امثال 6

۱ 1 ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی،

My son, if thou have become surety for thy neighbour, —have struck for a stranger thy hands,

۲ 2 و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی،

Thou hast been snared by the sayings of thy mouth, —thou hast been caught by the sayings of thy mouth.

۳ 3 پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما.

Do this then, my son, and deliver thyself, When thou hast come into the hand of thy neighbour, Go, haste thee, and urge thy neighbour;

۴ 4 خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش.

Do not give sleep to thine eyes, or slumber to thine eyelashes;

۵ 5 مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن.

Deliver thyself, as a gazelle out of the hand, and as a bird, out of the hand of the fowler.

۶ 6 ‌ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز،

Go to the ant, thou sluggard, observe her ways, and be wise;

۷ 7 که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی.

Which, having no harvest, scribe, or ruler,

۸ 8 اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند.

Prepareth, in the summer, her food, hath collected, in the harvest, her sustenance.

۹ 9 ‌ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟

How long, O sluggard, wilt thou lie? how long ere thou rise from thy sleep?

۱۰ 10 اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest: —

۱۱ 11 پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح.

So shall come in, as a highwayman, thy poverty, and, thy want, as one armed with a shield.

۱۲ 12 مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند.

An abandoned man, a man of iniquity, [is he] who—goeth on in perversity of mouth;

۱۳ 13 با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند.

Winketh with his eyes, speaketh with his foot, pointeth with his fingers;

۱۴ 14 در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد.

[Hath] perverse things in his heart, deviseth mischief on every occasion, strifes, he sendeth forth.

۱۵ 15 بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت.

For this cause, suddenly cometh his doom, in a moment, shall he be torn in pieces and there be no mending.

۱۶ 16 شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است.

These six things, doth Yahweh hate, yea, seven, are the abomination of his soul: —

۱۷ 17 چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد.

Eyes that are lofty, a tongue that is false, and hands shedding innocent blood;

۱۸ 18 دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند.

A heart contriving iniquitous devices, feet hasting to run into mischief;

۱۹ 19 شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد.

One that uttereth lies—a false witness, and one sending forth strifes between brethren.

۲۰ 20 ‌ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما.

Observe thou, my son, the commandment of thy father, and do not decline from the instruction of thy mother:

۲۱ 21 آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز.

Bind them upon thy heart continually, fasten them upon thy neck;

۲۲ 22 حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود.

When thou walkest abroad, it shall guide thee, when thou sleepest, it shall watch over thee, when thou wakest, it shall speak to thee:

۲۳ 23 زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است.

For, a lamp, is the commandment, and, the instruction, a light, and, the way of life, are the reproofs of correction:

۲۴ 24 تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه.

To keep thee from the wicked woman, from the flattery of the tongue of her that is a stranger.

۲۵ 25 در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو،

Do not covet her beauty, in thy heart, neither let her take thee, by her eyelashes;

۲۶ 26 زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند.

Because, for the sake of an impure woman, [a man may be brought] even to a cake of bread, —and, a man’s wife, for a precious soul, may hunt!

۲۷ 27 آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟

Can a man snatch up fire in his bosom, and, his clothes, not be burned?

۲۸ 28 یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟

Or can a man walk upon hot coals, and, his feet, not be burned?

۲۹ 29 همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند.

So, he that goeth in unto his neighbour’s wife, no man shall be guiltless who toucheth her!

۳۰ 30 دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد.

Men despise not a thief, when he stealeth, to satisfy his appetite, because he is famished;

۳۱ 31 لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد.

Yet, if found, he must pay back sevenfold, All the substance of his house, must he give:

۳۲ 32 اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت.

He that committeth adultery with a woman, lacketh sense, A destroyer of his own life, is he that doeth it;

۳۳ 33 او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد.

Smiting and shame, shall he find, and, his reproach, shall not be wiped out;

۳۴ 34 زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود.

For, jealousy, is the rage of a man, nor will he spare, in the day of avenging;

۳۵ 35 بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود.

He will not look, at any ransom, neither will he consent, though thou increase the bribe.