داوران 3

1 خداوند برخی قبایل را در سرزمین کنعان واگذاشت تا نسل جدید اسرائیل را که هنوز طعم جنگ با کنعانی‌ها را نچشیده بودند، بیازماید.

Hagi ko'ma Kenani mopafima ha'ma hu'naza zama onke'naza Israeli vahetmima rezamaheno kenaku, Ra Anumzamo'a mago'a vahera zamatrege'za Kenani mopafina mani'naze.

2 خداوند به این وسیله می‌خواست به نسل جدید اسرائیل که در جنگیدن بی‌تجربه بودند، فرصتی بدهد تا جنگیدن را بیاموزند.

Hagi Israeli vahe'ma efore hutere hu'za henkama esaza vahetami Ra Anumzamo'a ha'ma hanaza avu'avaza rempi huzaminaku Kenani mopafi vahera zamahenatitre vagaore'ne.

3 این قبایل عبارت بودند از: فلسطینی‌هایی که هنوز در پنج شهر خود باقی مانده بودند، تمام کنعانی‌ها، صیدونی‌ها و حوی‌هایی که در کوهستان لبنان از کوه بعل حرمون تا گذرگاه حمات ساکن بودند.

Ama'na kumatmimpi nemaniza vahetami zamatrege'za mani'naze. Faifu'a kumapima nemani'za Filistia vaheki, maka Kenani vaheki, Saidoni vaheki, Hivi vahe'ma Lebanoni agonamofoma Bal-Hermoniti'ma vuno Hamat kumate'ma uhanati'nea vahe'mokizmi ozamahe zamatrege'za mani'naze.

4 این قبایل برای آزمایش نسل جدید اسرائیل در سرزمین کنعان باقی مانده بودند تا معلوم شود آیا اسرائیل دستورهایی را که خداوند به‌وسیلهٔ موسی به ایشان داده بود، اطاعت خواهند کرد یا نه.

Hagi Ra Anumzamo'ma Mosesema ami'nea kasegea avaririgahazafi ovaririgosazafi huno Israeli vahe'ma rezamaheno kesigu Ra Anumzamo'a ana vahera zamatrege'za mani'naze.

5 پس اسرائیلی‌ها در میان کنعانی‌ها، حیتی‌ها، اموری‌ها، فرزی‌ها، حوی‌ها و یبوسی‌ها ساکن شدند.

E'ina hazageno Kenani vahe'ene, Hiti vahe'ene, Amori vahe'ene, Perisi vahe'ene Hivi vahe'ene, Jebusi vahe'mokizmi amu'nompi Israeli vahera mani'naze.

6 مردم اسرائیل به جای اینکه این قبایل را نابود کنند، با ایشان وصلت نمودند. مردان اسرائیلی با دختران آنها ازدواج کردند و دختران اسرائیلی به عقد مردان ایشان درآمدند و به این طریق بنی‌اسرائیل به بت‌پرستی کشیده شدند.

Ana'ma nehu'za Israeli vahe'mo'za zamagri mofa'ne ara e'neri'za, ete zamagra mofa'nea zamatrazage'za zamagri mofavreramintera vea omeneri'za unemrazageno, havi anumzazmirera monora ome hunte'naze.

7 مردم اسرائیل خداوند، خدای خود را فراموش کرده، دست به کارهایی زدند که در نظر خداوند زشت بود و بتهای بعل و اشیره را عبادت کردند.

Israeli vahe'mo'za Ra Anumzamofo avufina kefo zamavu'zmava nehu'za, Ra Anumzamofona zamagekani nente'za, Bali havi anumzante'ene Asera havi anumzamofo amema'are monora hunte'naze.

8 آنگاه خشم خداوند بر بنی‌اسرائیل افروخته شد و ایشان را تسلیم کوشان رشعتایم، پادشاه بین‌النهرین نمود و آنها مدت هشت سال او را بندگی کردند.

E'ina hazageno Ra Anumzamo'a Israeli vahe'tminkura tusi arimpa ahezamanteno Mesopotemia Kini ne' Kusan-risataimi azampi zamavarentegeno ha' eme huzamanteno zamazeri haviza nehuno, zamavareno kina ome huzmantege'za 8'a zagegafufi Kusan-risataimi kazokzo eri'za vahe umani'naze.

9 اما چون برای کمک نزد خداوند فریاد برآوردند، خداوند عتنی‌ئیل پسر قناز را فرستاد تا ایشان را نجات دهد. (قناز برادر کوچک کالیب بود.)

Hianagi Israeli vahe'mo'za Ra Anumzamofontega zamazama hinogura krafa hazageno, Ra Anumzamo'a zamazama hu' nera, Kalepi negana Kenazi ne'mofo, Otnielina azeri oti'ne.

10 روح خداوند بر عتنی‌ئیل قرار گرفت و او اسرائیل را رهبری کرده، با کوشان رشعتایم پادشاه وارد جنگ شد و خداوند به او کمک نمود تا کوشان رشعتایم را به کلی شکست دهد.

Ra Anumzamofo Avamumo'a agri'ene emani'negeno, Israeli vahe'mokizmi keaga refko hu kva vahera mani'ne. Hagi Otnieli'ma Mesopotemia vahe'ene ha' ome nehigeno, Ra Anumzamo'a kini ne' Kusan-risataimina azampi avrentegeno aheno hara azeri agatere'ne.

11 مدت چهل سالی که عتنی‌ئیل رهبری اسرائیل را به عهده داشت، در سرزمین بنی‌اسرائیل صلح حکمفرما بود.

Ana higeno 40'a kafufina ha'huzana omanege'za, fru hu'za Israeli vahe'mo'za mani'nazageno, Kenazi ne'mofo Otnieli'a fri'ne.

12 بعد از مرگ عتنی‌ئیل، مردم اسرائیل بار دیگر به راههای گناه‌آلود خود بازگشتند. بنابراین خداوند عجلون، پادشاه موآب را بر اسرائیل مسلط ساخت.

Ete mago'ene Israeli vahe'mo'za Ra Anumzamofo avufina kefo avu'avara hazageno, Ra Anumzamo'a Moapu kini ne' Eklonina hankavea amigeno Israeli vahera hara eme huzmagatereno kegava huzmante'ne. Na'ankure zamagra Ra Anumzamofo avufina kefo zamavu'zamava hu'naze.

13 قوم عمون و عمالیق نیز با عجلون متحد شده، اسرائیل را شکست دادند و اریحا را که به «شهر نخلها» معروف بود به تصرف خود درآوردند.

Hagi Ekloni'a Amoni vahe'ene Ameleki vahe'enena kehige'za azageno Israeli vahera hara ome huzamante'za tofegna zafamoke hu'nea Jeriko rankuma zamahe'za hanare'naze.

14 از آن به بعد، اسرائیلی‌ها مدت هجده سال عجلون پادشاه موآب را بندگی کردند.

Hagi ana hazageno Israeli vahe'mo'za 18ni'a kafuzagefi Moapu kini ne' Ekloni kazokzo eri'za vahera mani'naze.

15 اما وقتی بنی‌اسرائیل نزد خداوند فریاد برآوردند، خداوند ایهود، پسر جیرای بنیامینی را که مرد چپ دستی بود فرستاد تا آنها را برهاند. اسرائیلی‌ها ایهود را انتخاب کردند تا جزیه را به پایتخت موآب برده، به عجلون تحویل دهد.

Hianagi Israeli vahe'mo'zama Ra Anumzamofontegama zamaza hinogu'ma krafagema hazageno'a, ha' vahe zamazampinti'ma zamazama hu' nera Benzameni nagapinti Gera nemofo hoga azane ne' Ehuti azeri oti'ne. Hagi Israeli vahe'mo'za kafure kafure'ma kini ne'ma takesi zagoma nemizaza huno Moapu kini ne' Ekloni ome ami'nogu ana zantamina Ehutina nemi'za huntazageno erino vu'ne.

16 ایهود پیش از رفتن، یک خنجر دو دم به طول نیم متر برای خود ساخت و آن را زیر لباسش بر ران راست خود بست.

Ana higeno Ehuti'a tarega kaziga asane bainati kazina zaza'amo'a 50'a sentemita hu'nea tro huno tamaga kaziga amote anakiteno za'za ke'na'a antanino refite'ne.

17 او جزیه را به عجلون که مرد بسیار چاقی بود تحویل داده، همراه افراد خود راهی منزل شد. اما بیرون شهر نزدیک معدنهای سنگ در جلجال، افراد خود را روانه نمود و خود به تنهایی نزد عجلون پادشاه بازگشت و به او گفت: «من یک پیغام محرمانه برای تو دارم.» پادشاه خدمتگزاران خود را بیرون کرد تا پیغام محرمانهٔ او را بشنود.

Hagi Ekloni'a ra avufgane ne' mani'neankino, Ehuti'a ana takesi zagone maka zantamina erino Eglonina ome ami'ne.

18

Hagi ana takesi zantamima amiteno'a, ana zantamima azama hu'za eri'za vu'naza vahera eme huzamantege'za vu'naze.

19

Hianagi Ehuti'a Gilgali tavaonte'ma havi anumzama tro'ma hunte'nazareti ete rukrehe huno Ekloninte eno amanage hu'ne, Ekloniga oku'a nanekeka'a erigante'na oe, higeno Ekloni'a eri'za vahe'agura huno, amafintira maka atiramiho, hige'za maka eri'za vahe'amo'za atirami vagare'naze.

20 پس ایهود با عجلون در قصر ییلاقی پادشاه تنها ماند. ایهود به عجلون نزدیک شده گفت: «پیغامی که من دارم از جانب خداست!» عجلون از جای خود برخاست تا آن را بشنود.

Hagi Eglonima zasi'ma e'neria noma'afi agrake'ma manigeno'a, Ehuti'a amanage hu'ne, Anumzamofontegati oku nanekeka'a eri'na e'noe. Anage higeno tra'aretira oti'ne.

21 ایهود با دست چپ خود خنجر را از زیر لباسش بیرون کشیده، آن را در شکم پادشاه فرو برد.

Hagi Ehuti'a tarega kazigama asane bainati kazima tamaga kaziga amote'ma anakinte'nea kazina avazu huno, Ekloni rimpa reragufe'ne.

22 تیغه با دستهٔ خنجر در شکم او فرو رفت و روده‌هایش بیرون ریخت. ایهود بدون آنکه خنجر را از شکم او بیرون بکشد درها را به روی او بست و از راه بالاخانه گریخت.

Ana bainati kazimofo nena'amo'ene asana'amo'enena Eglonina rimpafi ufresupanegeno afovamo'a herafiramino bainati kazina refite'ne.

23

Ehuti'a ana kazina eriokasi Ekloni avufgafi me'negeno netreno, agu'ati kafana erinegino, marerino nomofo agofetu'ma zasi'ma e'nerizareti takaureno fre'ne.

24 وقتی خدمتگزاران پادشاه برگشتند و درها را بسته دیدند، در انتظار ماندند چون فکر کردند که عجلون به دستشویی رفته است.

Ehuti'ma vutegeno'a, Ekloni eri'za vahe'mo'za eme kazana anaga kaziga nomofo kafana erigi'negeno, zamagesama antahi'zana agu'afinka rifa nereno mani'ne hu'za hu'naze.

25 اما وقتی انتظار آنها به طول انجامید و از او خبری نشد، نگران شده، کلیدی آوردند و در را باز کردند و دیدند که اربابشان به زمین افتاده و مرده است!

Anage hu'za nentahiza kafante avega ante'naze. Hianagi kafana ame huno onagige'za kafante kinofira eri'za ana kafana anagi'za kazana, kvazmimo'a frino mopafi mase'nege'za ke'naze.

26 در این موقع ایهود از معدنهای سنگ گذشته، به سعیرت گریخته بود.

Hagi kini ne' eri'za vahe'mo'zama kafante avega ante'za mani'nazageno, Ehuti'a freno havere taga hu'za trohunte'naza havi anumzamofo amema'a me'nea kumara agatereno Seira vu'ne.

27 وقتی او به کوهستان افرایم رسید شیپور را به صدا درآورد و مردان اسرائیلی را دور خود جمع کرد و به آنها گفت: «همراه من بیایید، زیرا خداوند، دشمنانتان موآبی‌ها را به دست شما تسلیم کرده است!» پس مردان اسرائیلی به دنبال او از کوهستان پایین آمدند و گذرگاههای رود اردن نزدیک موآب را گرفتند و نگذاشتند هیچ‌کس از آنها بگذرد.

Hagi ana'ma huteno'a Israeli vahe'mofo mopafima ufreno Efraemi agonafima nevuno'a, ufe rege'za Israeli vahe'mo'za nentahi'za eme atru hazageno, ha' hunaku zamavareno ugota huno agra urami'ne.

28

Anama uneramino'a amanage huno hu'ne, navaririta viho, na'ankure Ra Anumzamo'a ha' vahetamia Moapu vahera tamagri tamazampi avrente'neankita zamahegahaze. Anage hige'za Israel vahe'mo'za Ehutina avariri'za Jodani tima takama nehazare Moapu vahe'enena hara ome hu'za magore hu'za ozamatre zamahehana hu'naze.

29 آنگاه بر موآبی‌ها تاخته، حدود ده هزار نفر از سربازان نیرومند آنها را کشتند و نگذاشتند حتی یکی از آنها جان به در برد.

Ana hapina Moapu hankavenentake ha' vahe'tmina Israeli vahe'mo'za 10tauseni'a vahe zamahehna nehu'za zamatrage'za ofre'naze.

30 آن روز اسرائیلی‌ها، موآبی‌ها را شکست دادند و تا هشتاد سال صلح در سرزمین بنی‌اسرائیل برقرار گردید.

E'ina hu'za Israeli vahe'mo'za Moapu vahera, zamahe vagarazageno 80'a kafufina hahu'zana omanege'za, Israeli vahe'mo'za knare hu'za mani'naze.

31 بعد از ایهود، شمجر پسر عنات رهبر اسرائیل شد. او یک بار با چوب گاورانی ششصد نفر از فلسطینی‌ها را کشت و بدین وسیله اسرائیلی‌ها را از دست آنها نجات داد.

Ehuti amefira Anati nemofo Samgari efore huno bulimakao afu reneharia ronku hu'nea azotareti 600'a Filistia vahera zamahe hana huno Israeli vahera zamagu'vazi'ne.