اعمال رسولان 20

1 وقتی هیاهو پایان یافت، پولس به دنبال مسیحیان فرستاد و پس از موعظه و تشویق، از آنان خداحافظی کرد و به طرف مقدونیه به راه افتاد.

Atahori ra nda ramue-raanggiꞌ sa ena ma, kota Efesus malole baliꞌ. Basa ma Paulus naꞌabꞌue baliꞌ atahori mamahereꞌ mana sia naa ra, fo tao manggatee rala nara. Basa naa ma, ana natea, de lao baliꞌ nusa Makedonia neu.

2 سر راه خود به هر شهری که می‌رسید، برای مسیحیان موعظه می‌کرد. به این ترتیب، به یونان رسید

Ana lao ndule basa kamboꞌ mana sia naa ra, fo tao manggatee atahori mamahereꞌ ra rala nara. Ana tao taꞌo naa, losa ana masoꞌ nusa Yunani neu.

3 و سه ماه در آنجا اقامت گزید. او آماده می‌شد که با کشتی به سوریه برود، اما وقتی پی برد که یهودیان توطئه چیده‌اند او را بکشند، تصمیم گرفت از راه مقدونیه مراجعت کند.

Ana leo fula telu mia Yunani. Basa ma, ana naote nae sae ofaꞌ nisiꞌ nusa Siria. Te ana rena, atahori Yahudi ra raꞌabꞌue fo rae risa e sia naa. Naa de, ana nda nau lao tuteꞌ nusa Siria neu sa. Dadꞌi ana lao baliꞌ tungga nusa Makedonia.

4 چند نفر نیز تا ایالت آسیا همراه او رفتند که عبارت بودند از سوپاترس اهل بیریه، ارسترخوس و سکندس اهل تسالونیکی، گایوس اهل دربه، تیموتائوس، تیخیکوس و تروفیموس که همه به شهرهای خود در آسیا بازمی‌گشتند.

Hambu atahori nononggo anaꞌ esa tungga Paulus: Timotios no ama Pirus anan Sopater mia kota Berea; atahori rua mia Tesalonika, nara nara Aristarkus ma Sekundus; esa mia kota Derbe, naran Gayus; telu mia nusa Asia, nara nara Timotius, Tikikus, ma Trofimos.

5 ایشان جلوتر رفتند و در تروآس منتظر ما ماندند.

Boe ma, au (iaeni Lukas mana suraꞌ susura ia), undaa seluꞌ o Paulus mia nusa Makedonia. Paulus ana mana tungga nara lao raꞌahuluꞌ, de rahani hai mia kota Troas sia tasiꞌ a seriꞌ. Atahori Yahudi ra fai Paska na basa ma, hai ruꞌa nggi sae ofaꞌ, de lao misiꞌ kota Troas. Leleꞌ naa, hai fai lima sia tasiꞌ ata. Losa Troas ma, hai onda ma mindaa mo baliꞌ nono feaꞌ ra, de leo nggarei sa mia naa.

6 پس از عید پِسَح، از شهر فیلیپی سوار کشتی شدیم و پنج روز بعد به بندر تروآس در آسیا رسیدیم و یک هفته در آنجا ماندیم.

7 در روز اول هفته، برای پاره کردن نان گرد آمدیم و پولس برای مردم سخن می‌گفت؛ و چون قصد داشت روز بعد از آن شهر برود، تا نیمه‌های شب به صحبت کردن ادامه داد.

Faiꞌ naa, nggarei. Paulus naꞌetuꞌ basa nae, “Toronoo nggare. Fetu na, au ae lao ukundoo.” Dadꞌi basa hita atahori mamahereꞌ ra, taꞌabꞌue fo ata taa-tinu. Huu Paulus nae lao, de ana olaꞌ no hai losa fai banggi rua.

8 در بالاخانه‌ای که جمع بودیم، چراغهای بسیاری روشن بود.

Hai miꞌibꞌue mia ume sa tatadꞌaꞌ katelu na. Tetembaꞌ naa, ara dedꞌe lambu hetar.

9 همین‌طور که پولس سخن را طول می‌داد، جوانی به نام اِفتیخُس که کنار پنجره نشسته بود، خوابش برد و از طبقهٔ سوم به پایین افتاد و مرد.

Sia naa, hambu ana touꞌ esa, naran Yutikus. Ana endoꞌ mia jendela. Ana o tungga rena Paulus boe. Dꞌodꞌoo ma ana nduar, de sungguꞌ nasambeta. Aiboiꞌ ma, ana tudꞌa, de mate.

10 پولس پایین رفت و خود را روی مرد جوان انداخت و گفت: «ناراحت نباشید. او زنده است!»

Paulus onda, de holu nala e ma olaꞌ nae, “Afiꞌ mimitau. Masodꞌaꞌ.”

11 آنگاه به بالاخانه بازگشت و نان را پاره کرد و خورد. سپس باز سخن را ادامه داد تا کم‌کم هوا روشن شد. آنگاه ایشان را ترک گفت.

Basa hai mimihoꞌo, huu ana touꞌ naa masodꞌaꞌ. Dei de ro baliꞌ e ume na neu. Basa ma hai hene baliꞌ ata mii, de endoꞌ mia miꞌibꞌue. Ma Paulus olaꞌ nakandoo losa fetu na. Relo a todꞌa ma, hai mitea, de lao.

12 در این فاصله، آن جوان را صحیح و سالم به خانه بردند و همگی تسلی عظیمی یافتند.

13 پولس می‌خواست از راه خشکی به اَسوس برود، ولی ما پیش از او با کشتی به آن شهر رفتیم.

Basa ma, hai mala ralaꞌ fo saranggaa losa mindaa sia kota esa, naran Asos. Hai sae ofaꞌ misiꞌ Asos, te Paulus lao eiꞌ a naa neu.

14 در اسوس به هم رسیدیم و با کشتی به مِتیلینی رفتیم.

Hai losa Asos ma, mindaa mo Paulus. Ana hene ofaꞌ ata neu, de hai lao misiꞌ kota Metilene.

15 روز بعد، از جزیرهٔ خیوس گذشتیم و روز دوم به بندر ساموس رسیدیم، و روز سوم وارد میلیتوس شدیم.

Hai nda onda mia Metilene sa, te hai laoꞌ mikindoo. Mbila fefetun ma, hai deka-deka mo pulu esa, naran Kios. Fini esaꞌ ma, hai lao mbali pulu Samos. De fini ruaꞌ ma, hai losa kota Miletus.

16 پولس نمی‌خواست این بار در شهر افسس توقف نماید، چون عجله داشت که اگر ممکن باشد، برای عید پنتیکاست در اورشلیم باشد.

Hai lao lai-lai, huu Paulus naeꞌ a doo bee fo losa Yerusalem, fo tungga fai Pentakosta sia naa. Naa de, ana nda nau nggari fai laoꞌ Efesus neu sa, huu nda hambu fai sa ena.

17 اما وقتی در میلیتوس از کشتی پیاده شدیم، برای مشایخ کلیسای افسس پیغام فرستاد که بیایند در کشتی او را ببینند.

Dadꞌi mia Miletus, Paulus fee haraꞌ neu lasi Kristen ra sia Efesus, fo rema randaa ro e.

18 وقتی آمدند، به آنان گفت: «شما می‌دانید از روزی که به ایالت آسیا قدم گذاشتم تا به حال،

Ara losa ma, Paulus nafadꞌe se nae, “Toronoo nggare. Hei bubꞌuluꞌ au masodꞌa ngga, eniꞌ a fefeu na au tabu ei ngga sia nusa Asia, losa faiꞌ ia.

19 با کمال فروتنی و اشک و آه به خداوند خدمت کرده و همیشه با خطر مرگ روبرو بوده‌ام، چون یهودیان برای کشتن من توطئه می‌چیدند.

Hei o bubꞌuluꞌ au manggate ue-tao sia taladꞌa mara, ma nda parna koa-boꞌu ao ngga sa. Sia au ue-tatao ngga ia, luu ngga titi, ma au susa seli. Au o hambu doidꞌosoꞌ naeꞌ mia atahori Yahudi ra dudꞌuꞌa deꞌulaka nara.

20 با وجود این، هرگز تردیدی به خود راه نداده‌ام که هرآنچه را که برایتان سودمند بوده، موعظه کنم، بلکه حقیقت را به شما تعلیم داده‌ام، چه در میان مردم و چه در خانه‌ها.

Au unori hei basa saa maloleꞌ fo au uhineꞌ ra. Ma au unori hei sia mata mara. Au o isiꞌ atahori ra ume nara esa-esaꞌ, fo fee se nesenenedꞌaꞌ soꞌal Lamatualain hihii Na.

21 همچنین، چه به یهودیان و چه به یونانیان اعلام کرده‌ام که باید از طریق توبه، به سوی خدا بازگردند، و به خداوندمان، عیسی مسیح، ایمان داشته باشند.

Au o ufadꞌe atahori Yahudi ra, no atahori nda Yahudi ra sa, fo raloeꞌ tao salaꞌ, fo tungga Lamatualain. Ma ara musi ramahere hita malangga na, Lamatuaꞌ Yesus.

22 «اکنون به دستور روح خداوند می‌خواهم به اورشلیم بروم و نمی‌دانم در آنجا برایم چه پیش خواهد آمد،

Dadꞌi au ae ufadꞌe taꞌo ia: aleꞌ ia, au ae Yerusalem uu, huu Lamatualain Dula-dale Na nore au fo naa uu. Mae au nda bubꞌuluꞌ saa dadꞌi neu au sia naa sa o, au tunggaꞌ a.

23 به‌جز اینکه روح‌القدس در هر شهر به من می‌گوید که زندان و زحمت در انتظارم می‌باشد.

Te mia kotaꞌ esa misiꞌ esa, Dula-dale Meumare Na nafadꞌe naꞌahuluꞌ au nae, dei fo au masoꞌ bui no lemba doidꞌosoꞌ sia naa.

24 اما جان من برایم ارزشی ندارد مگر اینکه آن را در راه خدمتی که عیسای خداوند به من سپرده است صرف کنم و آن را به کمال انجام دهم، یعنی پیغام خوش انجیل فیض خدا را به دیگران برسانم.

Au bubꞌuluꞌ basa taꞌo naa, huu Lamatuaꞌ Yesus mana fua ues ia neu aru ngga, fo uu ufadꞌe Dudꞌui Maloleꞌ ae, Lamatualain sue hita, ma rala Na o maloleꞌ no hita boe. Mete ma au nda tungga Hihii Na sa, fo tao ubasaꞌ ue-tataoꞌ ia ra, naa, au duꞌa ae masodꞌa ngga nda ngguna saa saꞌ boe.

25 «می‌دانم که بعد از این، هیچ‌کدام از شما که پیغام خدا را بارها به شما اعلام کرده‌ام، دیگر مرا نخواهید دید.

Au unori hei dooꞌ ena soꞌal masoꞌ dadꞌi Lamatualain bobꞌonggi Nara. Ia naa, au bubꞌuluꞌ ae, hei nda afiꞌ mita au sa ena.

26 بنابراین، امروز قاطعانه اعلان می‌کنم که چنانچه کسی از میان شما به راه هلاکت رفته، خون او به گردن من نیست.

Huu naa, rena malolole. Au tao basa ue-tatao ngga sia hei ena. De ia naa, hei mesaꞌ nggi musi ue-tao mikindoo. Mete ma hambu atahori mia hei nda masoꞌ dadꞌi Lamatualain bobꞌonggi Na sa, naa, hei mana tanggon o! Te naa nda au sala ngga sa. Misinedꞌa malolole! Au ufadꞌe basa Lamatualain hihii-nanau Na neu hei ena. Au nda uꞌufuniꞌ saa neu hei saꞌ boe. De musi minea malolole masodꞌa mara. Ma miꞌiboi malolole basa atahori fo Dula-dale Meumare na denu hei mineaꞌ ra. Afiꞌ liliiꞌ Lamatuaꞌ Yesus mate, de bae basa atahori naa ra nendiꞌ raa Na. Ana o dudꞌu hei fo mete se, onaꞌ manatadꞌa naꞌaboi bibi-lombo nara.

27 چون در حق کسی کوتاهی نکردم، بلکه پیغام خدا را به همه رساندم.

28 «پس مراقب خود و قوم خدا باشید. گلۀ خدا یعنی کلیسا را که با خون خود خریده است خوراک دهید و شبانی کنید، کلیسایی که روح‌القدس شما را بر آن ناظر قرار داده است.

29 می‌دانم وقتی بروم معلمین دروغین مانند گرگان درنده به جان شما خواهند افتاد و به گله رحم نخواهند کرد.

De ia naa, au lao hela hei. Te misinedꞌa, e! Dei fo atahori rema ranori leli sia taladꞌa mara. Ara onaꞌ busa maꞌerot masoꞌ reu ero bibi-lombo ra sia lalaet rala.

30 بعضی از میان خود شما نیز حقیقت را وارونه جلوه خواهند داد تا مردم را به دنبال خود بکشند.

Mana ombon-koson onaꞌ naa ra, rema mia deaꞌ. Te misinedꞌa, huu ruma o rema mia hei e boe. Ara ranori nda matetuꞌ sa, ma nauꞌ a atahori tunggaꞌ sira hihii nara. Naa de, ara nau-nauꞌ a lea atahori ra fo afiꞌ sudꞌi tungga Yesus.

31 پس، مواظب خود باشید! فراموش نکنید در این سه سالی که با شما بودم، پیوسته از شما مواظبت می‌کردم و شبانه روز در دعا برای شما اشک می‌ریختم.

Huu naa, hei musi minea ao mara malolole. Afiꞌ liliiꞌ, te au leo o hei too telu ena. Au o unori hei hatuꞌ-rerelon, nda duꞌa bebꞌengge ngga sa. Luu ngga titi nae-nae ena, huu hei.

32 «و حال شما را به دست خدا و کلام فیض او می‌سپارم که قادر است ایمان شما را بنا کند و به اتفاق همۀ کسانی که تقدیس شده‌اند، به شما نیز میراث بخشد.

Ia naa, hita tae saranggaa ena. Dadꞌi au fee hei mii Lamatualain lima Na, fo Ana naꞌaboi nggi. Ma hei o musi toꞌu mihereꞌ, basa saa fo au ufadꞌe eniꞌ a fefeu na, soꞌal Lamatualain rala malole Na. Lamatualain ma koasaꞌ, fo tao hei miꞌidere. Ana o helu-fuli nae fee papala-babꞌanggiꞌ neu atahori Nara. Dadꞌi mete ma hei tungga mikindoo E no rala meumareꞌ, naa, hei o hambu papala-babꞌanggi Na boe.

33 «می‌بینید که من هرگز به پول و لباس کسی چشم طمع نداشته‌ام،

Leleꞌ au ue-tao mia hei taladꞌa mara, au nda dale hei saa ma sa boe. Au nda oꞌe ita hei lilo mbilas, do lilo fulaꞌ, do bua-baꞌus, do saa ma sa boe.

34 بلکه با این دستها همیشه کار می‌کردم تا خرج خود و همراهانم را تأمین کنم.

Hei o bubꞌuluꞌ, leleꞌ au leo o hei, au manggate ue-tao fo usodꞌa. Au ue-tao nda soaꞌ neuꞌ a au sa, te soaꞌ neu mana tungga nggara boe.

35 از لحاظ کار سخت و کمک به فقرا نیز پیوسته برای شما نمونه بودم، چون کلمات عیسای خداوند را به خاطر داشتم که فرمود: دادن بهتر از گرفتن است.»

Dadꞌi no basa ia ra, au utudꞌu dalaꞌ neu hei fo tulu-fali atahori mana toꞌa-taꞌ ra. Misinedꞌa malolole, Lamatuaꞌ Yesus oꞌola Na nae, ‘Hita fee, malole lenaꞌ hita simbo.’”

36 وقتی سخن پولس تمام شد، زانو زد و با ایشان دعا کرد.

Paulus olaꞌ basa ma, ana sendeꞌ lululangga na, fo hule-oꞌe no se, ma noꞌe Lamatualain nanea basa se.

37 سپس، همه بسیار گریه کردند و پولس را در آغوش کشیده، بوسیدند.

Boe ma basa se susa, huu Paulus olaꞌ nae dei fo sira nda randaa sa ena. Dadꞌi ara rae saranggaa ma, ara holu ma idu Paulus, ma nggae mesuꞌudꞌu. Basa ma, ara ro hai misiꞌ ofaꞌ.

38 آنچه که بیشتر از همه آنان را اندوهگین ساخت، این سخن پولس بود که گفته بود: «دیگر مرا نخواهید دید». آنگاه او را تا کشتی بدرقه کردند.