞌ naa. Te atahori tao e doidꞌosoꞌ, huu eni tungga Au. Te mete ma raefafoꞌ ia nateteꞌe, eni nasodꞌa nakandoo no Lamatualain. Naa, eni balaꞌ-bae na! (aiōn , aiōnios )
| ولی بسیاری که اکنون اول هستند، آخر خواهند شد و کسانی که آخرند، اول.» | 31 |
Misinedꞌa e! See naꞌamoko ao na, tungga Lamatualain dudꞌuꞌa na, atahori naa atahori anadikiꞌ seli. Te seka naloe ao na, tungga Lamatualain dudꞌuꞌa na, eni atahori monaeꞌ.”
| پس ایشان به سوی اورشلیم به راه افتادند. عیسی جلو می‌رفت و شاگردان به دنبال او. ناگهان ترس و حیرت سراسر وجود شاگردان را فرا گرفت. عیسی دوازده شاگرد را به کناری کشید و یکبار دیگر به ایشان گفت که در اورشلیم چه سرنوشتی در انتظار اوست. او فرمود: | 32 |
Leleꞌ naa, Yesus se lao risiꞌ Yerusalem. Yesus laoꞌ naꞌahuluꞌ, ma mana tungga nara ro atahori laen nara raꞌabuit. Sira rasanedꞌa saa fo Ana olaꞌ dalahulu naa nae, atahori rae risa Eni sia Yerusalem. Naa de, ara dadꞌi bingun boe ramatau. Rena taꞌo naa, Yesus noꞌe nala mana tungga nara, de nafadꞌe seluꞌ saa fo atahori rae tao neu Eni sia Yerusalem.
| «اکنون به اورشلیم می‌رویم، و در آنجا پسر انسان را به کاهنان اعظم و علمای دین خواهند سپرد. آنها او را به مرگ محکوم خواهند کرد. سپس وی را به رومی‌ها تحویل خواهند داد. | 33 |
Ana olaꞌ nae, “Rena o! Ia naa, hita tae Yerusalem teu. Au ia, Atahori Matetuꞌ a. Losa naa, ara seo Au neu malangga agama ro meser agama ra. Basa ma ara hukun risa Au. Boe ma ara mboꞌi nggari hendi Au neu atahori laen mana nda rahine Lamatualain sa.
| ایشان او را مسخره خواهند کرد و به رویش آب دهان انداخته، او را شلّاق خواهند زد و سرانجام او را خواهند کشت؛ ولی پس از سه روز او زنده خواهد شد.» | 34 |
Basa ma ara olaꞌ raꞌamamaeꞌ Au. Ara puras miru neu Au. Ara filo ralulutu Au ao ngga. Basa dei de, ara risa Au. Memaꞌ Au mate tebꞌe. Te finiesa na ma, Au usodꞌa baliꞌ.”
| یعقوب و یوحنا (پسران زبدی) نزد او آمده، گفتند: «استاد، ممکن است لطفی در حق ما بکنی؟» | 35 |
Basa boe, Yakobis no Yohanis, Sabadius ana nara, rema risiꞌ Yesus. Ara roꞌe Yesus rae, “Papa Meser! Hai parlu.”
| عیسی پرسید: «چه لطفی؟» | 36 |
Yesus natane se nae, “Hei parlu saa?”
| گفتند: «وقتی بر تخت باشکوهت بنشینی، اجازه بفرما یکی از ما در سمت راست و دیگری در سمت چپ تخت سلطنتت بنشینیم.» | 37 |
Rataa rae, “Taꞌo ia, Papa! Mete ma Papa endoꞌ toꞌu parendaꞌ ena, hai moꞌe Papa naꞌeꞌendoꞌ hai, esa sia Papa bobꞌoa ona ma, esa sia bobꞌoa dii ma. Fo hai o toꞌu parendaꞌ.”
| عیسی جواب داد: «شما نمی‌دانید چه می‌خواهید! آیا می‌توانید از جام تلخ رنج و عذابی که من باید بنوشم، شما نیز بنوشید؟ یا رنج و عذابی را که من باید در آن تعمید بگیرم، شما نیز در آن تعمید بگیرید؟» | 38 |
Yesus nataa nae, “Hei ruꞌa nggi nda mihine saa fo hei moꞌe sa. Te Au hambu doidꞌosoꞌ naeꞌ. De taꞌo bee? Hei dꞌua mae hei o bisa lemba doidꞌosoꞌ naa mo Au losa mate, do?”
| جواب دادند: «بله، می‌توانیم.» عیسی فرمود: «البته از جام من خواهید نوشید و در تعمیدی که می‌گیرم، شما هم تعمید خواهید گرفت، | 39 |
Rataa rae, “Hai bisa, Papa!” Yesus olaꞌ a seluꞌ no se nae, “Memaꞌ hei bisa lemba doidꞌosoꞌ naa, onaꞌ Au boe.
| ولی من اختیار آن را ندارم که شما را در سمت راست و چپ خود بنشانم. این جایگاه برای کسانی نگاه داشته شده که از قبل انتخاب شده‌اند.» | 40 |
Te seka endoꞌ sia Au bobꞌoa dii-ona ngga, naa Au nda uꞌetuꞌ sa. Naa, Lamatualain mana naꞌetuꞌ. Ana naꞌetuꞌ basa ena, seka-seka mana endoꞌ sia mamanaꞌ naa.”
| وقتی بقیه شاگردان فهمیدند که یعقوب و یوحنا چه درخواستی کرده‌اند، بر آن دو خشمگین شدند. | 41 |
Leleꞌ mana tungga laen nara rena Yakobis no Yohanis roꞌe taꞌo naa ma, ramanasa.
| پس عیسی همهٔ شاگردان را فرا خوانده، گفت: «در این دنیا، حکمرانان بر مردم ریاست می‌کنند و اربابان به زیردستان خود دستور می‌دهند. | 42 |
Basa ma Yesus noꞌe nala basa se, de nae, “Hei mihine ena, to? Atahori monaeꞌ mana toꞌu parendaꞌ ra akaꞌ a tuni-ndeni manggarau nara, losa ara nda bisa raꞌalalauꞌ saa sa bee. Boe ma malangga nusaꞌ fo nda rahine Lamatualain sa, ara parendaꞌ raꞌaꞌlelenaꞌ, losa manggarau nara nda bisa botiꞌ langga nara sa.
| ولی در میان شما نباید چنین باشد. بلکه برعکس، هر که می‌خواهد در میان شما بزرگ باشد، باید خدمتگزار همه باشد. | 43 |
Te hei afiꞌ tao taꞌo naa! Seka mia hei ia ra, nae dadꞌi neu atahori monaeꞌ, eni musi dadꞌi onaꞌ mana tulu-fali fo tao mataꞌ neu atahori laen.
| و هر که می‌خواهد در بین شما اول باشد، باید غلام همه باشد. | 44 |
Seka nae dadꞌi neu malangga, eni musi dadꞌi onaꞌ ate.
| چون پسر انسان نیز نیامده تا کسی به او خدمت کند، بلکه آمده است تا به دیگران کمک کند و جانش را در راه آزادی دیگران فدا سازد.» | 45 |
Te Au ia, tebꞌe-tebꞌe Atahori Matetuꞌ a. Au nda uma fo atahori tao mataꞌ neu Au sa. Te Au uma fo tao mataꞌ neu atahori naeꞌ. Au uma fee masodꞌa ngga teme-teme fo mboꞌi hendi atahori naeꞌ mia sira sala nara.”
| سپس به اریحا رسیدند. وقتی از شهر بیرون می‌رفتند، جمعیتی انبوه به دنبالشان به راه افتادند. در کنار راه، کوری به نام بارتیمائوس نشسته بود و گدایی می‌کرد. | 46 |
Yesus no mana tungga nara losa kambo Yeriko. Leleꞌ ara rae lao rakandoo, boe ma atahori nae na seli tungga se. Sia naa o hambu atahori pokeꞌ esa endoꞌ hule-huleꞌ sia dalaꞌ a bife na. Nara na Bartimeos, Papa Timeos ana na.
| وقتی بارتیمائوس شنید که عیسای ناصری از آن راه می‌گذرد، شروع به داد و فریاد کرد و گفت: «ای عیسی، ای پسر داوود، بر من رحم کن!» | 47 |
Ana rena nae mana tungga naa, Yesus mia Nasaret, boe ma ana nggasi nahereꞌ nae, “Yesus! Daud tititi-nonosi na, ee! Hai nea-nea Papa doo ena! Sue-lai au dei!”
| بسیاری از مردم بر سرش فریاد زدند: «ساکت شو!» اما او صدایش را بلندتر می‌کرد که: «ای پسر داوود، به من رحم کن!» | 48 |
Rena ana nggasi naꞌo naa, boe ma atahori ra ai e rae, “He! Nee-nee!” Te ana nggasi nahereꞌ seluꞌ fai nae, “Yesus! Daud tititi-nonosi na, ee! Sue-lai au dei!”
| وقتی سر و صدای او به گوش عیسی رسید، همان جا ایستاد و فرمود: «بگویید اینجا بیاید.» پس مردم او را صدا زده، گفتند: «بخت به تو روی آورده؛ برخیز که تو را می‌خواند.» | 49 |
Boe ma Yesus nambariiꞌ. Ana denu nae, “Mo e nema!” Ara reu, de rae, “Mumuhoꞌo leo! Te Papa Meser noꞌe nggo. De uma leo!”
| بارتیمائوس ردای کهنهٔ خود را کناری انداخت و از جا پرید و پیش عیسی آمد. | 50 |
Rena taꞌo naa, Bartimeos piru hendi lafe na, boe ma ana nambariiꞌ haelalai, de neu nandaa no Yesus.
| عیسی پرسید: «چه می‌خواهی برایت بکنم؟» گفت: «استاد، می‌خواهم بینا شوم.» | 51 |
Yesus natane e nae, “Ho nau saa?” Nataa nae, “Papa, e! Au oꞌe fo au bisa ita.”
| عیسی به او فرمود: «برو که ایمانت تو را شفا داده است.» آن مرد بی‌درنگ بینایی خود را بازیافت و از پی عیسی در راه روانه شد. | 52 |
Yesus nafadꞌe seluꞌ e nae, “Huu ho mumuhere mae Au bisa uꞌuhahaiꞌ nggo, leleꞌ ia o, ho hai boe! Muu leo!” Boe ma mata na nita neuꞌ ena, de ana neu namaloloꞌ no Yesus.
