لوقا 6
| در یکی از روزهای شَبّات، عیسی و شاگردانش از میان کشتزارهای گندم می‌گذشتند و شاگردان خوشه‌های گندم را می‌چیدند، به کف دست می‌مالیدند و پوستش را کنده، می‌خوردند. | 1 |
Potthaba numit amada Jisuna mahei maronggi loubuk phaoduna chatlammi. Amasung Ibungogi tung-inbasingna gehu charong khara heklaga makhutna noithoktuna charammi.
| بعضی از فریسیان که این صحنه را دیدند، به عیسی گفتند: «چرا با خوشه‌چینی در روز شبّات، احکام مذهبی را زیر پا می‌گذارید؟» | 2 |
Maduda pharisee kharana makhoida hanglak-i, “Nakhoina Potthaba numitta touphade haina eikhoigi wayel yathangna haiba adu nakhoina touriba karigino?”
| عیسی جواب داد: «مگر در کتب مقدّس نخوانده‌اید که وقتی داوود پادشاه و یارانش گرسنه بودند، چه کردند؟ | 3 |
Jisuna makhoida khumlak-i, “David amadi mahakka loinabasingna lamlaba matamda David-na kari toukhibage haibadu nakhoina Mapugi puyada padabra?
| او وارد معبد شد و با خوردن نان حضور، احکام مذهبی را زیر پا گذاشت، زیرا فقط کاهنان اجازه داشتند از آن نان بخورند. او از این نان به یارانش نیز داد.» | 4 |
Mahakna Tengban Mapugi yumda changduna purohitsing khaktana chagadaba Tengban Mapuda katthokkhraba tal adu louduna chakhi amasung mahakka loinabasingdasu pikhi.”
| سپس عیسی فرمود: «پسر انسان، صاحب اختیار شَبّات نیز هست!» | 5 |
Adudagi Jisuna makhoida haikhi, “Migi machanupa adu Potthaba numitkisu Mapuni.”
| یک روز دیگر که باز شَبّات بود، عیسی به کنیسه رفت و به تعلیم پرداخت. از قضا، در آنجا مردی حضور داشت که دست راستش از کار افتاده بود. | 6 |
Atoppa Potthaba numit amada Jisuna synagogue-ta changduna misingda tambirammi. Amasung mapham aduda yet-thangba makhut pangtha-sithaduna naba nupa ama leirammi.
| علمای دینی و فریسی‌ها عیسی را زیر نظر داشتند تا ببینند آیا در آن روز شبّات کسی را شفا می‌دهد یا نه، چون دنبال بهانه‌ای بودند تا او را متهم کنند که در شبّات کار می‌کند. | 7 |
Aduga Pharisee amadi Wayel Yathanggi oja kharana Jisubu aranba tou-i haina maral siba yanaba maram thiduna leirammi. Maram aduna makhoina Potthaba Numitta Ibungona anaba phahanbra haiduna Ibungobu cheksinna yenglammi.
| عیسی که افکار ایشان را درک کرده بود، به آن مرد فرمود: «بیا اینجا بایست تا همه بتوانند تو را ببینند!» او نیز رفت و ایستاد. | 8 |
Adubu Ibungona makhoigi wakhaldu khangladuna makhut nama pangtha-sithaba nupa aduda hairak-i, “Hougattuna mamang asida lak-u.” Aduga nupa aduna hougattuna mapham aduda leple.
| عیسی به فریسی‌ها و علمای دینی فرمود: «سؤالی از شما دارم: آیا طبق شریعت در روز شَبّات باید نیکی کرد یا بدی؟ باید جان انسان را نجات داد یا آن را نابود کرد؟» | 9 |
Adudagi Jisuna makhoida hairak-i, “Ei nakhoida wahang ama hangge, Wayel yathangna potthaba numitta touba yabasi karino: Aphaba thabak toubra nattraga phattaba thabak toubra? Kanagumbagi thawai kanbara nattraga mang-hanbra?”
| سپس به یک‌یک ایشان نگریست و به آن مرد گفت: «دستت را دراز کن!» او نیز اطاعت کرد و دستش سالم شد. | 10 |
Amasung Ibungona makhoi pumnamakta koina yenglaga nupa aduda hairak-i, “Nahakki nakhut adu tingthok-u.” Aduga mahakna madu toujare, amasung makhuttu hannagum pungpha phajare.
| دشمنان عیسی از این کار او به خشم آمده، با یکدیگر به گفتگو پرداختند که با او چه کنند. | 11 |
Maduda makhoi mei houna saorammi amasung Jisugi maiyokta makhoina kari touba yabage haiduna amaga amaga wa tanaba houre.
| در یکی از آن روزها، عیسی برای دعا به کوهستان رفت و تمام شب را به راز و نیاز با خدا پرداخت. | 12 |
Madugi matung matam ikan kannadana nongma Jisuna haijanabagidamak ching amada kakhatlammi amasung mahakna ahing chuppa Tengban Mapuda haijaduna mapham aduda leirammi.
| صبح زود، پیروان خود را فرا خواند و از میان آنها، دوازده نفر را برگزید و ایشان را رسول خواند: | 13 |
Amasung ayuk matam oiraklabada Ibungona mahakki tung-inbasing pumnamakpu manakta kourammi amasung makhoi taranithoibu khandoktuna pakhonchatpa haina koure. Makhoising adudi:
| شمعون (که او را پطرس نامید)، آندریاس (برادر پطرس)، یعقوب، یوحنا، فیلیپ، برتولما، | 14 |
Mahakna Peter hainasu kouba Simon amadi mahakki manao Andrew; Jacob, John, Philip, Bartholomew,
| متی، توما، یعقوب (پسر حلفی)، شمعون (معروف به فدایی)، | 15 |
Matthew, Thomas, Alphaeus-ki machanupa Jacob, Mareibak ningba hainasu kounaba Simon,
| یهودا (پسر یعقوب)، یهودا اسخریوطی (کسی که در آخر به عیسی خیانت کرد). | 16 |
Jacob-ki machanupa Judas amasung yeknabagi michang oikhiba Judas Iscariot-ni.
| سپس همگی از دامنه کوه پایین آمدند و به محلی وسیع و هموار رسیدند. در آنجا تمام پیروانش و گروه بسیاری از مردم، گرد او جمع شدند. این عده از سراسر ایالت یهودیه، اورشلیم و حتی سواحل شمالی صور و صیدون آمده بودند تا سخنان او را بشنوند و از امراض خود شفا یابند. | 17 |
Adudagi Jisuna makhoiga loinana chingthaktagi kumtharaktuna leitem manaba mapham amada masing yamlaba mahakki tung-inbasing aduga loinana leplammi. Aduga Judea apumbadagi amasung Jerusalem-dagi aduga Tyre amadi Sidon-gi samudra mapandagi yamlaba miyam amasu mapham aduda leirammi.
| آن کسانی نیز که از ارواح پلید رنج می‌بردند، آمدند و شفا یافتند. | 18 |
Makhoising adu Ibungogi wa tananaba amasung makhoigi lainasing adu Ibungona phahanbinabagidamak lakpani. Aduga phattaba thawaisingna wahallibasingsu laklammi amasung makhoina madudagi phajarammi.
| مردم همه کوشش می‌کردند خود را به او برسانند، چون به محض اینکه به او دست می‌زدند، نیرویی از او صادر می‌شد و آنان را شفا می‌بخشید! | 19 |
Amasung mipum khudingmakna Ibungobu soknaba hotnarammi maramdi Ibungodagi anaba phahanbagi panggal thoraklammi amasung makhoi pumnamakpu anaba phahanbirammi.
| در این هنگام، عیسی رو به شاگردان خود کرد و فرمود: «خوشا به حال شما که فقیرید، زیرا ملکوت خدا از آن شماست! | 20 |
Adudagi Jisuna mahakki tung-inbasing aduda yengladuna hairak-i, “Lairaba nakhoi yaiphabani, Maramdi Tengban Mapugi ningthou leibak adu nakhoigini!
| «خوشا به حال شما که اکنون گرسنه‌اید، زیرا سیر و بی‌نیاز خواهید شد. خوشا به حال شما که گریان هستید، زیرا زمانی خواهد رسید که از خوشی خواهید خندید! | 21 |
Houjik lamliba nakhoi yaiphabani, Maramdi nakhoibu thalhanbigani! Houjik kaplibasa nakhoi yaphabani, Maramdi nakhoina nokchagani!”
| «خوشا به حال شما، وقتی که مردم به خاطر پسر انسان، از شما متنفر شوند و شما را در جمع خود راه ندهند و به شما ناسزا گویند و تهمت زنند! | 22 |
“Migi machanupa adugi maramgidamak misingna nakhoibu yengthiraba, inthoklaba, ikaiba piraba, aduga nakhoigi ming thinaba hairaba nakhoi yaiphabani!
| در این گونه مواقع شادی و پایکوبی کنید، زیرا در آسمان پاداشی بزرگ در انتظار شماست؛ بدانید که اجداد آنان با انبیای قدیم نیز همین‌گونه رفتار کرده‌اند. | 23 |
Numit aduda nungaijou amadi haraoduna chongkhatchou maramdi swargada nakhoigi mana chao-i. Maramdi matou adugumna makhoigi mapa mapusingna Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingdasu toukhi.”
| «اما وای به حال شما ثروتمندان، زیرا خوشی شما فقط در این جهان است. | 24 |
“Adubu inak-khunba nakhoidi awabanida, Maramdi nakhoina nungngai yaiphaba adu phangkhre!
| «وای به حال شما که اکنون سیرید، زیرا گرسنگی سختی در انتظار شماست! «وای به حال شما که امروز خندانید، زیرا عزا و اندوه انتظارتان را می‌کشد! | 25 |
Houjik puk thanduna leiriba nakhoi awabanida, Maramdi nakhoina lamgani! Houjik nokliba nakhoi awabanida, Maramdi nakhoina tengtha nao-oigani amasung kapkani!”
| «وای بر شما، آنگاه که مردم از شما تعریف و تمجید کنند، زیرا نیاکان ایشان با انبیای دروغین نیز به همین‌گونه رفتار می‌کردند! | 26 |
“Mi pumnamakna nakhoigi maramda aphaba haiba matamda nakhoi awabanida; maramdi matou asigumna makhoigi mapa mapusingna Tengban Mapugi wa phongdoksinabasingda toukhi.”
| «اما به همه شما که سخنان مرا می‌شنوید، می‌گویم که دشمنان خود را دوست بدارید و به کسانی که از شما نفرت دارند، خوبی کنید. | 27 |
“Adubu eigi wahei tariba nakhoida eina hairi: Nakhoina nakhoigi yeknabasingbu nungsiyu, nakhoibu yengthibasingda aphaba toubiyu,
| برای آنانی که به شما ناسزا می‌گویند، دعای خیر کنید. برای افرادی که به شما آزار می‌رسانند، برکت خدا را بطلبید. | 28 |
Nakhoibu sirap toubasingbu bor pibiyu, aduga nakhoibu thina toubasinggidamak Tengban Mapuda haijabiyu.
| «اگر کسی به یک طرف صورتت سیلی بزند، طرف دیگر را نیز به او پیشکش کن! اگر کسی خواست عبایت را از تو بگیرد، قبایت را هم از او دریغ نکن. | 29 |
Kanagumbana nanggi nakhajai namada khupakna tharabadi atoppa nakhajai nama adusu onsillu; kanagumbana nahakki mapangi phurit adu loukhrabadi, nahakki manunggi phurit adubusu loubada thinganu.
| اگر کسی از تو چیزی بخواهد، به او بده، و اگر کسی اموالت را از تو بگیرد، در فکر پس گرفتن نباش. | 30 |
Nangonda nijaba mi khudingmakta pinou, aduga kanagumbana nahakki napot-nachei loukhrabadi amuk hanna piraknanaba hairuganu.
| با مردم آن گونه رفتار کنید که انتظار دارید با شما رفتار کنند. | 31 |
Misingna nakhoida touhanningba adumak nakhoinasu makhoida tou.”
| «اگر فقط کسانی را دوست بدارید که شما را دوست می‌دارند، چه برتری بر دیگران دارید؟ حتی خطاکاران نیز چنین می‌کنند! | 32 |
“Nakhoibu nungsiba mising adukhaktabu nakhoina nungsirabadi nakhoida kari thagatpham leibage? Maramdi papchenbasing phaobana makhoibu nungsibasingbudi adumak nungsi.
| اگر فقط به کسانی خوبی کنید که به شما خوبی می‌کنند، آیا کار بزرگی کرده‌اید؟ گناهکاران نیز چنین می‌کنند! | 33 |
Aduga nakhoida aphaba thabak touba mising adukhaktada nakhoina aphaba tourabadi nakhoida kari thagatpham leibage? Maramdi papchenbasing phaobanasu adumna adumak tou-i.
| و اگر فقط به کسانی قرض بدهید که می‌توانند به شما پس بدهند، چه هنری کرده‌اید؟ حتی گناهکاران نیز اگر بدانند پولشان را پس می‌گیرند، به یکدیگر قرض می‌دهند. | 34 |
Aduga nakhoida amuk singlakkani haina asha touba mising adukhaktada sel puthoklabadi nakhoida kari thagatpham leibage? Maramdi papchenbasing phaobanasu puthokkhiba senpham adu amuk phanggani haina asha touduna papchenbasingda adumak puthok-i.
| «اما شما، دشمنانتان را دوست بدارید و به ایشان خوبی کنید! قرض بدهید و نگران پس گرفتن آن نباشید. در این صورت پاداش آسمانی شما بزرگ خواهد بود، زیرا همچون فرزندان خدای متعال رفتار کرده‌اید، چون خدا نیز نسبت به حق‌ناشناسان و بدکاران مهربان است. | 35 |
Adubu nakhoina yeknabasingbu nungsiyu, makhoida aphaba toubiyu, aduga singlakpagi wakhal amuk toudana makhoida puthok-u. Adu oirabadi nakhoigi mana chaogani, aduga nakhoina wangthoiraba Tengban Mapugi asengba machasing oigani. Maramdi toubimal khangdabasing amasung phattabasinggi maphamdasu mahakti chanbi hei.
| پس مانند پدر آسمانی خود دلسوز باشید. | 36 |
Aduga nakhoigi napana chanbiheibagum nakhoisu chanbi heiyu.”
| «در مورد دیگران قضاوت نکنید، تا خودتان مورد قضاوت قرار نگیرید. دیگران را محکوم نکنید، تا خدا نیز شما را محکوم نکند. دیگران را ببخشایید تا خودتان نیز بخشوده شوید. | 37 |
“Kanadasu wayelluganu aduga nakhoibusu wayenbiroi. Kanadasu maral leihanluganu aduga nakhoibusu naral leihanbiroi. Ngakpiyu aduga nakhoibusu ngakpigani.
| بدهید تا به شما داده شود. هدیه‌ای که می‌دهید، به‌طور کامل به خودتان برخواهد گشت، آن هم با پیمانه‌ای پُر، لبریز، فشرده و تکان داده شده، که در دامنتان ریخته خواهد شد! زیرا هر پیمانه‌ای که به‌کار ببرید، همان برای شما به‌کار خواهد رفت.» | 38 |
Piyu aduga nakhoida pinabigani. Ahenba changda, namsinduna, niksinduna, aduga pathokna nakhoigi phigaoda happigani. Maramdi nakhoina olluriba chang adumakna nakhoidasu amuk ollagani.”
| سپس عیسی این مثل را آورد: «آیا کور می‌تواند عصاکش کور دیگر بشود؟ آیا اگر یکی در چاه بیفتد، دیگری را هم به دنبال خود نمی‌کشد؟ | 39 |
Aduga Ibungona makhoida pandam asisu haikhi, “Mitangba amana mitangba amabu lamjingba ngambra?” Adumna tourabadi makhoi animak komda taroidra?
| شاگرد برتر از استادش نیست، اما شاگردی که به‌طور کامل تربیت شده باشد، مانند استادش خواهد شد. | 40 |
Maheiroi amana mahakki ojadagi henna chaode, adubu mapung phana tamlaba pumnamakna oja adugumna oirakkani.
| «چرا پَرِ کاه را در چشم برادرت می‌بینی، اما تیر چوب را در چشم خود نمی‌بینی؟ | 41 |
“Aduga karigi nahakki namitta leiba ujao adu khangba ngamdraga nachin nanaogi mamitta leiba apikpa u-makup aduda karigi yenglibano?
| چگونه جرأت می‌کنی به برادرت بگویی:”برادر، بگذار پر کاه را از چشمت درآورم“، حال آنکه خودت تیرِ چوبی در چشم داری؟ ای ریاکار، نخست چوب را از چشم خود درآور، آنگاه می‌توانی بهتر ببینی تا پرِ کاه را از چشم برادرت درآوری. | 42 |
Nahakki namitta leiba ujao adu nahakna uba ngamdraga, ‘Ichin inao, nahakki namitta leiba u-makup adu ei louthokpige’ haina nahakki nachin nanaoda nahakna karamna haigani? He, aphasasinnabasa! Nangna ahanbada namitta leiriba ujao adu hanna louthokkho, adudagidi nahakna nachin-nanaogi mittagi u makup adu louthokpada sengna uba ngamgani.”
| «اگر درخت خوب باشد، میوه‌اش نیز خوب خواهد بود، و اگر بد باشد، میوه‌اش نیز بد خواهد بود. | 43 |
“Maramdi aphaba upalda phattaba mahei pande aduga phattaba upalda aphaba mahei pande.
| درخت را از میوه‌اش می‌شناسند. نه بوتهٔ خار انجیر می‌دهد و نه بوتهٔ تمشک، انگور! | 44 |
Upal khudingmakki masak magi mahei adudagi khangngi. Maramdi tingkhang pambidagi heiyit heknade aduga tingkhanggi mongsongdagi anggur heknade.
| شخص نیکو از خزانۀ دل نیکویش، چیزهای نیکو بیرون می‌آوَرَد، و انسان شریر از خزانۀ دل بدش، چیزهای شریرانه. زیرا سخنانی از زبان انسان جاری می‌شود که دلش از آن لبریز است. | 45 |
Aphaba mina mahakki thamoigi aphaba langeidagi aphaba thabak puthok-i, aduga phattaba mina mahakki thamoigi phattaba langeidagi phattaba thabak puthok-i. Maramdi mathamoida leiribasingdu machinna ngangthok-i.
| «چگونه مرا”خداوندا! خداوندا!“می‌خوانید، اما دستورهایم را اطاعت نمی‌کنید؟ | 46 |
“Eina haiba adudi toudraga karigi nakhoina eingonda Ibungo, Ibungo haina kouribano?
| هر که نزد من آید و سخنان مرا بشنود و به آنها عمل کند، | 47 |
Eingonda laktuna eigi wa taraga madubu thabak oina touba mahak adu kariga manabage haibadu ei nakhoida utke.
| مانند شخصی است که خانه‌اش را بر بنیاد محکم سنگی می‌سازد. وقتی سیلاب بیاید و به آن خانه فشار بیاورد، پا برجا می‌ماند، زیرا بنیادی محکم دارد. | 48 |
Mahak adudi nungjao mathakta luna touthaduna yumpham thollaga yum sariba mi amagumbani. Aduga ising ichao lakpada ichelna yum aduda saphu kanna yeire, adubu yum adu nungjao mathakta cheksinna saba maramna lenghanba ngamkhide.
| اما کسی که سخنان مرا می‌شنود و اطاعت نمی‌کند، مانند کسی است که خانه‌اش را روی زمین سست بنا می‌کند. هرگاه سیل به آن خانه فشار آوَرَد، فرو می‌ریزد و ویران می‌شود.» | 49 |
Adubu eigi wa taraga madubu thabak oina toudaba mahak adudi yumpham yaodana leibakta yum saba mi amagumbani. Aduga ising ichao aduna yeibada yum adu ture amasung madubu machet tana thugaire.”
