اعمال رسولان 7
| آنگاه کاهن اعظم از استیفان پرسید: «آیا این تهمت‌ها صِحّت دارد؟» | 1 |
Тунчи баро рашай пушля Стэфанос: — Када чячес кадя?
| استیفان گفت: «ای برادران و پدران گوش دهید. خدای پرشکوه و جلال، در بین‌النهرین بر جدّ ما ابراهیم ظاهر شد، پیش از آنکه او به حران کوچ کند. | 2 |
Вов пхэндя: — Пхрала и дада, выашунэнтэ! Кала амаро дад Авраамо инке на пэрэтрадя андо Харано и жувэлас андэ Месопотамия, Дэл славако авиля лэстэ
| خدا به او فرمود: ولایت، خانه پدری و خویشاوندان خود را رها کن و به سرزمینی که من تو را بدانجا هدایت خواهم نمود، برو. | 3 |
и пхэндя: «Ужа пай пхув тири и лэ родостар тирэстар и жа кай пхув, сави Мэ тути сикавава».
| «پس ابراهیم از سرزمین کلدانیان بیرون آمد و به حران رفت و تا مرگ پدرش در آنجا ماند. سپس خدا او را به اینجا آورد، به سرزمینی که شما اکنون در آن زندگی می‌کنید. | 4 |
Тунчи вов жыля пай пхув халдеёндири и авиля андо Харано. Ай котар, кала муля лэско дад, о Дэл пэрэандярдя лэс андэ кадья пхув, андэ сави тумэ икхатар жувэн.
| ولی در آن زمان، حتی یک وجب از این زمین را به او نداد. اما به او قول داد که سرانجام تمام این سرزمین از آن او و نسل او خواهد شد، و این در حالی بود که ابراهیم هنوز صاحب فرزندی نشده بود. | 5 |
И на дя лэсти пэр латэ нисаво котор пхув, а пхэндя, со отдэла кадья пхув лэсти и лэстирэ бэяцэнди тунчи, кала вов инке сас бибэяцэнго.
| از طرف دیگر، خدا به ابراهیم فرمود:”نسل تو مدت چهارصد سال در مملکت بیگانه‌ای بندگی خواهند کرد و مورد ظلم و ستم قرار خواهند گرفت. | 6 |
И пхэндя лэсти о Дэл: «Тирэ бэяцэ авэна найчяченца андэ найпэстири пхув, и лэн терэна бутярнэнца, и онэ андярэна грыжа штаршэл бэрша.
| و همچنین فرمود: من آن قومی را که ایشان را اسیر سازند، مجازات خواهم نمود و بعد قوم خود را به این سرزمین باز خواهم آورد تا مرا عبادت کنند.“ | 7 |
Нэ Мэ, — пхэндя о Дэл, — авава тэ сындосарав кодва народо, кастэ онэ авэна бутярнэнца, и тунчи онэ выжана и авэна тэ тэлён Манди пэ кадва тхан».
| «در آن هنگام، خدا آیین ختنه را نیز به ابراهیم داد تا نشان عهد و پیمان بین نسل او و خدا باشد. پس اسحاق، پسر ابراهیم، وقتی هشت روزه بود، ختنه شد. اسحاق پدر یعقوب بود و یعقوب صاحب دوازده پسر شد که هر کدام سرسلسلهٔ یکی از قبیله‌های بنی‌اسرائیل شدند. | 8 |
Тунчи Вов дя лэсти завето тэ обшынэлпэ. Авраамо, кала бэяндиля Исаако, обшындя лэс андо охто дес. Кав Исаако бэяндиля Иаково, ай кав Иаково — дэшудуй патриархоря.
| فرزندان یعقوب به یوسف حسد بردند و او را فروختند تا در مصر غلام شود. ولی خدا با یوسف بود، | 9 |
Патриархоря завистятар битиндэ Иосифос андо Египто. Нэ Дэл сас лэса
| و او را از تمام غمها و رنجهایش آزاد کرد و مورد لطف فرعون، پادشاه مصر قرار داد. خدا به یوسف حکمت فوق‌العاده‌ای عطا کرد، تا آنجا که فرعون او را نخست‌وزیر مصر و وزیر دربار خود ساخت. | 10 |
и фэрисардя лэс всаворя грыжатар. Вов дя Иосифости годи и мищимос англав фараоно, тхагар египтонэнго. Ай кодва тердя лэс пхурэдэрэса андо Египто и андо всаворо пэско чер.
| «آنگاه قحطی و مصیبتی عظیم در مصر و کنعان پدید آمد به حدی که اجداد ما چیزی برای خوردن نداشتند. | 11 |
Тунчи авиле бокхалимос и бари грыжа пэ всаворэ пхувья Египто и Ханаано. Амарэ дада никай на аракхэнас хамос.
| وقتی یعقوب شنید که در مصر هنوز غله پیدا می‌شود، پسران خود را فرستاد تا غله بخرند. | 12 |
Кала Иаково ашундя, кай андо Египто исин марно, вов бишалдя кордэ амарэ дадэн екх моло.
| بار دوم که به مصر رفتند، یوسف خود را به برادرانش شناسانید، سپس ایشان را به حضور فرعون معرفی کرد. | 13 |
Ай сар онэ авиле авэр моло, Иосифо отпхэрнадяпэ пэстирэ пхралэнди, и фараоно ужангля пала Иосифоско родо.
| پس از آن، یوسف پدر خود یعقوب و خانوادهٔ برادرانش را به مصر آورد که جمعاً هفتاد و پنج نفر بودند. | 14 |
Тунчи Иосифо бишалдя и акхардя пэстирэс дадэс Иаковос и всаворо пэско родо, савэс сас эхтадэш панч манушэн.
| به این ترتیب، یعقوب و همهٔ پسرانش به مصر رفتند و عاقبت در همان جا نیز فوت شدند، | 15 |
Иаково авиля андо Египто. Котэ муле вов и дада амарэ.
| و جنازه‌های ایشان را به شکیم بردند و در آرامگاهی که ابراهیم از پسران حمور، پدر شکیم، خریده بود، به خاک سپردند. | 16 |
Лэндирэ тилоря сас пэрэандярдэ андо Шэхемо и тховдэ андо склэпо, саво тиндя Авраамо палай рупунэ кай шавэ Хаморостирэ андо Шэхемо.
| «کم‌کم زمان تحقق وعدهٔ خدا به ابراهیم در مورد آزادی فرزندان او از مصر نزدیک می‌شد و تعداد ایشان نیز در مصر به سرعت فزونی می‌یافت. | 17 |
И сар майпашэ сас вряма, кала тердяпэ кода, пала со Дэл солахалас лэ Авраамости, амарэн манушэн ашэлас майбут андо Египто,
| سپس، پادشاهی در مصر روی کار آمد که یوسف را نمی‌شناخت و از خدمات او خبر نداشت. | 18 |
жыкай кодья вряма, сар андо Египто вазгляпэ авэр тхагар, саво на жанэлас Иосифос.
| این پادشاه دشمن قوم ما بود و والدین عبرانی را مجبور می‌کرد نوزادان خود را در بیابان به حال خود بگذارند تا بمیرند. | 19 |
Кадва хрантимаса обжаласпэ амарэ народоса, стасавэлас дадэн амарэн, терэлас кадя, соб онэ тэ вышон пэстирэн бэяцэн, савэ найдэлмут бэяндиле, кай кола тэ мэрэн.
| «در همان زمان بود که موسی به دنیا آمد. او طفلی بسیار زیبا بود. پدر و مادرش سه ماه او را در خانه پنهان کردند. | 20 |
Андэ кадья вряма бэяндиля Моисеё, вов сас шукар англав Дэл. Трин шон лэс праварэнас андо чер лэстирэ дадэстэ.
| در آخر وقتی مجبور شدند او را رها کنند، دختر فرعون، پادشاه مصر، او را یافت و به فرزندی پذیرفت. | 21 |
А сар сас шуто, лэс ля щей фараоностири и барярдя лэс, сар пэстирэс шавэс.
| موسی تمام علوم و حکمت مصر را فرا گرفت تا جایی که شاهزاده‌ای بانفوذ و سخنوری برجسته شد. | 22 |
Моисеё сас сытярдо всаворя египтостиряти годяти и сас зорало андэ лава и рындоря.
| «وقتی موسی چهل ساله شد، روزی به فکرش رسید که دیداری از برادران اسرائیلی خود به عمل آورد. | 23 |
Сар лэсти ашыля саранда бэрш, авиля лэсти по води тэ авэл кай пэстирэ пхрала, шавэ Израилёстирэ.
| در این بازدید یک مصری را دید که به یک اسرائیلی ظلم می‌کرد. پس موسی به حمایت او رفت و آن مصری را کشت. | 24 |
И удикхля, сар екхэсти лэндар египтянино терэлас бида. Вов тэрдиля пала лэстэ, отпотиндя вражымарести и умардя египтянинос.
| موسی تصور می‌کرد برادران اسرائیلی‌اش متوجه شده‌اند که خدا او را به کمک ایشان فرستاده است. ولی ایشان به هیچ وجه به این موضوع پی نبرده بودند. | 25 |
Вов гындолас, лэстирэ пхрала полэна, со Дэл лэстирэса вастэса дэл лэнди фэрисаримос, нэ онэ на полинэ.
| «روز بعد، باز به دیدن آنان رفت. این بار دید که دو اسرائیلی با هم دعوا می‌کنند. پس سعی کرد ایشان را با هم آشتی دهد و گفت: عزیزان، شما با هم برادر هستید و نباید اینچنین با یکدیگر دعوا کنید! این کار اشتباهی است! | 26 |
Пэ авэр дес, кала коисавэ андай лэндэ марэнаспэ, вов авиля и закамля тэ андярэл лэн кав миро, пхэндя: «Муршалэ, тумэ ж пхрала! Пэр со терэн бида екх екхэсти?»
| «ولی شخصی که مقصر بود به موسی گفت: چه کسی تو را حاکم و داور ما ساخته است؟ | 27 |
Нэ кодва, ко терэлас бида лэ пашутнэсти, отшутя лэс пэстар тай пхэндя: «Ко тут тховдя пхурэдэрэса и сындомареса паша амэндэ?
| آیا می‌خواهی مرا هم بکشی، همان‌طور که دیروز آن مصری را کشتی؟ | 28 |
Чи на камэс ту и ман тэ умарэс, сар арати умардян египтянинос?»
| «وقتی موسی این را شنید، ترسید و به سرزمین مِدیان گریخت و در آنجا همسری اختیار کرد و صاحب دو پسر شد. | 29 |
Кала Моисеё ашундя кала лава, вов нашля тай ашыляпэ тэ жувэл андэ пхув Мадиамо, котэ андэ лэстэ бэяндиле дуй шавэ.
| «چهل سال بعد، روزی در بیابان نزدیک کوه سینا، فرشته‌ای در بوته‌ای شعله‌ور به او ظاهر شد. | 30 |
Кала прожыля саранда бэрша, андэ мал, пашав плай Синаё кав Моисеё авиля ангело андэ яг, сави пхаболас андо пусаимаско кустарнико.
| موسی با دیدن این منظره، تعجب کرد و دوید تا آن را از نزدیک ببیند. اما ناگهان صدای خداوند به گوش او رسید که می‌گفت: | 31 |
Моисеё дивосайля, кала удикхля када. Вов поджыля тэ подикхэл пэ када и ашундя котар гласо лэ Раеско:
| من هستم خدای اجداد تو، خدای ابراهیم، خدای اسحاق، و خدای یعقوب. «موسی از ترس بر خود لرزید و دیگر جرأت نکرد به بوته نگاه کند. | 32 |
«Мэ Дэл тирэ дадэнго, Дэл Авраамоско, Исаакоско и Иаковоско». Моисеё тиноласпэ даратар и на ваздэлас пэстирэ якха.
| خداوند به او فرمود: کفشهایت را درآور، زیرا جایی که بر آن ایستاده‌ای، زمین مقدّس است. | 33 |
Рай пхэндя лэсти: «Злэ пэрналэ пай тирэ пэрнэ, колэсти со пхув, пэ сави ту тэрдёс — свэнто.
| من غم و اندوه قوم خود را در مصر دیده‌ام و ناله‌های ایشان را شنیده‌ام و آمده‌ام تا نجاتشان دهم. پس بیا تا تو را به مصر بفرستم. | 34 |
Мэ дикхлем, сар стасавэн Мэрно народо андо Египто, и ашундэм лэско ровимос, и авилем тэ фэрисарав лэс. Ай икхатар жа, Мэ бишалав тут андо Египто».
| «به این ترتیب، خدا همان کسی را به مصر بازگرداند که قوم اسرائیل او را رد کرده و به او گفته بودند: چه کسی تو را حاکم و داور ما ساخته است؟ خدا توسط فرشته‌ای که در بوتهٔ آتش ظاهر شد موسی را فرستاد تا هم حاکم ایشان باشد و هم نجا‌ت‌دهندۀ ایشان. | 35 |
Калэс Моисеёс, савэстар онэ отпхэндэпэ лавэнца: «Ко тховдя тут пхурэдэрэса и сындомареса?» — Дэл бишалэл сар пхурэдэрэс и фэрисаримарес черэз ангелос, саво сикадиля лэсти андав пусаимаско кустарнико.
| موسی با معجزات بسیار قوم اسرائیل را از مصر بیرون آورد، و از دریای سرخ عبور داد و چهل سال ایشان را در بیابان هدایت کرد. | 36 |
Кадва выандярдя лэн тай тердя диворя и шпэры андэ пхув Египто, и андо Лоло море, и андэ мал саранда бэрш.
| «همین موسی به قوم اسرائیل گفت: خدا از میان برادران شما، پیامبری مانند من برایتان خواهد فرستاد. | 37 |
Када кодва Моисеё, саво пхэндя шавэнди Израилёстирэнди: «Андай тумарэ пхрала о Дэл тховэла тумэнди пророкос, сар тховдя ман».
| «موسی در بیابان با نیاکان ما بود، یعنی با مجمعِ قوم خدا. او واسطه‌ای بود بین قوم اسرائیل و آن فرشته‌ای که کلمات حیات‌بخش را در کوه سینا به او داد تا آنها را به ما برساند. | 38 |
Када кодва, саво стидяпэ андэ мал лэ амарэнца дадэнца и лэ ангелоса, саво дэлас дума лэса по плай Синаё. Када вов приля жундэ лава, кай тэ пэрэдэл амэнди.
| ولی اجداد ما نخواستند مطیع موسی شوند. آنها او را رد کردند و خواستند که به مصر بازگردند. | 39 |
Амарэ дада на закамле тэ кандэн Моисеёс, нэ отшутэ лэс тай тходэ андо води тэ рисавэн андо Египто.
| ایشان به هارون گفتند: برای ما بتهایی بساز تا خدایان ما باشند و ما را به مصر بازگردانند، زیرا نمی‌دانیم بر سر این موسی که ما را از مصر بیرون آورد، چه آمده است! | 40 |
Онэ пхэндэ Аароности: «Стер амэнди дэвлэн, савэ жана англай амэндэ, пала кода со амэ на жанас, со тердяпэ лэ Моисеёса, саво выандярдя амэн андай Египтостири пхув».
| «پس بُتی به شکل گوساله ساختند و برایش قربانی کردند و به افتخار آنچه ساخته بودند، جشن گرفتند. | 41 |
Ай андэ кола деса онэ стердэ гурувэс тай андэ жэртва идолости и лошавэнас колэсти, со стердэ пэстирэ вастэнца.
| از این رو خدا از آنان بیزار شد و ایشان را به حال خود گذاشت تا آفتاب، ماه و ستارگان را عبادت کنند! در کتاب انبیا، خداوند می‌فرماید: ای قوم اسرائیل، در آن چهل سالی که در بیابان سرگردان بودید، آیا برای من قربانی و هدایا آوردید؟ | 42 |
Дэл отрисайля лэндар и ашадя лэн тэ тэлён чергаенди пав болыбэн, сар пистросардо андэ лила пророкондирэ: «Чер Израилёско! Чи зашынэнас тумэ, чи анэнас жэртворя всаворэ саранда бэрш андэ мал?
| نه، عشق و علاقهٔ واقعی شما به بتهایتان بود، به پرستشگاهِ بُتِ مولِک، ستارۀ بت رِفان، و تمام آن بتهایی که ساخته بودید تا آنها را بپرستید. پس من نیز شما را به آن سوی بابِل تبعید خواهم کرد. | 43 |
Тумэ линэ пэса катуна Молохостири, чиргай тумарэс дэвлэс Ремфанос тай образоря, савэ тумэ стердэ, кай тэ тэлён лэнди. Пала када Мэ пэрэандярава тумэн майдур Вавилоностар».
| «اجداد ما در بیابان خیمهٔ عبادت را حمل می‌کردند. این خیمه درست مطابق آن نقشه‌ای ساخته شده بود که خدا به موسی نشان داده بود. | 44 |
Амарэ дадэндэ андэ мал сас Катуна Допхэнимастири. Кодва, Ко дэлас дума Моисеёса, припхэндя лэсти тэ терэл ла пав образо, саво кодва дикхля.
| سالها بعد، وقتی یوشع در سرزمین موعود، با اقوام بت‌پرست می‌جنگید، این خیمه را به آنجا آورد. قوم اسرائیل نیز تا زمان داوود پادشاه، در آن عبادت می‌کردند. | 45 |
Кала амарэ дада прилинэ кадья Катуна, онэ и Исусо Навиёско заандярдэ ла андэ пхув народонэн, савэн Дэл вытрадя англай лэндэ. Кадя сас кай и вряма Давидостири,
| «خدا نسبت به داوود عنایت خاصی داشت. داوود نیز از خداوند درخواست کرد تا این افتخار نصیبش گردد که برای خدای یعقوب محلی برای سکونت بنا کند. | 46 |
саво аракхля мищимос англав Дэл и мангэлас Лэстар, кай тэ аракхэл чер важ о родо Иаковоско.
| ولی در واقع سلیمان بود که آن را ساخت، همان معبد را. | 47 |
Ай о чер Лэсти стердя Соломоно.
| اما واقعیت این است که خدای متعال در معابدی که به دست انسان ساخته شده باشد، منزل نمی‌کند، چنانکه خودش از زبان نبی فرموده: | 48 |
Нэ Майбаро на жувэл андэ чера, савэ тердэ манушэнца. Пророко пхэнэл пала када:
| آسمان، تخت سلطنت من است، و زمین کرسی زیر پایم. آیا می‌توانید معبدی اینچنین برایم بسازید؟ آیا می‌توانید چنین مکانی برای آسودن برایم بنا کنید؟ | 49 |
«Болыбэн — Мэрно троно, и пхув — када тхан, кай Мэ тховав Пэстирэ пэрнэ! Саво чер тумэ терэна Манди? — пхэнэл о Рай. — Кай тэ авэл тхан Мэ тэ чиював?
| مگر دست من تمام این هستی را نیافریده است؟ | 50 |
Чи най Мэрно васт вся када стердя?»
| «ای خدانشناسان، ای یاغیان! تا کی می‌خواهید مانند اجدادتان با روح‌القدس مقاومت کنید؟ | 51 |
Тумэ — найкандунэ мануша барунэ воденца и затердэ канэнца! Тумэ всавори вряма вэрицайвэн Свэнтонэ Духости, сар тумарэ дада, кадя и тумэ!
| کدام پیامبری است که نیاکان شما او را شکنجه و آزار نداده باشند، پیامبرانی که آمدن آن مرد عادل، یعنی مسیح، را پیشگویی می‌کردند؟ و سرانجام مسیح را نیز گرفتید و کشتید! | 52 |
Кас андай пророкоря на гонисарэнас тумарэ дада? Онэ умардэ колэн, савэ пэ англал пхэнэнас, со авэла Чячимаско, ай икхатар тумэ прэдинэ тай умардэ Лэс!
| بله، شما عمداً با خدا و احکام او مخالفت می‌کنید، گرچه این احکام را از فرشتگان دریافت کردید.» | 53 |
Тумэ прилинэ о Законо, саво пэрэдинэ тумэнди ангелоря, нэ на ашыле тэ жувэн, сар вов пхэнэл.
| سران قوم یهود از شنیدن این سخنان سخت برآشفتند و به شدت خشمگین شدند. | 54 |
Кала онэ ашунэнас када, холятар росшынэнас водя и стасавэнас данда.
| ولی استیفان پر از روح‌القدس به سوی آسمان خیره شد و جلال خدا را دید و همچنین عیسی را که به دست راست خدا ایستاده بود. | 55 |
Стэфано, пхэрдярдо Свэнтонэ Духоса, вазгля якха по болыбэн тай дикхля слава Дэвлэстири и Исусос, Саво тэрдёлас пай право риг Дэвлэстар.
| پس به ایشان گفت: «نگاه کنید! من آسمان را می‌بینم که گشوده شده و مسیح را می‌بینم که به دست راست خدا ایستاده است!» | 56 |
— Дикхэн, — пхэндя вов, — мэ дикхав отпхэрнадо болыбэн и Шавэс Манушыканэс, Саво тэрдёл пай право риг Дэвлэстар.
| حاضرین که دیگر طاقت شنیدن این سخنان را نداشتند، گوشهای خود را گرفته، فریادی بلند سر دادند و بر سر استیفان ریختند، | 57 |
Нэ онэ зацыписардэ зоралэ гласоса, затердэ пэстирэ кана и екхэтанэ хукле пэр лэстэ.
| و کشان‌کشان او را از شهر بیرون بردند تا سنگسارش کنند. شاهدان و متهم‌کنندگان او، عباهای خود را از تن درآوردند و پیش پای جوانی سولُس نام گذاشتند. | 58 |
Онэ выандярдэ лэс палай форо и ашыле тэ шон андэр лэстэ бара. Допхэнимаря тховдэ пэстири йида кай пэрнэ тэрнэ манушэсти, савэс акхарэнас Савло.
| در همان حالی که استیفان را سنگسار می‌کردند، او چنین دعا کرد: «ای عیسای خداوند، روح مرا بپذیر!» | 59 |
Кала онэ шонас андо Стэфано бара, вов приакхардя Исусос: — Рай Исусо! Прилэ духо мэрно!
| سپس روی زانوها افتاد و با صدای بلند گفت: «خداوندا، این گناه را به حساب آنان مگذار!» بعد از این دعا، جان سپرد. | 60 |
Тунчи пэля пэ чянга и фартэ зацыписайля: — Рай, мэк на авэл пэр лэндэ кадва бэзэх. Вов пхэндя кала лава и муля.
